Vísir - 16.09.1976, Síða 9

9
vísir
Fimmtudagur 16. september 1976.
1 öllum tiltækum skýrslum frá
OECD og NORDFORSK er
fjallaðum fjárframlög til rann-
sóknastarfsemi, en ísland er
neöst á blaöi. Ekki skiptir máli
hvort tekiBer miö af fjármagni I
hlutfalli viö þjóöarframleiöslu,
sem variö er til starfseminnar,
mannafla á hverja þiisund Ibúa,
sem variö er til rannsókna og
þróunarstarfsemi, eöa þess
fjármagns sem liggur aö baki
hverjum starfsmanni viö slík
störf, islendingar eru alls staöar
neöstir. Viö Islendingar skipum
okkur þannig i flokk þjóöa, þar
sem tækniþróun veröur aö telj-
ast fremur skammt á veg kom-
búa I nágrenni viö okkur og viö
keppum viö um markaði og lifs-
kjör verja um 1-1,5% og upp i
2% af þjóöarframleiöslunni til
rannsókna. Ofan á allt þetta
bætist aö islendingar eru mjög
fámenn þjóö og veröur þvi um-
fang þeirra rannsókna sem
stundaöar eru á Islandi afar
lítið I samanburöi viö nágranna-
þjóöir okkar.
Iðnaður og byggingar-
starfsemi skipt
Þaö er að sjá sem sumir at-
vinnuvegir okkar hafi orðið
aö þaö fjármagn sem variö er til
rannsóknastarfsemi i bygg-
ingariðnaöi er 0,1%, en í iönaöi
0,3%. Þessar tölur eru aö vfeu
frá árinu 1973, en ástandiö hefur
Lítið breyst siöan. Framlög til
rannsóknastarfsemi á sviöi
landbúnaöar, sjávarútvegs og
orkumála eru mun hærri. 1
landbúnaöi er variö um 1,1% af
vonnsluviröinu til rannsókna-
starfsemi, i sjávarútvegi um
1,4% og orkumálin hafa fengiö
um 2,6%.
Séu þessi framlög til rann-
sókna og þróunarstarfeemi á
sviöi iönaöar og byggingar-
starfsemi borin saman viö önn-
Rannsóknarstarf-
semin er
stórlega vanrœkt
Tífalda þarf framlögin til rannsóknarstarfsemi
ef íslenskur iðnaður og mannvirkjagerð
eiga að geta eflst að marki á nœstu órum
1BD00
15000
12000
9000
7500
6000
4500
3000
1500
in. Það er venjulega taliö
greinilegt hættumerki aö verja
svo litlum hluta sem Islendingar
gera til rannsókna- og þróunar-
starfsemi. Eins og kunnugt er
verjum við aöeins um 0,5% af
þjóöarframleiöslunni til þess-
ara mála, en aörar þjóöir sem
mjög afskiptir um framlög til
rannsóknastarfsemi. Er hér
einkum um aö ræöa bygginga-
starfsemi og iönað. Sé fjár-
magniö til rannsóknastarfsem-
innar metiö i hlutfalii viö þá
verömætisaukningu sem veröur
i atvinnuveginum, kemur i ljós
Fjármagn til rannsókna og þróunarstarfsemi sem hundraöshluti
þjóöarframleiöslu.
Rikisframlög i islenskum krónum á hvert mannsbarn til rannsókna
áriö 1975 eftir löndum.
ur lönd kemur i ljós aö Dan-
mörk, Noregur, Sviþjóö og
Finnland, verja um 2-3% af
vinnsluviröi I greinunum til
rannsóknastarfsemi. Þaöhlýtur
þvi aö veröa aö draga þá álykt-
un, aö iönaður og bygginga-
starfsemi hafi verið mjög af-
skipt um fjármagn til rann-
sókna hér á landi.
314 manns við
rannsóknir hér
NORDFORSK (samstarferáð
Noiöurlanda um rannsóknir)
hefur nýlega gefiö út bók, sem
ber heitiö Nordisk FoU statistik
1973. 1 þessari bók koma fram
ýmsar athyglisverðar upplýs-
ingar og samanburöur milli
Noröurlanda um framlög til
rannsókna- og þróunarstarf-
semi.
Þar kemur fram aö heildar-
framlög til rannsókna á Norður-
löndunum árið 1973 voru 300
milljaröar islenskra króna á nú-
verandi verölagi,- þar af vöröu
islendingar um 1050 millj. kr.
eöa um 0,4%.
1 hlutfalli við þjóöarfram-
leiöslu eru framlögin til rann-
sókna hæst i Sviþjóð eöa um
1,7%, i Noregi, Danmörku og
Finnlandi voru þau 1,2%, 1% og
0,9%, en á Islandi 0,5%.
A Noröurlöndunum vinna um
72 þúsund manns við rannsókn-
ir- og þróunarstarfsemi, eru þá
bæöi taldir háskólamenntaðir
menn og aöstoöarmenn. A Is-
landi er heildartala þeirra sem
rannsóknir stunda 314 manns. 1
Sviþjóð vinna um 36 þúsund
manns viö rannsóknir, 11 þús. i
Noregi og Finnlandi og 12 þús-
und I Danmörku.
Vantar aðstoðarfólk
Athyglisvert er aö i Sviþjóö,
sem hefur hlutfallslega flesta
rannsóknarmenn eru há-
skólaiúenntaöir sérfræðingar
hlutfallslega fæstir, eða um
30%, en á Islandi hlutfallslega
flestireða um 50%, af þessu má
draga þá ályktun aö yfirleitt
hafi visindamenn á íslandi sem
rannsóknir stunda ekki nægilegt
aöstoöarfólk.
Athyglisvert er, hvernig fjár-
magniö sem variö er til rann-
sókna skiptist milli undirstööu-
rannsókna, hagnýtra rannsókna
og vöruþróunarstarfsemi.
Undirstööurannsóknir eru at-
huganir til öflunar á nýrri þekk-
ingu án ákveöins hagnýts mark-
miös, hagnýtar rannsóknir eru
athuganir til öflunar á nýrri
þekkingu með ákveðiö hagnýtt
markmiö i huga, en vöruþróun-
arstarfsemi er notkun á þekk-
ingu tíl þróunar nýrra efna,
tækja, aöferöa eöa þjónustu.
Noröurlöndunum er þaö
sameiginlegt að verja um
20-25% af þvi fjármagni sem
varið er til rannsóknastarfsemi
I hverju landi til undirstööu-
rannsókna. En til hagnýtra
rannsókna verja islendingar um
60% af sinu fjármagni en svi'ar
aðeins 20%. Til vöruþróunar-
starfsemi verja islendingar aö-
eins 15%, en aörar þjóöir i
kringum okkur 45-50%. Af þessu
mætti draga þá ályktun aö is
lendingar veröu of miklu fjár-
magni til öflunar á nýrri þekk-
ingu en of litlu fjármagni til
þess aö þróa fram ný tæki, efni
og aðferðir. Það er einnig at-
hyglisvert við þessa skýrslu
sem vitnaö hefur veriö til, að
þar kemur fram aö 86% af þvi
fjármagni sem varið er til rann-
sóknastarfsemi á íslandi,
kemur úr opinberum sjóöum, en
einungis milli 40 og 50% á
Norðurlöndunum. Afgangurinn
kemur frá atvinnufyrirtækjun-
um sjálfum. Afþessuer ljóst, að
draga verður þá ályktun aö at-
vinnufyrirtæki á íslandi eyöi
allt of litlu fé til rannsóknastarf-
semi. AB minnsta kosti i hlut-
falli viö nágrannaþjóöir okkar.
Rannsóknaþátturinn
mikilvægur
Telja má aö atvinnufyrirtæk-
in eigi sér nokkra afsökun þar
sem þau eru flest þaö smá aö
þau hafa ekki bolmagn til þess
aö reisa rannsóknastofur. tætta
er þö engan veginn fullgild af-
sökun, þvi forsenda þess að Is-
lensk atvinnufyrirtæki geti
staöist harðnandi erlenda sam-
keppni er, aö þau geti sifellt
komiö með nýjar og endurbætt-
ar vörur á markaðinn sem eru
tæknilega fullkomnari og ódýr-
ari en hinar erlendu vörur. Til
þess aö geta þaö veröa atvinnu-
fyrirtækin aö stunda verulega
rannsókna- og þróunarstarf-
semi. Hjá flestum atvinnufyrir-
tækjum erlendis er rannsókna-
þátturinn mikilvægasti þáttur-
inn i starfi fyrirtækjanna, þvi
þaöan koma hinar nýju fram-
leiðsluvörur fyrirtækisins og
þaðan eru einnig runnar nýjar
og vinnusparandi endurbætur
og aöferöir á framleiðslunni.
Ef islenskur iönaöur og
mannvirkjagerð á aö geta eflst
að marki á næstu árum, þarf aö
tifalda framlög til þessarar
starfsemi, annars er voöinn vis.
iQ riikj YYll
m. m m. m. rækl 1
Umsjón: Reynir Hugason
------r----------------