Tíminn - 18.04.1968, Síða 2

)
TÍMINN
FIMMTUDAGUR 18. apríl 1968
Pétur Jónsson
kreppstjórL

Reynihlíð
//
í vöggunnar landi
skal
varðmn
standa
//
i.
Sjötugur er í dag Pétur Jóns-
son hreppstjóri í Reynihlíð við
Mývatn. Mikill á velli og karl
mannlegur heilsar hann átt-
unda áratugnum, ríkur af
áhugaefnum, er mannlífið
varða, og með fullan metnað í
flestum greinum, eins og á
bezta aldri væri.
Meðan áhugi og hæfilegur
metnaður eru vel vakandi og
haldast í hendur hjá manni,
verður honum ekki leitt að lifa,
þótt árin færist yfir.
Pétur fæddist í Reýkjahlíð
18. apríl 1898. Hann er því í
berurjóðri sínu. Reynihlíð er
hluti af Reykjahlíð, sem að flat-
arm-áli er talin vera stærsta
jörð á íslandi.
Foreldrar Péturs voru: Jón
Einarsson bóndi í Reykjahlíð
og konu hans Hólmfríður
Jóhannesdóttir. Jón var fæddur
11. maí 1871 í Syðrineslöndum
við Mývatn, en fluttist þaðan á
fyrsta ári með foreldrum sín-
um að Svartárkoti í Bárðaraai
og ólst þar upp. Foreldrar hans
voru Einar Friðriksson bónda i
Hrafnstaðaseli Þorgrímssonar
frá Hraunkoti Marteinssonar og
kona hans Guðrún Jónsdóttir
bónda í Baldursheimi Illuga-
sonar.
Hólmfríður kona Jóns vav
dóttir Jóhannesar bónda á
Krákárbakka Jóhannessonar
bónda á Geiteyjarströnd Þor-
steinssonar og konu hans Sigríð
,ar Jónsdóttur bónda á Krákár-
bakka Björnssonar.
Eftir 24 ára búskap í Svart-
árkoti fluttist Einar Friðriksso.i
og fjölskylda hans í ReykjVrJíð,
sem hann hafði þá keypt at
Sölva Magnúsáyni. Fyrir bví
kaupi beitti Jón sonur hans sér.
Var þá komin í Reykjahiíð
fjölskylda, sem átti ætt að
rekja til manna, er sátn jörð
þessa lengi fyrr á öldum. CSjá
greinina: „ReykjalilíS við Mý-
vatn“ eftir Pétur Jónsson og
Jónas Helgason í Árbók Þingey
inga 1966).
Jóni Einarssyni var talinn
V* Reykjahlíðar frá því jörðin
var keypt. En sjálfstæðan bú
skap hóf hann þar yorið 1897,
þegar hann kvæntist.
Pétur var elzta barn hans.,
II.
Pétur Jónsson var bráð-
þroska. Varð snemma vænn
vexti. Var látinn ganga daglega
að slætti átta'ára. Talið er að
hann hafi mjög ungur lært að
lesa og orðið sjálfbjarga á bók.
Ekki gekk hann í þarnaskóla
fyrr en veturinn áður en hann
var fermdur. Sá skóii var á
prestsetrinu að Skútustöðum,
en prestur var þar þá Árni
Jónsson. Aðalkennari við skól-
ann var Védís Jónsdóttir írá
Litluströnd (Dóttir rithöfund-
arins Þorgils Gjallanda) I skól
anum var m. a. Ijóðakennsla.
Kennslubók átti að vera Skóla
ljóð, sem Þórhalur Bjarnarson
biskup gaf út ásamt fleirum
1901. En þá kom í Ijós, að mörg
barnanna, þar á meðal Pétur,
kunnu öll þau ljóð, sem þar
voru, og varð því að sækja
' námsefnið út fyrir Skóialjóð'n
í Ijóðabækur skáldanna. Sýnir
þetta hve heimanám var þá
mikið og gott þar í sveit.
Pétur hafði ríka löngun til
að stunda nám eftir ferming
una, en heimilisástæður vóru
ekki taldar leyfa honum skóia
göngu fyrr en í ársbyrjun 1915.
Þá var hann þrjá mánuði i
unglingaskóla, sem haldinn vai
í þinghúsinu á Skútustöðum.
Þar var Jón Gauti Pétursson
aðalkennari.
Haustið 1916 fór Pétur svo
í bændaskólann á Hvanneyri.
Frá Hvanneyri útskrifaðist
hann vorið 1918 með 1. ágætis
einkunn (hlaut 117% stig).
Seinni veturinn, sem Pétur
var á Hvanneyfarskóla, var
hinn illræmdi frostavetur
(1917—18). Haustið 1917 brann
íbúðarhúsið á Hvanneyri, sem
skólastjórinn og tveir kennarar
bjuggu í. Varð fólkið úr þessu
húsi þá, að flytja sig í skóla
húsið, sem þó var talið fullskip
að fyrir. Heimavistarfélag var
í skólanum og bættist áður-
nefnt fólk við í það. Tveir
menn höfðu verið í stjórn
heimavistarfélagsins. Voru það
Pétur Jónsson og Ármann
Dalmannsson. Nú var þriðja
manninum bætt í félagsstjórn
ina: Halldóri Vilhjálmssyni
skólastjóra. Segist Pétri svo
frá, að þetta hafi orðið til þess
að hann hafi kynnzt Halldóri
Vilihjálmssyni mjög mikið og
hafi sú kynning orðið sér dýr-
mætur lærdómur, sem hann
hafi búið að ailla ævi. Hins veg
ar hafi sér ekki fundizt Hall-
dór yfirburðalærifaðir í skóla-
tímum.
Meðkennarar Halldórs voru:
Páll Jónsson frá Reykhúsum og
Páll Zóphaníasson. Um Pál
Jónsson segir Pétur, að hann
hafi verið bráðsnjall fræðari í
tímum. Og um Pál Zophanías-
son, að áhuginn og hið uppörf
andi líf og fjör við kennslu hjá
honum hafi verið ómetanlegt.
III.
Pétur var tvítugur, þegar
hann lauk námi á Hvanneyri.
Næsta ár var hann að háifu
vinnumaður á búi föður síns,
Pétur Jónsson
en að hinum helmingnum ,já
föðurbróður sínum Sigurði
Einarssyni, bónda í Reykjahlíð.
Því næst var hann um stund i
sjálfsmennsku: kaupamaður að
sumri, en barna- og unglinga-
kenriari að vetrinum.
Árið 1921, 12. júní, gekk Pét.
ur að eiga Þuríði Gísladóttur
Sigurbjörnssonar bónda í
Presthvammi í Aðaldal og
konu hans Helgu Helgadóttúr
frá Hallbjarnarstöðum í Reykja
dal.
Þuríður Gísladóttir var kven-
kostur mikill, sem verið hcfir
Pétri öruggur ævifélagi.
Gerðist nú Pétur búfélagi
föður síns í Reykjahlíð og ráðs-
maður á búi þeirra. En Þuríð-
ur tók við forstöðu innan oæj-
ar, því móðir Péturs var þá
sjúklimgur og dvaldist á sjúkra
húsi.
Vorið 1926 fluttust Pétur og
kona hans að Kasthvammi í
Laxárdal. Þar bjuggu þau í tvö
ár, en fluttust síðan aftur í
Reykjahlíð. Bjuggu þar 1928—
1942. Reistu þar nýbýlið Reyni-
hlíð 1942, og hafa átt heima í
Reynihlíð siðan.
Þuriður og Pétur eignuðust
fimm börn:
1. Gísli f. 1922. Hann gekk
í Menntaskólann á Akureyri.
Var kennari á Laugarvatni í
stærðfræði veturinn 1947-‘48,
og kennari i héraðsskóianum á
Laugum í stærðfræði og eðlis-
fræði 1948‘-49. Annars vann
hann heima með foreldrum sín
um m. a. að hótelbyggingu og
byrjunarrekstri hótelsins. En
þá komu til sögunnar þau sorg-
legu örlög að hann veiktist af
krabbameini og andaðist vorið
1950. Það var foreldrum hans
og systkinum þungt áfall.
2. Jón Ármann f. 1924. Hann
stundaði smíðanám í Lauga-
skóla og~Síðan búnaðarnám á
Hvanneyri. Hann er nú oóndi
í Reynihlíð, á sæti í hrepps-
nefnd Skútustaðahrepps og er
deildarstjóri Mývetningadeild-
ar K. Þ. Ókvæntur, en á dóttur
uppkomna, Magnhildi Auði.
3. Hólmfríður f. 1926. Hún
er gagnfræðingur frá M. A. og
útiskrifuð úr húsmæðraskóla í
Hveragerði. Gift Sverri
Tryggvasyni frá Víðikeri í Bárð
ardal. Búa þau í Reynihlíð og
nefna nýbýli sitt Víðihlíð. Eiga
fjögur börn.
4. Snæbjörn f. 1928. Hann
lauk námi við Garðyrkjuskóla
ríkisins. Hefir lagt stund á
tungumálanám: þýzku, ensku
og frönsku. Vinnur hjá Kísil-
iðjunni h. f: Kona hans er
Guðný Halldórsdóttir frá Gunn
arsstöðum í Þistilfirði. Pau -úga
fimm börn. Hann á heima i
Reynihlíð.
5. Hclga Vilborg f. 1936. Hún
útskrifaðist stúdent frá Mennta
skólanum á Akureyri 1956. Er
gift Arnþóri Björnssyni frá
Svínabökkum í Vopnafirði.
Hann er hótelstjóri í Reyniniíð.
Þau eiga tvær dætur. íbúðarhús
sitt nefna þau Vestufhlíð.
IV.
Pétur í Reynihlíð er maður
mikilhæfur og ber margt til.
Hann er greindur, fróður vei
og djarfur bæði í orði og verki.
Hann hefir reynzt framsýnn í
athöfnum, eins og byggmg
hótelsins í Reynihlíð vottar. Má
að vísu slá því föstu, að þar
hefir hin skörulega og tápmikla
kona hans átt sfóran hlut að
máli. Þegar þau réðust í bygg
ingu hótelsins 1947, þótti aL-
mörgum í mikið og vafasamt
fyrirtæki ráðizt. En það hefir
fyllilega sannazt, að þau lásu
rétt úr spilum nýrra tíma, og
unnu sér, sveit sinni og þjóð
nytja og sæmdarverk með fram
kvæmidinni.
Árið 1951 lagði Pétur bú-
stofn sinn og landbúnaðar
aðstöðu í hendur barna sinna.
Reka nú Jón Ármann og Sverr
ir Tryggvason búskapinn i fé-
lagi.
Árið 1961 var myndað innan
fjölskyldunnar hlutafélagið
„Reyniblíð h. f.“ um hótelið og
rekstur þess. Pétur er formað-
ur stjórnar félagsins, er. Arn-
þór og kona hans hafa fram-
kvæmdastjórnina á hendi. Á
næstliðnum árum hefir hótelið
verið stækkað og aukið stórlega
að þægindum í nýtízkustíl.
V.
Margskonar félagsmálastarf-
semi hefur Pétur tekið þátt í
Hann var á æskuárum áhuga-
samur ungmennafélagi og veit
ég ekki betur en að hann sé
ennþá félagsmaður í ungmenna
félagi sveitar sinnar.
f stjórn Búnaðarfélags Mý-
vetninga var hann 1913—1962;
— formaður þar frá 1952—‘62.
f hreppsnefnd Skútustaða
hrepps 1942—1966. Hrepp-
stjóri frá 1. jan. 1962. í skaita
nefnd frá 1944. f stjórn Mý-
vetningadeildaf K. Þ. frá 1937
og fulltrúi hennar á fundum fe
lagsins.
Þetta er alls ekki tæmandi
upptalning félagsmá'lastarfanna
en é’g hirði ekki um að nefna
fleira.
Vegaverkstjóri var Pé-: n frá
1932 til 1965, — þar af yfir-
verkstjóri í S-Þing. 1937—‘48,
en þá var komið einskonar úti-
bú á Akureyri frá Vegamála-
skrifstofunni í ReyXjavik með
'vélakosti og yfirstjórn fyrir
þennan landshluta.
Mér hefir skilizt að í mörg
ár hafi Pétur Jónsson haft á
hendi stjórn í fjallaferðum og
fjárleitum „á Austurafréttum“
og að aldrei hafi hjá honum i
þeim hættusömu ferðum orðið
slysfarir, hvernig sem vðraði.
Norðaustan undir eystra
hrauntagli Nýjahrauns á Mý-
vatnsöræfum stendur sæluhús,
íem Mývetningar réistu fyrir
forgöngu Péturs, og nefna
„Péturskirkju“.
Nú er Pétur hættur, nema i
huganum „að fara í göngur“.
E nkirkju sfna heimsækir htinn
stundUm. og lítur eftir þ»f. að
bókhald þar sé i lagi.
v VL
Pétur í Reynihlíð er ættfróð
ur maður, mannglöggur mjög
og minnugur á menn um land
allt. Engan mann \-eit ég fróð-
ari um örnefni á vjðernum
öræfanna, er liggja að Mývatns
sveit. Þar er hann einnig sögu-
Framhald á bls. 16

/
/