Tíminn - 13.01.1968, Page 8

8
TÍMINN
LMJGARDAGUR 13. janúar 1968.
Leikflokkur litla sviðsins:
Billy lygari - áhrifa-
mikil og góð sýning
Leikstjóri Eyvindur Erlendsson. - Þýðandi Sigurður
Skúlason. - Leikmynd Birgir Engilberts.
Auður Guömundsdót+ir sem móðir Billys, og Hákon Waage sem Billy.
Ungu leikararnir, eða Leik-
flokkur Litla sviðsins í Liindar-
bæ, hafa þegar sýmt okkur fyrsta
verk, er þeir hafa unnið á eigin
spýtur. Eftir iþví er miklu rétt-
mætara að dæima þá en prófverk-
efninu í vor. Þeir hafa vandað val
leikritsins, nema að því leyti, að
Iþað &r ef tii vill helzt til viða-
mikið sem fyrsta skref á sjiálf-
stæðri leiklistartoaut. Leikritið,
Billy lygari, er snjallt leilchús-
verk, sem í semn flytur tímabæra
ádeilu og boðskap og veitir mik-
ið svigrúm til listrænar túlkunar
og áhrifamikillar sviðsetningar.
Höfundurinn, Keith Water-
house, er brezkur maður á miðj-
um aldri, lítt fyrir langskóla-
menntun, ein hefuir kynnzt mörg-
um hliðum mannlífsins í marg-
víslegum störfum, þar á meðal
biaðamennsku. Hann hefur skrif-
að tvær eða þrjár skáldsögur,
sem athygli hafa vakið. Leikrit-
ið, Billy lygari, skrifaði hann með
aðstoð æskufélaga síns, Willis
Hall, og var það frumflutt í Cam-
bridge-leikhúsinu í sept 1060 og
sýnt samfellt í 15 mánuði, segir
í leikskrá Leikflokks litla sviðs-
ins. Kvikmynd mun einnig hafa
verið gerð af verki fþessu.
Billy lygara svipar augsýnilega
nokkuð að innviðum til Péturs
Gauts, ein leikritið sjálft er þó
af allt öðru bergi brotið. Það
segir frá Hfi og umbverfi ungs
manns í némabæ einn sólarhring,
líklega einhvern tírna á árunum
eftir 1950.
Sögubetjan, Billy Fisher, er að
vísu veiklundaður umglinguir, al-
inn upp á viðalitlu heimili á
stríðsárunum, en hann er þó
raunar hvorki verr né betur gerð-
ur en fólk e.r flest. Hann er smot-
urmenni, sæmilega greindur og
gæddur góðu líkamlegu atgervi,
eða þær virðast forsendur höf-
undar að því, sem gerist. En
bann er fórnarlamb stríðsveðr-
anna, blóm sem befur haft ótt-
ann af atómsprengjunni í stað
sólskins. Harkalegur veruleiki eft
irstríðsáranna beygir þennan
veika reyr. Hanm flýr á náðir ó-
raunsæirra drauma og ímyndana,
og verður sífellt háðari þessari
Hfsbót eins og maður nautnalyfi,
og loks kemuir þar, að bann ræð-
ur efcki lengur við lífslygi sína
og greinir ekki sumdur satt og
logið; flytur alveg í heim lygmn-
ar. f þessu birtiist líkingin við
Pétur Gaut, en sú fyrirmynd er
auðvitað algild, sé hún rétt
tímamótuð. Foreldrar Billys eru
eðlilegur bakgrunnur þessarar þrö
unar hjá syninum- Þau eru brjáð
hrök strfðsáramna, niðunbrotin —
amrnan tinnutorot frá fyrri og
mannlegri tíð.
Eyvinduir Erlandsson er leik-
stjóri, og hann hefur augsýnilega
unnið verk sitt af nákvæmmi og
ríkum skilningi, reynt að gefa
hinum umgu leikurum svigrúm til
persónulegrar tjáningar, en ekki
fellt iþá í mót með harðri hendi,
en eigi að síður nær hann fram
sterkum heildaráhrifum og sæmi-
legu samræmi. Sviðsmyndina hef-
ur Birgir Emgillberts gert. Á
henmi eru augljós missmíði, en
vert er að geta þess, að ekki
mun hægt um vik á þessu litla
sviði, sem er þrátt fyrir allt hag-
lega notað og stækkað með góðri
hugkvæmni. En stofa þeirra Fish-
er-hjóna er undarlega hirðuleys-
islega gerð og hlutir illa samvald-
ir. Slú heimilismymd gefur leikn-
um enga fyllingu. Búningar eru
ekki heldur nógu vel valdir. og
stundum meira að segja í ósam-
ræmi við innihald leiksins og gervi
ekki nógu vel aðiöguð. Sigurður
Skúlason hefur þýtt leikinn og
gert það vel. Málið er eðlilegt
og þjált, en sérlkenni í tali þessa
fólks, t.d. blót hemilisföðurins,
varla nógu snyrtilega felld inn.
Gömlu konuna, Florence Boot-
broyd, leikur Jónína Jómsdóttir,
sem mest tilþrifin sýndi í Dauða
Bessy Smith. eLikur hennar nú
er mjög góður í öðrum ham, en
þó ofurlítið ýktur. Hún gerir hina
samanskroppmu mynd gömlu kon
unnar mjög hugtæka, en það e.r
of mikill hraði og sífellt fát í
hreyfingum þessa tinandi skars,
otg í gegn um sikín of mikili
bjarmi af unglegu fjöri, sem eyikst
að áhrifum við sléttfellt andlit.
Hlúsbóndann, Geoffrey Fisher,
leikur Jón Gunnarsson. Hann ger-
ir sér ákveðna og sannkvæma per-
sónumynd og leggur sig fram um
að né þeirri persónusköpun, tekst
raunar oftast að halda ytri ein-
kennum hennar allt til loka. en
nokkuð brestur á túlkunina. Fram
sögnin er ekki nógu skýr og túlk-
un hins vanmegna og kæfða of-
stopa ekki nógu blóðrík. Það er
sem skorti einhverja innri fyll-
ingu í leikinin.
Leikur Auðar Guðmundsdóttur
í hlutverki Alice Fisher, húsmóð-
urinnar, er mjög áferðargóður.
og henni tekst oft með ágætum
að miðla Hfsuppgjöfinni, en ekki
eins vel að sýna smáblossa síór-
lætis góðs og borgaralegs heim-
ilis. Leikur heinnar er þó að ýmsu
leyti grunnur sýningarinnar. Auð-
uir er augsýnilega mikilhæf leik-
kona og hefur tök á persónu-
skiptum.
Aðalhlutverkið, Billy Fisher,
leikur Hákon Waage. Hann er
greinilega mjög efnilegur leik-
ari, sem mikils má af vænta við
meiri þroska og reynslu. Hann
nær sterkum tökum á hlutverki
Billys og leikur það af tilþrifum,
oft með ágætum og bezt þegar
hann gefur sig Ijóima lyginnar á
vald. En ieikhreyfingav hans, svip
brigði ■)". málblæ; p- einhvern
veginn harla lílkt leik hans í
prófverkefninu, Dauða Bessy
Smith, þó að hlutverkin séu harla
ólík. Þetta læðir að þeim grun,
að þessi ungi leikari hafi æft sig
um of inn í ákveðið leikfas og
eigi ekki auðvelt með að losna
úr þeim stakki. Þriðja veigamik-
ið hlutverk hans ætti að skera
með skýrari hætti úr um getu
hams til hamskiptanna.
Sigurður Skúlason leikur jafrn-
aldra Billys, Arthur Crabtree. Það
er fremur létt hlutverk, enda hef-
ur Sigurður, sem er mjög efni-
legur leikari, á því góð tök.
Vinstúlkur Billys eru þrjár, og
þar er lygaflækjan mest. Anna
Guðmundsdóttir leikur Barböru,
hægláta, prúða, fallega' brúðu-
stúlku, vaxmótun þess, sem talið
er gott uppeldi. Leikuir hennar
er áferðargóður, en blæbrigðalít-
ill. Anna mun lítt reynd leikkona
og tekur þann kost að hætta ekki
á mistök í átakaleik. Henni tekst
að vera sýnimynd ákveðins til-
brigðis í leikmum, eins og raun-
ar til er ætlazt.
Aðra vinstúlku Billys, Ritu, leik
ur Guðrún Guðlaugsdóttir. Hún
er skapbrigðakvenmaður, and-
stæða brúðumnar, vaxin og mót-
uð í rótleysi, heimilisleysi og
dreggjum samfélagsins. En hún
e,r gædd þrótti, sem beitir kj,afti
og klóm og eys menrn sóðalegu
orðbragði. Leikur hennar er
gætur, fasmikiil og hljómríkur.
Þar er >áreiðanlega á ferð leik
kona, sem kveða mun að á sviSi
síðair. Búnimgur hennar og förð-
un stingur illa í stúf við hlut-
verkið og gerir persónuna ólík-
indalega. Loks er þriðja vinstúlk-
an, Liz, leikin af Sigrúnu Björns-
dóttur. Hún fer með þetta óræða
hlutve,rk af ísmeygilegri nærfærni
og list og gerir úr því hugtæka
persónu, gædda dul og kynleg-
um töfrum, en þó furðulega lífs-
trúa. Svipbeitimg hennar og fram-
sögn. svo og hægar og hnitmiðað-
ar hreyfingar hennar, allt gerir
það að verkum, að leikur hennar
verður mönnum ef til vill einna
minmisstæðastur, þegar öll kurl
koma til grafar.
Sýningarstjóri er Ketill Larsen.
Hinum ungu leikendum var af-
brgðsvel tekið í sýningarlok, og
auðséð, að leikhúsgestum hafði
þótt mikið til hennar koma, og
áhrif henmar verið sterk. Það > r
og mála sannast. að hér er á
sviði spennandi og snjall sjónleik
ur í sterkri túil'kun þessara ungu
ieikenda bratl fyrir allt Pe*-
sýnirng veldur ensum vonbm.'f
um þeim. sem hana sér. — AK.
Hákon Waage sem Billy og Sigrún Björnsdóttir sem Liz.
Auður og Jón Gunnarsson sem faSir Billys.