Vísir - 04.12.1958, Qupperneq 3

JÓLABLAÐ Ví S IS
BagpodalarL
Bagodalaii er lítil og þröng
gata, sem liggur frá Ayaz
Pasha niður bratta brekku að
Bosphorus. Hún er er svo brött
að neðst i götunni hefur þurft
að byggja iarigan tröppugang. Á
veturna, þegar snjór er og
hálka, vrrður að gæta fyllstu
varúðar til þess aö komast leið-
ar sinnar tveimur fótum.
Bagodalari er skritin og
skemmtileg gata í mínum aug-
um, hún er me'ra að segja mjög
séi’kennileg. Húsin standa mis-
lángt fram i götuna, á nokkrum'
þe'.rra slúta svalirnar út yf:r
miðja götu, og þau snúa sitt á
hvað, á stöku stað snýr portið út
að götunni. Sum húsin eru göm-
ul og hálfhrunin, önnur alveg ný
af nálinni.
I augum Tyrkja er Bagodal-
ari aðeins ein af þessum venju-
iegu hliðargötum á Ayaz Pasha,
þar sem ríkir útlendingar og fá-
tækir Tyrkir búa lilið við hlið.
Tyrkirnir búa í gömlu, skrítnu,
svörtu timburhúsunum með út-
skorna þakskegginu, útskornum
svölum og kopar- eða járnslegn-
um útidyrahurðum. Það er eng-
inn skorsteinn á þessum húsum
heldur mjótt reykrör alveg utan
á sumum, en á Öðrum liggja rör-
in út um gluggana.
Sumar kvennanna koma út
úr húsunum á daginn og setjast
á dyraþrepin með krakkana,
kettina og hundana. Þær eru
kátar, ræðast við, hossa krökk-
unum og hlæja mikið og hátt.
Oft eru þær reykjandi. Þær
breiða víðu, svörtu fellingapils-
in út yfir tröppurnar og losa
bjæjuraar frá andlitinu, þegar
heitt er í veðri. Ef útlendingur
gengur um götuna kippa þær að
sér pilsunum og bregða blæjun-
um fyrir andlitið, einkum ef það
er karlmaður. Aðrar voga sér
aldrei lengra en bak við for-
hengið að glugganum, þar sitja
þær heilu dagana, halda í hom-
ið á forhenginu og horfa út um
litla rifu. Ef þær verða þess var-
ar að einhver tekur eftir þeim
draga þær alveg fyrir gluggann
og hverfa inn fyrir hengið.
Útlendingarnir búa i stóru,
nýju steinhúsunum, sem byrgja
fyrir útsýnið til Bosphorus hjá
Tyrkjunum í timburhúsunum.
Eg bý í einu slíku húsi við
Bagodalari númer 8. Hinu meg-
in við götuna, beint á móti, er
litið tyrkneskt bænahús, eða
moska, með einum turni. Þar
býr Hodja með fjölskyldu sinni,
konu og fimm börnum. Þau hafa
eitt herbergi og eldhús. Niðri er
bænahúsið, fyrir ofan er turn-
inn. Hodja er nokkurs konar
húsvörður i moskunni, en scr
einnig um að kalla menn til
bænagerðar fimm sinnum á sól-
arhring, eins og kóraninn kenn-
ir.
. Á hverjum föstudegi er ætlazt
£ Ri Æ H © S. fá'i:
• *
ðii
til að Hodja flytji stutta ræðu í
moskunni.
Konan hans heitir Fatima, hún
er sanntrúuð og fer aldrei út úr
húsi. Elzta dóttirin heitir Nebia,
næsta Gúsin, þriðja Ulker. Syn-
irnir heita Selim og Abdullah.
Hodja er samnefni fyrir þá
sem gegna sliku embætti en þó
.er Hodja ekki kennimaður.
Hodja nokkur er lifði fyrir
mörgum öldum liét Nasreddin,
1 en var almennt kallaður Nas-
reddin-Hodja. Hann er nokkurs
konar þjóðarsál Tyrkja og eru
um hann margar skemmtilegar
sögur. Tyrkir segja að sé ein
saga sögð af Nasreddin-Hodja
dugi ekki að hætta fyrr en
'komnar eru að minnsta kosti sjö
sögur. Oít tekur þá einn við af
öðrum, i samkvæmum, og segir
sögur af Naisreddin-Hodja, en
það vekur æíinlega hina mestu
kátinu. 1
i
Vinir mínir á, Bagodalari.
Það var næstum albjart þeg-
ar eg vaknaði og rödd Hodja

Til hægri sést Bcsphorus-sund og mynni Gullna hornsins, en á hinrii myndinni er Lcander-
turninn, sem gamlar sagnir eru til um.
P
0
R
D
Hodja kallar rétttrúaða til bænagerðar í moskunni við Bagodal-
ari. Hann gerir það fimm sinnum á hverjum dcgi.
hljómaði kunnuglega í eyrum.
Hann var að kalla til fyrstu
bænagerðar og mér heyrðist á
sönglinu að hann mundi vera
búinn að snúa sér til Mekka,
hinnar heilögu borgar í austr-
inu.
Eg teygði mig í rúminu, en
Hodja kallaði aftur: ,„Allah,
Akbar! Allah Akbar!“ Eg var
glaðvöknuð og það var tilgangs-
laust að sofna aftur, því að nú
myndi gatan lika vakna og öll
hin undarlegu austrænu hljóð
smátt og smátt berast til eyrna.
Þau hækkuðu og þeim fjölgaði
jafnt og þétt fram undir hádegi,
en þá var sólin orðin svo heit að
enginn nennti lengur að vera á
ferli, ef hann var ekki beinlínis
neyddur til þess.
Labba mjálmar eins og óð
væri á svölunum. Hún er orðin
svöng, litla kisan, og svo vill hún
líka láta klappa sér. Það er bera
verst að eg þori svo litið að vera
góð við hana, þvi að húner oft úti
á grasflötinni hjá villiköttunum
og þar kennir nú margra grasa.
Marika segir mér að þeir séu all- |
ir með flær og hver veit hvað,
en það eru nú íleiri með ílær en
hundar og kettir i þessari borg.
Labba er sjálf villiköttur, en eg
fór að gefa henni að éta, því
að mér fannst hún hafa svo
fallegt skott. Það er stórt og loð-
ið, næstum eins og á ikorna.
Hún er svo létt á sér og fljót að
hlaupa að hinir kettirnir hafa
ekki roð við henni. Hún stekkur
upp á gluggakarminn og situr
þar tímunum saman. Stundum
situr hún á handriðinu eins og
fugl. Hún rekur alla ketti burt af
svölunum. Það rísa á henni hár-
in, skottið stækkar um allan
helming, hún hvæsir og ef þeir.
ekki fara strax þá stekkur hún |
á þá og klórar beint framan í
þá. Hún urrar alltaf meðan hún
er að éta, því að kettirnir reyna
sífellt að stela frá henni. Eg gef |
henni úti á svölunum, til þess að
venja hana ekki á að vera inni,
en eg get ekki gefið öllum kött-
unum, þótt þeir séu svangir grey
in. þeir eru svo margir. Sumir
þeirra eru lika svo hræðile"ra
liótir, eg get varla horft á þá.
Til dæmis bessi svarti, freki kött
ur, sem alltaf er að elta hana
Löbbu. Evrun á honum eru lítil
og böggluð. en hann er stór og
grimmdarlegur. Svo er annar
stór köttur, hvítur og svartur.
Hann reynir stundum a.ð komast
upn á svalirnar, en Labba vill
ekki sjá þá. Þeir eru óhreinir og
oft bitnir og blóðrisa eftir bar-
daga næturinnar. Labba er grá
með hvita bringu, i 'hvitum há-
leistum. Hún er svo þrifin og
snyrtileg, hún þvær sér allan dag
inn. Svo sefur hún líka uppi á
gluggakarminum, en ekki niðri
á rykugu grasinu, eða bak við
öskutunnur eins og flestir hinna
kattanna.
Dúfurnar sem sitja á þakinu
á bænahúsinu hinu megin við
götuna koma allar fljúgandi,
þegar eg opna út á svalirnar.
Þær eru að gá að hrísgrjónun-
um sínum. Eg gef þeim bara
einu sinni á dag, því mér finnst
dúfur hálf leiðinlegar. Hris-
grjón eru lika ótrúlega dýr hér
miðað við ýmislegt ar.nað, en
þau eru alveg fyrsta flokks. Þau
kosta nærri fjórar lírur kilóið.
Sigarettur kosta til dæmis hálfa
líru, tuttugu stykkja pakki, og
pottflaska af rauðvíni kostar
eina líru, það er ódýrasta tegund.
Bezta rauðvínið kostar þrjár og
hálfa líru, þriggja pela flaska.
Það heitir Kuvaklidere.
Marika segir, að ég megi ekki
géfa dúfunum, þær verði svo
frekar, þær driti á svalirnar
og óhreinki þvottinn. Þar að auki
geti Hodja gefið þeim, hann hafi
vanið þær inn í götuna — ann-
ars séu þær ekki í neinum
vandræðum með að fá sér að
éta. „Eins og á þeim má sjá,“
segir hún, „þær eru allar feitar
og íöngulegar. Madame er alltof
gcð við dýrin," segir hún oft,
„þau era full af óþrifum og pest
og sísníkjandi."
Eg vil ekki láta Maríku halda
að eg taki ekkert mark á henni,
það sem hún segir er í rauninni
mjög skynsamlegt. Þess vegna
fer eg á fætur með fuglunum
og, gef dýrunum mínum
snemma. Eg vakna hvort eð er
á hverjum morgni við bænakall-
ið i Hodja, en Maríka kemur
ekki fyrr en klukkan að verða
níu.
Eg gef ‘kisunni hans Hodja
stundum að borða, hún á tvo
litla kettlinga, sem ennþá eru á
spena. Þau liggja á tröppunum
fyrir utan bænahúsið á daginn,
en inni hjá Abdullab, yngsta
syni Hodja, á nóttunni. Þessi
kisa er ákaflega góð móðir. Hún
snertir aldrei matinn sjálf fyrr
en kettlingarnir eru hættir að
éta. Þá er hún viss um að þeir
hafi fengið nægju sína. Hún
gætir þess lika vandlega að