Tíminn - 27.03.1968, Blaðsíða 8

8
MIÐVIKUDAGUR 27. marz 1968.
Tái^iBMiN
HW HÆTIUMERKI
Níu hæDumerki sem geta bent til krabbameins á byrjunarstigi.
Öll sár og ígerðir, sem ekki gróa.
■fr Ber eða þykkildi i brjósti eða öðrum líkamshlutum.
-fc Allar breytingar á vörtum eða fæðingarblettum.
Allar breytingar á matarlyst og meltingu. Öll óbægindi við
maga og þarma, sem ekki lagast Innan fárra daga.
-fc Erfiðleikar við að kyngja og gleypa.
j Langvinnur hósti og hæsi.
Óeðlilegar blæðingar. T. d. blóð í þvagi í hægðum, hráka eða
uppsölu.
Óreglulegar tiðir eða blóöug útferð.
■fc Kvalir, miklll fölvi og skyndileg megrun.
i Þessi einkenni þurfa ekki að starfa af krabbameini. En þau ættu
ætíð að vera nægilegt tilefni til að lelta læknis.
Takast mœtti að lækna helm
ina allra krabbameinssjúklinga,
ef sjúkidómurinn uppgötvaðist
fyrr en rt un er á nú. Skurðað
gerð eða geislameðferð gæti
miklu oftar bjargað sjúklingun
um, ef styttri tími liði frá því
að fyrstu krabbameinseinkenn
in koma í Ijós þangað til fulln
aðarsjúkdómsgi-einingu er lok
ið. Þessi varð niðurstaða rann
sóknar, sem tveir þýzkir próf
essorar í læknifræði, Gerd
Hegemann og Jiirgen Hoferieht
er stóðu fyrir, og skýrt var frá
í tæknatímariti í Mtinc' i n
etoki alls fyrir löngu, Hege-
mann segir þar m. a.: Að
krabbamein þekkist og sé
greint í tíma er undantekning,
meginreglan er sú, að endan-
leg sjúkdómsgreining dregst á
langinn og er ýmist sjúklingn
um eða lækninum um að
kenna.
Spurningar voru lagðar fyr-
ir yfir þúsund krabþameins-
sjúklinga, og það kom í ljós,
að þeir höfðu dregið að leita
laeknis í að meðaltali níu mán-
uði hver um sig. Aðrir fimm
mánuðir liðu unz hlutaðeigandi
læknar höfðu fundið sjúkdóm-
inn. Mikilvægustu orsökina fyr
ir þessari töf taldi Hegemann
vera ófullnægjandl rannsókn á
sjúklingunum. Læknisskoðunin
var ekki nægilega rækileg,
einnig í þeim tilfellum, þegar
almennir læknar hefðu auðveld
lega átt að geta þekkt sjúk-
dóminn. 25 prósent af 161
sjúklingi með krabbamein í
endaþarmi fengu meðferð sem
gyllinæðarsjúklingar í allt að
þrjú fyrstu árin.
Röng sjúkdómsgreining og
síðan einnig röng meðferð var
jafn algeng og ófullnægjandi
rannsókn. Meira en helmingur
lugnakrabbasjúklinganna höfðu
mánuðum saman og allt upp
í ár verið taldir þjást af bron
kítis, inflúensu eða lungna-
bólgu. Tveir þriðju allra sjúkl
inga með krabbamein í enda-
þarmi höfðu fengið ranga með-
ferð i þeirri trú að þeir þjáð-
ust af hægðartregðu. niður-
gangi, magabólgum eða ímynd
unarveiki. Hagemann krefst
þess, að þegar einkenni, sem
geta bent til krabbameins eru
ti'l staðar, þá verði bæði lækn
irinn og sjúklingurinn að hafa
hugsanlegt krabbamein í huga
unz annað sannast með fullri
vissu.
Nýlega áttu tveir ritstjórar
þýzka blaðsins Spiegiel tal við
Hegemann í tilefni af rann-
sókn þessari og niðurstöðum
hennar. Hér verður sagt frá
helztu atriðum, sem fram komu
í því viðtali. Hegemann segir:
Sterkasta vopnið í baráttunni
gegn krabbameini er að greina
sjúkdióminn á byrjunarstigi, en
þessu vopni er ekki beitt nægi
Hegemann t. v. ræöir við tvo af ritstjórum Spiegel.
lega vel. Vissan fjölda krabba
meinssjúklinga væri hægt að
lækna —en reyndin er sú,
að einungis tekst að lækna um
helming þessara sjúkdómstil-
fella, sem í eðli sínu eru lækn
anleg, en sjúkdómurinn þekkist
ekki nógu snemma hjá hinum
helming þessara sjúklinga.
Þetta þarf nauðsynlega að
breytast.
Miklar líkur eru á bata fyr
ir sjúklinga með ýmsar tegund
ir krabbameins ef sjúkdómur
inn þekkist snemma. Þannig
ættu 75 af hundraði sjúklinga ■
með krabbamein í brjósti að
hafa góðar batahorfur ef sjúk
dómurinn finnst á byrjunar-
stigi, og meira að segja 90%
sjúklingar með krabbamein í
móðurlífi eða húðkrabba. í öll
um tilfellum minnka batahorf
urnar eftir því sem sjúkdóms
greiningin dregst á langinn. En
til allrar hamingju er sérlega
illkynjað krabbamein, sem ekki
er unnt að læikna ef það finnst
á frumstigi, sjaldgæft.
Þér spyrjið, hvort þýzkir
læknar standi sig illa í barátt
unni gegn krabbameini. Þessi
spurning er mjög almenns eðl-
is. Ég kysi heldur að breyta
henni og spyrja: Stuðla opin-
berir aðilar nægilega vel að
framförum í krabbarheinsrann-
sóknum og hvað snertir með
ferð krabbameinssjúklinga. Að
þvi ég bezt veit er fjárveiting
til allra þeirra stofnana, sem
vinna að krabbameins-
rannsólknum og baráttu gegn
krabbameini, samtals 4,5 millj-
ónir marka. í Bandaríkjunum
renna 30 milljónir dollara ár-
lega til Krabbameinsstofnunar
ríkisins einnar. En samanlögð
fjárhæðin sem varið er í þessu
skyni þar, nemur um 170 millj
ónum dollara á ári. Hluti þessa
fjár kemur frá einstaklingum.
Hjá okkur Þjóðverjum hins veg
ar er lítið um það, að einstakl
ingar gefi háar upphæðir í
þessu skyni. Og stuðningur
þýzka ríkisins við vísindamenn
til krabbameinsrannsókna og
baráttunnar gegn krabbameini
er algjörlega ófullnægjandi
samanborið við aðrar menning
arþjóðir.
Á hinn bóginn stöndum við
mjög framarlega hvað snertir
lækningar á krabbameini.
Engin þjóð stendur okkur
framar í skurðaðgerðum til
laskninga á krabbameini. Við
eigum einnig að baki langa
reynslu í geislameðferð, og er
um hæfir á því sviði.
Niðurstaða þessarar rann-
sóknar þótti stórfrétt i Þýzka
landi. En þær tafir, sem verða
á réttrj sjúkdómsgreiningu
krabbameins, eru engu minni
í öðrum löndum. Athyglisvert
er, að þær eru einnig svipaðar
í Sviss og Bandaríkjunum, en
þessar þjóðir verja miklu fé
til að berjast gegn krabba-
meini.
Þjóðverjar hafa á valdi sínu
svípaða tækni til krabbameins-
greiningar og aðrar þjóðir En
vandinn bæði hjá okkur og
öðrum þjóðum, er, að sú tækni
nýtist ekki.
Rannsókn okkar fór þannig
fram, að við lögðum ýmsar
spurningar fyrir eitt þúsund
krabbameinssjúkLinga. Einn og
sami læknirinn spurði alla
þessa sjúklinga ítarlega áður
en þeir gengust undir aðgerð,
spurninga eins og t. d.: Hvenær
höfuðuð þér fyrst blæðingar úr
endaþarmi, hvenær leituðuð
þér fyrst læknis, hvers konar
læknisskoðun framkvæmdi
fyrsti læknirinn, sem þér leit
uðuð til, hvernig skoðaði ann
ar læknirinn, sem þér leituðuð
til, yður, sá þriðji o. s. frv.
Orsakir þeirra tafa, sem iðu
lega verða á sjúkdómsgreiningu
krabbameins, eru þær, að ein-
kenni sjúkdómsins á byrjunar-
stigi, meðan hann er enn við-
ráðanlegur, eru ógreinileg og
torþekkt, gætu Mlt eins vel
verið merki um meinlausan
kvilla. Hósti getur t. d. verið
einkenni krabbameins, en einn-
ig venjulegur reykingahósti
eða meinlaust bronkítis. Svip
uðu máli gegnir um aðrar teg-
undir krabbameins. Og krabba
meini á byrjunarstigi fylgja
engar kvalir. \
Jafnt sjúikrahúslæknum,
skurðlæknum, heimilislæknum
og kandídötum verða á mistök
á þessum sviðum. Það vinnst
ekkert með því að skella sku'ld
inni á einbvern einn aðila.
En ég vil leggja áherzlu á
það, að heimilislæknar gegna
lykilhlutverki til úrbóta í þess
um málum. Sjúkrahúsin kom-
ast ekki yfir að framkvæma
krabbameinsrannsókn á öllu
fólki yfir fimmtugt. Almenni
læknirinn verður að velja úr
þá sjúklinga, sem grunur leik
ur á að þjáist af krabbameini,
og senda þá í rannsókn til sér
fræðinga og fá skorið úr um
hvort sá grunur er á rökum
reistur.
Þá tel ég, að leggja beri
aukna áherzlu á að fræða al-
menning um einkenni krabba
meins á byrjunarstigi — enda
þótt vafasamt sé að binda of
miklar vonir við árangur þess.
Þótt undarlegt kunni að virð
ast neita meira að segja lækn
ar, sem fá kraibbamein, oft að
viðurkenna staðreyndir fyrir
sjálfum sér. Þeir bæla vitneskj
una um sjúkdómseinkennin nið
ur í undirmeðvitundinni og
telja sjálfum sér trú um að
þau séu meinlaus. Ganga þeir
gjarnan miklu lengra en al-
menningur hvað þetta snertir.
Lungnaskurðlæknir, sem ég
þekkti, hóstaði t.d. blóði um
tuttugu ára skeið. En hann
meitaði alla tíð að viðurkenna
þessa staðreynd fyrir sjálfum
sér. Loks leitaði hann til máín
á sjúkrahúsið, og áleit þá, að
hann væri með krabbamein.
Við náðum smátrjágrein upp úr
lungnapí'pu hans, sem hafði
hrokkið ofan í hann á skógar
ferð endur fyrir löngu. Hann
hafði alls ekki verið séc með
vitandi um að hann hafði alla
tdð bæl’t niður með sér ómeð
vitaða hræðslu við krabbamein.
Það verður að eyða hræðsl,
unni við krabbamein. Menn eiga
að ræða eðlilega um krabba
mein, eins og Bandaríkjamenn
gera, um batahorfur, skýra frá
því, að til er illkynjað krabba
mein og einnig vægari tegund
ir. Þá mun þessi ótti mdmmka.
En það sem mestu máli skipt
ir varðandi framfarir í krabba
meinsgreiningu, er að ríkið
auki fjárframlög til krabba-
meinsrannsókna, sjúkrasamlög
greiði kostnað við krabbameins
ram.nsóknir fyrir almenning.
Og síðast en ekki sízt þarf JS
auðvelda samstarf heimilis-
lækna og sérfræðinga. Þá
þyrtftu heimilislæknar að fá
greitt fyrir hvert einstakt lækn
isverk, í stað þeirrar tilhögunar
sem nú er, að arðvænlegast er
fyrir þá að hafa sem flesta
sjúkrasamlagssjúklinga. Mætti
þá búast við. að vanræksla af
þeirra hendi yrði sjaldgœfari
og rannsókm á sjúklingum ná-
kvæmari.
Ef benda skal á hópa fólks,
sem stafar sérstök hætta af
krabbameini, vildi ég ednkum
nefna, sem hafa þjáðst af bólg
um í magaslimhúð og hafa of
litlar magasýrur þá sem reykja
fjörutíu sígarettux á dag og
Framhald á blr 12.
/ ,
\
\
T