Vísir - 28.10.1976, Blaðsíða 14

VERNDUM BÖRNIN GEGN BRUNASLYSUM
e VTsm
Munið, þegar um er að ræða
barn.sem ekki skilurennþá allt,
sem við það er sagt, að röddin,
tónninn, og þaö hvernig við tök-
um i barnið, hefur afgerandi
þýðingu. Hrætt barn skilur illa
það, sem við það er sagt. Talið
rólega við barnið um hætturnar,
útskýrið hvers vegna það má
ekki leika sér að þessum hlut, og
fáið þvi annað leikfang. Otskýr-
ingar og reynsla siast smám
saman inn i barnið, og það fer
að skilja hvað má og hvað ekki.
Asta litla er fjörmikil og dug-
leg stúlka, tveggja ára siöan i
vor. Eins og börnum á hennar
aldrier tamt, er hún Ióða önn að
uppgötva heiminn. En það er
ekki nóg að skoða meö aug-
unum, alla hluti þart aö snerta
og velta fram og aftur. Hún
kann lika orðið margar
leiöir til að komast áfram. bað
er auðvelt að draga út skúffur
eða færa til stóla, og þá er auð-
velt að komast upp á borðin.
Áhuginn er mikill, en kappi
fylgir aðeins forsjá tveggja ára
barns, sem ekki sér alltaf fyrir
orsök og afleiðingar.
Dag einn, þegar mamma
hennar var að hella uppá kaffi,
kom Asta auga á skritinn hlut á
eldhúsborðinu, sem hún þurfti
fyrir alla muni að rannsaka
nánar. 1 þvi, er hún reyndi að
vega sig upp á eldhúsborðið, rak
hún olnbogann i kaffikönnuna
og trektin, sem sat illa á könn-
unni, valt, og sjóöandi kaffið
skvettist yfir Astu litlu. Hún
hefur nú legið langar og þján-
ingarfullar vikur á sjúkrahúsi,
meö ljótan annan stigs bruna á
herðum og handleggjum. Þetta
er sorgarsaga, en þvi miður
ekkert einsdæmi.
198 börn 5 ára og yngri
brenndust illa á heimilum
sinum s.l. ár.
Þar af voru 54 börn jafngömul
Astu og 49 þeirra ári yngri. 11
börn á fyrsta ári urðu einnig
fyrir brunaslysum.
Sum brenndust af sömu or-
sökum og Ásta litla, önnur höfðu
hvolft yfir sig heitum matar-
pottum af eldavél, sum náð i
snúruna úr hraðsuöukatlinum
og dregiö yfir sig sjóðandi vatn
ið, og nokkur hreinlega kveikt i
sér með eldspitum eða á annan
hátt komist i óvarinn eld.
Fyrirbyggjum slysin.
Börn hafa gaman af að fylgj-
ast með i eldhúsinu, og sjá hvað
kraumar i pottunum eða steikist
i bakaraofninum. Snúið pottum
þannig, aö sköft og höldur visi
að veggnum, svo ekki sé eins
auðvelt að ná i pottana. Best
væri að setja hlif framan við
hellurnar. Maturinn, sem settur
er á borðið, er venjulega nógu
heitur til að barn geti brennst
illa við að fá hann yfir sig. Setjiö
þvi aldrei heitan mat á borðiö
þar sem barniö getur náð til.
Litil börn, ættu að hafa eigin stól
með borðplötu fyrir sig. Takir
þú barn i fangið við matborðiö,
hafðu i huga aö litlar hendur eru
fljótar að gripa i sjóðandi kaffi-
bolla.
Eldfæri ættu auðvitað
aldrei að liggja þar sem
börn ná til.
Strax við tveggja ára aldur
getur barn kveikt á eldspitu.
Barnið sér fullorðna kveikja i
sigarettu eða kerti, ljósið lokkar
og freistar. Reynið að kenna
barninu, að eldur er hættulegur,
lofið þvi að finna, að hann er
heitur. Rafmagnssnúrur þurfa
ekki að vera langar til þess að
þær þjóni sinum tilgangi. Styttið
snúrurnar og færið heldur raf-
magnstækið til meöan það er i
notkun. Allt of oft eru raf-
magnssnúrur hángandi ofan af
borðum i seilingarhæð barns.
Sérstök aðgát skal höfð við
straujárn, börn brennast oft af
þeim.
Hægt er að fá plastlok á inn-
stungur i raftækjaverslunum,
sem eru þannig útbúin, að börn
ná þeim ekki út. Allt of oft verða
slys, vegna þess að börn pota
mjóum hlut inn i innstungurnar
og fá i sig straum. Slik slys hafa
leitt til dauða.
Ræöiö við barnið um
hætturnar.
Hvað óttu að gera, ef
barnið brennir sig?
|
Vatnsmeöferö viö bruna
rstu
viðbrögð
VI
sar.
runa.
Ef barnið þitt verður fyrir
brunaslysi, komdu þvi eins fljótt
og auöið er undir læknishendur.
Leiðbeiningarnar hér á eftir
eiga þvi aðeins við þangað til
barnið kemst undir læknis-
hendur.
Bruni á hörundi og holdi
manns stafar oftast af heitu
vatni, eldi, gufu, bráönum
málmi, sterkri sýru, lút o.fl.
Ahrifin eru ávallt næstum hin
sömu, nema hvað holdið breytir
lit.
Bruna má skipta i þrjú stig,
eftir þvi hve djúpur hann er:
EINKENNI BRUNA:
1. stig. Hörundið verður rautt.
Ekkert sár myndast, en sam-
fara roöanum er sviði og þroti.
2. stig. Blöðrur koma á hörund-
ið, fylltar glærum vessa.
3. stig. Hörund og hold kol-
brennur. Djúp sár myndast, og
hið skorpna hörund verður
ýmist brúnleitt eða svart.
. Við minni háttarbruna á hör-
undi má láta hinn brennda lik-
amshluta undir væga vatns-
bunu, dýfa honum i vatnsilát
eða hreinan læk. Sé ekki vatn
við höndina, má til bráðabirgða
nota mjólk, gosdrykk, sjó eða
snjó. Athugið, að framangreind
ráð eru aöeins til bráðabirgða,
þvi að framhald á kælingu brun-
ans á að fara fram i hreinu,
hálfköldu vatni
(eöa ekki kaldara en svo, að þaö
rétt haidi sviðanum i skefjum).
ilættið ekki kælingu fyrr en
sviðinn er horfinn fyrir fuilt og
allt. Ef föt hylja brenndan
likamshluta, er bezt að kæla allt
strax, en klippa svo flikurnar
frá, þegar þær eru orönar kald-
ar. Athugið.að kalt eöa hálfkalt
vatn er einungis notaö, þegar
um takmarkað, litiö brunasvæði
cr að ræða, en voigt vatn, ef um
útbreiddan bruna er að ræöa.
Hentugt er að láta sjúkling meö
slikan bruna i kerlaug með
volgu vatni. Ef notað væri kalt
vatn I kerlaugina, gæti sjúk-
lingurinn hlotið kuidaiost eða
ofkælingu.
Ef ekki er unnt aö koma við
kælingu i kerlaug, vatnsbunu
eöa iláti, geta bakstrar komiö
að svipuðu gagni, og skulu notuð
mjúk hrein, ólituð stykki, laus-
lega undin úr köldu eða volgu
vatni, eftir þvi sem við á. Um
höfuð og háls hentar þessi að-
ferð vel.
Ef hrollur er i sjúklingnum,
má gefa honum heita mjólk eöa
súpu (ekki kaffi, áfengi eða örv-
andi lyf). Einnig skal að honum
hlúð með hlýjum klæönaði,
nema brennda staðnum, sem
helst skal vera án umbúða eða
fata.
Notið ekki nein smyrsl.
sprengiö ekki blöörur. Snertið
ekki brenndu svæöin.
Við bruna á hörundi skemmist
oftast fjöldi háræöa, er missa
þanþol sitt, og vökvi siast út. Til
bráðabirgða er reynt að mæta
vökvatapi likamans með þvi að
gefa sjúklingnum salt vatn að
drekka, ef hann hefur rænu (1
teskeið af salti i litra af vatni og
ein teskeið af bökunarsóda ef til
er). Venjulegt drykkjarvatn eöa
mjólk koma aö gagni, en salt-
vatn er betra. Viö meiriháttar
bruna er sjúklingi hætt við losti.
Kæling brunans og drykkjar-
gjöfin eru liðir i aö vinna gegn
losti.
Eldhúsið er
spennandi
en hœttulegt