Vísir - 16.03.1977, Blaðsíða 10

10
Miövikudagur 16. mars 1977 VISIR
VÍSIR
' Ctgefandi:Heykjaprent hf.
Framkvjrmdastjóri:I)avíö Guftmundsson
Kitstjórar :l>orsteinn Fólsson dbm.
ólafur Hagnarsson
Hitstjórnarfulltrúi: Brági Guðmuftdsson * Kréttasljóri erlendra frótta: Guðmundur Pétursson. Umsjón
meft helgarblafti: Arni Þórarinsson. Blaftamenn: Edda Andrésdóttir, Einar GuBfinnsson, Ellas Snæland
Jónsson, Finnbogi Hermannsson, GuBjón Arngrimsson, Kjartan L. Pálsson, óli Tynes, Sigurveig
Jónsdóttir, Sæmundur GuBvinsson, lþróttir: Björn Blöndal, Gylfi Kristjánsson. Akureyrarrltstjórn:
Anders Hansen. Ctlitsteiknun: Jón óskar Hafsteinsson og MagnUs ólafsson. Ljósmyndir: Jens Alex-
andersson, Loftur Asgeirsson, Auglýsingastjóri: Þorsteinn Fr. SigurBsson. Dreifingarstjóri: Sigurftur
R. Pétursson.
Auglýsingar: SIBumúla 8. Slmar 11660, 86611. Askriftargjald kr. 1100 á mánufti innanlands.
Afgreibsla: Iiverfisgata 44. Slmi 86611 • Verft I lausasölu kr. 60 eintakiB.
Ritstjórn: Slbumúla 14. Slmi 86611, 7 Ifnur Prentun: Blaftaprent hf.
Akureyri. Slmi 96-19806.
Góðir menn hér
og vondir þar
Kjaramálaumræðurnar eru um þessar mundir að
taka á sig hefðbundna mynd þrætubókarlistarinnar.
Forystumenn hagsmunasamtaka vinnuveitenda og
launþega hafa að vísu ekki hafið stríðssönginn, en
sjálfskipaðir talsmenn belgja sig af því meiri krafti.
Ekki er þvi ólíklegt að senn fari að hitna í kolunum í
þessum efnum.
Aðdragandi kjarasamninga hefur ávallt verið póli-
tískur að méira og minna leyti og hefur einu gilt
hverjir hafa skipað forystusæti hagsmunasamtaka og
ríkisvalds. Að þessu sinni bendir margt til, að ekki
verði mikil breyting á, þó að flestum sé Ijóst, að hefð-
bundið flokkspólitískt reiptog í þessum efnum geti
ólíklega leitt til skynsamlegrar niðurstöðu.
Að undanförnu hefur megináherslan verið lögð á
kröfur um verulega hækkun lægstu launa. I kröfugerð
af þessu tagi felst almenn viðurkenning á tveimur
þýðingarmiklum staðreyndum. I fyrsta lagi, að ekki
er fyrir hendi svigrúm til mikilla almennra
kauphækkana og í öðru lagi, að óðaverðbólgan hefur
komið með mestum þunga á láglaunafólkið.
I sjálfu sér ætti þaðekki að vera deiluefni, að í kom-
andi kjarasamningum verði kjör þeirra, sem við
erfiðastar aðstæður búa bætt verulega. Forystumenn
Alþýðusambandsins hafa einnig lýst yfir því, að það
sé meginverkefnið, sem fást þurfi við. Af hálfu ríkis-
stjórnarinnar hefur einnig komið fram, að eðlilegast
sé að nota það svigrúm, sem fyrir hendi er til að
styrkja stöðu láglaunafólksins.
Sannleikurinn er hins vegar sá, að þessi sjónarmið
eru ekki ný af nálinni, Þau hafa áður verið túlkuð af
hagsmunaaðilum og fleiri en einni ríkisstjórn. Það
hefur á hinn bóginn verið mjög erfitt að fylgja þeim
fram þegar til kastanna hefur komið í kjarasamning-
um. Af leiðingin er sú, að þeir betur stæðu hafa of oft
fengið kjarabætur á kostnað þeirra, sem minna mega
sín.
Þrátt fyrir batnandi viðskiptakjör að undanförnu er
kaupmáttur útflutningstekna þjóðarbúsins í heild enn
um það bil 17% rýrari en fyrir þremur árum. Þar við
bætist, að skuldasöfnun vegna almennrar neyslu og
fjárfestingar opinberra aðila og einkaaðila hefur
verið óhóf lega mikil á allra síðustu árum. Vilji menn
koma á jafnvægi I efnahagslífinu á ný er óhjákvæmi-
legtað hagnýta batnandi ytri viðskiptaskilyrði til þess
að vinna bug á þessum erfiðleikum.
Ef nú yrðu ákveðnar miklar almennar kauphækk-
anir umfram það sem aukin verðmætasköpun segir til
um, getur það aðeins leitt til nýrrar verðbólguskriðu.
Þetta er bláköld staðreynd, sem öllum aðilum er vita-
skuld Ijós, og henni verður ekki breytt með hefðbund-
inni þrætubók umvonda menn hér og góða þar. Þaö er
of mikil einföldun á viðfangsefninu.
Verðbólgan er ægilegri meinsemd en svo, að menn
geti leikið sér með þá þætti efnahagsstarfseminnar,
sem hafa áhrif þar á. Forystumenn hagsmunasam-
taka og rikisvalds bera sameiginlega ábyrgð í
þessum efnum. Eftir langvarandi óðaverðbólgu geta
borgararnir með fullum rétti krafist þess, að þessir
aðilar tryggi sameiginlega hagsmuni láglaunafólks-
ins og komi I veg fyrir nýtt óðaverðbólguskeið.
Raforkuvinnslon ó íslandi ó síðasta óri:
Vatnsaflstöðvar
framleiða 97%
raforkunnar
Raforkuvinnsla allra orku-
vera landsins varö á siöasta ári
alls um 2.421 gigawattstund, eöa
5.5% meiri en á fyrra ári. Þar
munaöi mest um aukningu á
orkuvinnslu vatnsaflsstööva,
sem nam 6.5%. Vinnsla jarö-
varmastööva jókst um 3.6%, en
vinnsla oliustööva minnkaöi
hins vegar um 26%.
Þetta kemur fram i yfirliti
Orkustofnunar um raforkuver
og rafveitur á Islandi áriö 1976.
Þar segir, aö um 97% rafork-
unnar hafi veriö framleidd i
vatnsaflsstöövum, en 0.8% i
jarðvarmastöð og 2.2% i oliu-
stöðvum.
ORKUVER, ADFLUTNINGSLÍNUR OG HELSTU AOVEITUSTÖOVAR A ÍSLANOI
31.12.76
■ Orkuvtr . IMW
▲ Aðveitudöðvor
# Orkuvar « I MW
Aðflutmngtlinur
90 ÓOkm
Rúmur helmingur ork-
unnar fer til stór-
aotkunar
Riimur helmingur þessarar
orku, eða 55.8%, fór til svo-
nefndrarstórnotkunar.en 44.2%
til almennrar notkunar.
Tilstórnotkunar telstsú orka,
sem fer til Álfélagsins,
Aburðarverksmiöjunnar, Se-
mentsverksmiðjunnar og Kefla-
vikurflugvallar, að viðbættum
5-10% flutningstöpum.
Stærsti notandinn er Alfélag-
ið, sem tók 46.3% orkunnar, eöa
um 1121 gigawattstundir.
Aburðarverksmiðjan notaöi
tæplega 146 gwst, Keflavikur-
flugvöllur tæplega 68 gwst og
Sementsverksmiðjan rúmlega
15 gwst.
Orkunotkun þessara aðila
jókst á siöasta ári nema hjá Se-
mentsverksmiðjunni, þar sem
um 6.5% minni notkun var aö
ræða en 1975.
Mest aukning á
Vestfjörðum
Verg orkunotkun á ibúa var
tæplega 11 gwst á siðasta ári, en
verg almenn notkun um 4.8
gwst.
Mjólkárvirkjun á Vestfjöröum.
Hlutfallsleg aukning orku-
notkunar varð langmest á Vest-
fjörðum, eða 24.9%, en á
Austurlandi 14.5%, Norðurlandi
7.4% og á Landsvirkjunarsvæö-
inu, þ.e. Suðurlandi og Vestur-
landi, 6.3%. Aukningin yfir
landiö var 7.9%.
Uppsett afl i orkuverum
landsins var um siðustu áramót
502.684 kilówött, og nam
aukningin frá fyrra ári 6.440 kw.
Skeiðsfossvirkjun stækkaði um
1700 kw og Sængurfossvirkjun,
sem er við Botn i Mjóafiröi við
Isafjarðardjúp, var tekin i notk-
un. Hún framleiðir 720 kw.
Diselstöðvar bættu við sig 4.020
kw á árinu, þar af 2100 kw hjá
Rafveitu ísafjaröar og 1920 kw
hjá Rafmagnsveitum rikisins.
Mismunandi
raforkuverð
1 yfirlitinu er m.a. birt yfirlit
utn raforkusöluna á árinu 1975,
en nýrri tölur munu ekki hand-
bærar. Þá er einnig birt yfirlit
um smásöluverð á raforku eins
og þaö var i febrúarlok siðast-
liðinn, annars vegar miðað við
heimlisnotkun og hins vegar
stórar vélar. Þar kemur i ljós,
aö smásöluverðið er nokkuð
misjafnt eftir þvi hvar er á
landinu. Til stórra véla, sem
hafa 2500 stunda nýtingatima á
ári, er verðiö allt frá rúmum
átta krónum á kilówattstund á
Akureyri upp i rúmlega þrettán
krónur hjá Rafmagnsveitum
rikisins og rúmlega tólf krónur
á Siglufirði.
Meöalverð á kwst til heimilis-
notkunar, þegar reiknað er með
3000 kwst notkun á ári, er frá
rúmum tiu krónum upp i hátt i
22 krónur.
1 yfirlitinu um raforkusöluna
fyrirárið 1975 kemur m.a. fram,
að meöalverð á kilówattstund i
smásölu var 7.05 krónur, og er
þá eingöngu tekin með sala raf-
veitnanna.
Meðalverð svonefndrar stór-
sölu, þar sem orkan er seld
beint frá virkjunum til notenda,
er á sama tima 0,64 krónur á
kilówattstund — langlægst til
Alfélagsins og Aburðarverk-
smiðjunnar, eða 48 og 47 aurar.
Hjá rafveitunum var hæst
verðá kilówattstund til lýsingar
fyrirtækja, 13.64 krónur, en
lægst til húshitunar, 2.05 krónur.
— ESJ.