Alþýðublaðið - 09.06.1990, Blaðsíða 4

4
Laugardagur 9. júní 1990
ALÞYDUBIIBIÐ
Ármúli 36 Sími 681866
Útgefandi: Blað hf.
Framkvæmdastjóri: Hákon Hákonarson
Ritstjóri: Ingólfur Margeirsson *
Fréttastjóri: Jón Birgir Pétursson
Auglýsingastjóri: Hinrik Gunnar Hilmarsson
Dreifingarstjóri: Sigurður Jónsson
Setning og umbrot: Leturval, Ármúla 36
Prentun: Oddi hf.
Áskriftarsíminn er 681866
Áskriftargjald 1000 kr. á mánuði innanlands.í lausasölu 75 kr. eintakið
TVÖ BANDALÖG —
TVENN ÖRLÖG
Enn einu sinni stöndum við á
skömmum tíma fyrir framan
miklar og gagngerar breytingar
á nýrri Evrópu. í þetta skipti eru
það öryggis- og varnarmál Evr-
ópu sem taka stakkaskiptum.
Allt frá stríðslokum hefur Evr-
ópu verið skipt í tvennt; vestan
megin hafa herjir Atlantshafs-
bandlagsins staðið vörð um hinn
frjálsa heim lýðræðisins á Vest-
urlöndum, austan megin hafa
herjir Varsjárbandalagsins stað-
ið gráir fyrir járnum og gætt
hagsmuna heimskommúnisma
Sovétríkjanna. Friðurinn í Evr-
ópu hefur verið ógnarfriður;
byggður á gagnkvæmri skelf-
ingu við tortíminguna í kjarn-
orkustyrjöld. Evrópa hefur um
leið verið sá ás sem jafnvægi
vopnastyrks stórveldanna hefur
hvílt á.
Þótt Atlantshafsbandalagið og
Varsjárbandalagið séu bæði
hernaðar — og varnarbandalög
sem gæta hugmyndafræðilegra
og stjórnmálalegra kerfa, eru
þau um margt ólík að uppbygg-
ingu og eðli. Varsjárbandalagið
hefur hvílt á nauðugri þátttöku
hernuminna landa Austur-Evr-
ópu, eins konar nýlenduher-
styrkjum frá Moskvu. Atlants-
hafsbandalagið var stofnað eftir
síðari heimsstyrjöldina til að
mæta vaxandi ógn af útþenslu-
stefnu sovéskra kommúnista
sem lagt höfðu undir sig allan
eystri hluta Evrópu og gert að
leppríkjum sínum. Þær þjóðir
sem gerðust aðildarríki að Atl-
antshafsbandalaginu gerðu það
af frjálsum vilja og með lýðræð-
islegri samþykkt viðkomandi
þjóðþinga. Atlantshafsbanda-
lagið var fyrst og fremst hugsað
sem varnarkerfi lýðræðisþjóð-
anna. Þegar kommúnisminn
hrynur nú fyrir augum okkar,
hrynja ekki aðeins þau höft og
hlekkir sem bundið hafa hinar
kúguðu þjóðir Austur-Evrópu.
Allt annað hrynur e.innig; í ljós
kemur að bindiefnið sem hélt
austurblokkinni saman var ótti,
kúgun og ógnarstjórn. Um leið
er samkomulag allra aðildarríkj-
anna að halda áfram samvinn-
unni. Minnkandi varnarþáttur
NATO breytist í aukið pólitískt
samstarf milli aðildarríkjanna,
ekki síst milli Evrópulandanna í
NATO annars vegar og Banda-
ríkjanna og Kanada hins vegar.
Bindiefni aðildarríkja NATO hef-
ur verið lýðræði, frelsi og sam-
staða. Sá er munurinn á Varsjár-
bandalaginu og Atlantshafs-
bandalaginu.
Gorbatsjov Sovétleiðtogi hefur
skilið hina veika stöðu Varsjár-
bandalagsins. A leiðtogafundi
Varsjárbandalagsins í Moskvu í
fyrradag, boðaði Sovétleiðtog-
inn róttækar breytingar á til-
gangi og starfsemi bandalags-
ins. Leiðtoginn varpaði einnig
fram hugmynd um að sérstök ör-
yggisstofnun annaðist samstarf
Varsjárbandalagsins og Atlants-
hafsbandalagsins. Utanríkisráð-
herrar NATO sem funduðu í vik-
unni í Turnberry í Skotlandi eru
reiðubúnir að ræða tilvist nýs ör-
yggiskerfis í Evrópu. Allt eru
þetta mikil tíðindi og jákvæðar
fregnir í heimi vopnanna. Evr-
ópa er nú í mikilli gerjun og
nauðsynlegt að tryggja öryggi
einstakra ríkja og heildarinnar,
ekki síst þegar þessi miklu um-
skipti fara fram. En við skulum
vera þess vitandi, að það er sig-
ur og stefnufesta Atlantshafs-
bandalagsins sem tryggt hefur
mótun hinnar nýju Evrópu með
máttugum vörnum og stuðlað
að öryggi Evrópubúa til framtíð-
o
o
o
og bindiefnið er fjarlægt, hrynur
kerfið. Hin nýfrjálsu ríki Aust-
ur-Evrópu afneita nú Varsjár-
bandalaginu. Ungverjaland hef-
ur til dæmis þegar lýst því yfir að
landið vilji ganga úr bandalag-
inu í árslok 1991. Önnur ríki eru
einnig farin að hugsa sér til
hreyfings. Þarna kemur hinn
mikli eðlismunur hernaðar-
bandalaganna í ljós. Á sama
tíma má segja að hlutverk Atl-
antshafsbandalagsins breytist.
En Atlantshafsbandalagið hryn-
ur ekki fyrir augum okkar. Það
SJOMANNADAGURINN
Sjómannadagurinn verður há-
tíðlega haldinn á morgun. A
þeim degi minnast íslendingar
þeirrar stéttar sem þeir standa
mest í þakkarskuld við; verka-
fólks í sjávarútvegi sem er
grunnur hins íslenska efnahags-
lífs og þjóðlífsins alls. Sjávarút-
vegurinn hefur . tekið miklum
stakkaskiptum á undanförnum
árum og áratugum. Meir en áður
hefur reynt á samstarf sjó-
mannastéttarinnar, hagsmuna-
aðila í sjávarútvegi, ríkisvaldsins
til að hin flóknu mál þessarar
undirstöðuatvinnugreinar gangi
upp. En að Iokum er það ávallt
vinnuaflið sjálft sem skapar
verðmætin úr sjónum; hinir ís-
lensku sjómenn. Alþýðublaðið
óskar sjómönnum nær og fjær
til hamingju með daginn.
RADDiR
Ætlar þú aö fylgjast meö HM í knattspyrnu og ef svo er hverjir sigra?
Ólafur Sigurðsson 31 árs at-
vinnulaus:
„Já ég fylgist með. Er ekki Bras-
ilía með? Jú þeir sigra."
Garðar Adolfsson að verða 20 ára
útkeyrslumaður hjá Pósti og
síma:
„Að sjálfsögðu fylgist ég með
HM. Ætli ég spái ekki Argentínu
sigri. Úrslitaleikinn spila Argentína
og Ítalía, hann fer 3—2. Marad-
onna skorar eitt og hálft."
Lárus Ingibergsson 19 ára þjóna-
nemi:
„Ég fylgist pottþétt með henni.
Brasilía og Ítalía leika úrslitaleikinn
og heimaliðið sigrar 2—1."
Fanney Antonsdóttir 21 árs af-
greiðslustúlka:
„Já ég ætla að fylgjast með
keppninni, Ekki spyrja mig hver
sigrar ég hef enga hugmynd.
Samt er ég viss um að Svíar sigra
ekki."
Páll Júlíusson 53 ára starfsmaö-
ur KSÍ:
„Ég býst við því að fylgjast með
svo framarlega sem ég er ekki að
vinna. Holland eða Italía sigra
þetta, það gæti orðið úrslitaleikur-
inn. Ég þori ekki að segja hvor
vinnur því ég hef nú aldrei verið
mikill spámaður. En ég held með
Hollandi."