Vísir - 18.04.1977, Qupperneq 2

Mánudagur 18. april 1977 VISIR
'
Hvað mundirðu gera ef þú
fengir milljón í dag?
Andrés Thors, nemi: Ég mundi
kaupa mér fólksvagn.
Hauður Kristjánsdóttir, nemi: Ég
mundi fara til Grikklands. Mig
hefur lengi langaö til að koma
þangað.
Jónina Jónsdóttir, ncmi: Ein
milijón yrði ekki lengi að fara.
Sennilega mundi ég fara til út-
landa og skoða mig um i heimin-
um.
Egon Sveinsson, sjómaður: Hún
færi beint í húsið. Ein millión er
einmitt það sem vantar upp á
vertiðina.
Aðalgeir Pétursson, sjómaður:
Ég mundi fá mér átta gata trylli-
tæki uppá milljón. Sennilega
Pontiak.
HORT FÉLL Á TÍMA
Eftir röö af tilþrifalitlum
jafnteflisskákum, var nú boöiö
upp á æsispennandi skák að
Loftleiöum i gærkvöldi. Ahorf-
endur fengu að sjá flest þaö sem
gleðurauga , óvænta leiki, sókn,
gagnsókn og timahrak af verstu
gerð.
Það hefur verið sagt um
Spassky að hann sé meistari i
þeirri sálfræði að hitta andstæð-
inginn, þar sem hann sé veik-
astur fyrir. Veiki bletturinn hjá
Hort er augsýnilega timahrak-
ið, og upp á það tefldi Spassky
með góöum árangri. Hann haföi
mun betra tafl framan af, og
ekki bætti úr skák að Hort eyddi
tima sinum ótæpilega. Allt i
einu var eins og Spassky hætti
að tefla upp á stöðuna á borðinu,
og einbeitti sér i stað þess aö
hinum nauma umhugsunartima
andstæðingsins. Hann hleypti
upp stööunni i hreina tvlsýnu, og
Hort fann hvern snilldarleikinn
á fætur öörum, virtist dæmið að
vera að snúast við. Staða
Spasskýs versnaöi jafnt og þétt,
en timinn haföi tekið sinn toll,
og er 6 leikir voru eftir, féll
klukka Horts. Herbragö
Spasskys haföi heppnast og gef-
ið sætan sigur, en fyrir Hort eru
úrslitin reiöarslag. Eftir skák-
ina kom i ljós að staða Horts var
unnin, en hvað þýðir að tala um
það
Hvitt: Spassky
(Þá er búið að fylkja liöunum
og nú geta hin eiginlegu átök
hafist.)
13. cxd5
14. Bf5
15. Bh3
16. Ra4
17. dxc5
exd5
g6
Hc-d8
Re4
bxc5
(Upp er komiö klassiskt dæmi
um hina svokölluðu „hangandi
peö” á miðboröinu. Það er yfir-
leitt erfitt að meta hvort þau séu
veikleiki eða styrkleiki, eins og
fram kemur I þessari skák
Framan af eru þau baggi á
svörtu stöðunni, en I lokastöö-
unni er veldi þeirra hins vegar
orðið ógnvekjandi.)
18. Bxd7!
(Spassky fer strax aö grafa
undan valdi svarts á c5-peöinu.)
(Mjög djarflega teflt. Hort
var kominn i mjög mikið tlma-
hrak, og Spassky ákveður þvi að
nú sé rétti timinn til aö hleypa
öllu I bál og brand, og sú takt-
iska staða sem upp komi, hljóti
að saxa mjög á nauman um-
hugsunartima Horts.)
27. ... dxe4
28. Rxe4 Bxe4
29. fxe4 c3!
18. ...
19. Re5
20. f3
21. Rd3
Dxd7
Dc7
Rf6
c4
i SH 11 i
i

Ai
i i
i i
a s
#*****••'
imBmÍk
(Ef 21.... Ba6 22. Dc2 og
þunginn á c5, og raunar bæöi
peðin á miöborðinu er orðinn oí
mikill.)
22. Rd-c5!
Bc6
(Ef 22... Bxc5 23. Rxc5 Dxc!
24. Bxf6 25. Df2 Hd-e8 26. Bd4 0{
vinnur.)
Svart: Hort 23. Bd4 Bb5
24. Df2 Rd7
Drottningarindversk vörn 25. Rxd7 Bxd7
26. Rc3 Bf5
(Þrátt fyrir knappan tima,
finnur Hort þennan sterka sókn-
ar og varnarleik. C-peðið er
skyndilega or-ið stórveldi, og
takmarkar mjög allar hreyfing-
ar hvits.)
30. Hfl Bb4
31. Bxa7
(Nú er ekki um neitt fyrir
Spassky annað að gera en reyna
aö hræra I stööunni eins og hægt
er, i þeirri von að Hort rúlli yfir
á timanum. Ekki gekk 31. Df6??
Hxd4 32. Dxd4 Bc5 og vinnur.)
Jóhann örn Sigurjóns
son skýrir
einvígisskákir Spassky
pg Horjts:

(Hort heldur áfram aö finna
bestu leikina, með vlsirinn
hangandi á bláþræði. Nú gengur
ekki 32. Dxd2? Dxa7+ 33. Df2
Bc5 og vinnur.)
32. De3
33. Bb6
Ha8
Dd7
1. d4
2. c4
3. Rf3
4. e3
5. Bd3
Rf6
e6
b6
Bb7
d5
(Best. Ef t.d. 5... Be7? 6. Rc3
d5 7.Da4+! c6 8.cxd5exd5 9. 0-0
0-0, meö betri stööu fyrir hvitan.
Stahlberg:Bronstein, Zurich
1953).
6. 0-0 Rb-d7
7. b3 Be7
8. Bb2 0-0
9. Rc3 C5
10. De2 Hc8
11. Hf-dl Dc7
12. Ha-cl Hf-e8
HH • . - >
i" # A1 i
i
1 JL
ÍA
i© ii
i i
aa ® H
HH
A i i
i

1 i
i i
Í i
S S $
(Ef 33. ...-Haxa2? Bxc7
Hxg2+ 35. Khl og biskupinn á
c7, valdar mátreitinn á h2.)
34. a4
35. Bc5
C2!
27. e4!?
31. ...
Hd2!
Hér hugsaði Hort sig um einar
10 sekúndur, eða þar til skák-
dómarinn benti honum á að
klukka hans væri komin yfir
timamörkin. 1 stöðunni hefur
svartur þvingaðan vinning eftir
35. ... Dg4. Ef 36. g3 Dh5, sem
hótar bæði máti á h2, svo og
biskupnum á c5. Eða 36. Hf2 Hdl
37. Hfl Bd2 og öllu er lokiö.
Jóhann örn Sigurjónsson
/. i
1
Kórvilla í Vatnsmýriniii
„Þegar slikir menn (Thorkild
Björnvig) koma til tslands og
flytja fyrirlestra, kemur betur i
ljós en oft endranær, hve mikiii
og merkileg menningarstofnun
Norræna húsið er og hvemjög
það getur aukið tengsl tslands
við bræöraþjóðirnar á Norður-
löndunum, en á þvi er ekki van-
þörf, svo mjög sem stórveldi
reyna að cfla áhrif sin hér á
landi — og þá með ýmiskonar
menningarstarfscmi, eins og
kunnugt er.” Þannig segir I
upphafi Reykjavikurbréfs
Morgunblaðsins s.l. sunnudag.
Jafnframt segir: „Við verðum
að reyna að skilja með ein-
hverju móti á milli þeirra dæg-
urflugna, sem hingað berast af
fjariægum ströndum, og þeirra
boðbera gróinnar og merkrar
nútimamenningar, sem sækja
okkur heim.” Og eftir að höf-
undur bréfsins hefur lýst þvi yf-
ir að „unun” hafi veriö að hlýða
á skáldiö Björnvig segir: „Sal-
urinn i Norræna húsinu var ekki
einu sinni fuilsetinn..”
Þessi tilfinningaskrif i Morg-
unblaðinu um Norræna húsið
eiga sér sjálfsagt að einhverju
leyti stoð i nokkurri gagnrýni
sem fram hefur komið á notkun
hússins undir vafasaman menn-
ingarlegan erindrekstur, þar
sem maður á borð við Thorkild
Björnvig, skáld, er auövitað
hrein undantekning. Kemúr
enda i Ijós að þótt yfirlýst sé að
hrein unun hafi verið á skáldið
að hiýða hafi salurinn ekki verið
fullsetinn. Þetta stafar einfald-
lega af þvi að þeir, sem vanalega
fullsitja sali Norræna hússins
hafa ekki talið sig hafa neitt tii
hins danska skálds að sækja. Er
það nokkur ábending um ástand
þeirra menningarsa mskipta
hinna Noröurlandanna og ís-
lands sem Norræna húsið átti að
vera miðstöð fyrir, og segir
raunar mikiu meira en flest sú
gagnrýni sem fram hefur komið
á starfsemi hússins.
En Morgunblaðið fer að
nokkru i þessu efni eins og þeim
sakleysingjum, sem hafa stjórn
Norræna hússins á hendi. Það
vitnar til stórvelda, sem reyni
ntjög að efla áhrif sin hér á landi
og þá með ýmiskonar mcnn-
ingarstarfsemi. Þess vegna sé
þörf fyrir Norræna húsið. Þetta
væri nú gott og gilt ef hin al-
menna dagskrárstefna Norræna
hússins ntiðaði að einhverjum
sérstökum tengslum og ræðu-
flutningur manns á borð við
Thorkild Björnvig heyrði ekki
til undantekningar. Það getur
varla verið mál islendinga að
skilja á milli dægurflugna af
fjarlægum ströndum og boðbera
gróinnar nútimamenningar, og
það getur heldur ekki verið hlut-
verk samnorrænnar stofnunar
að sjá um menningarlegt sjálf-
stæði landsins, sé svo að „stór-
veldi reyni að efla áhrif sin hér á
landi”, einkum þegar fram-
kvæmdin tekst þannig, að hin
samnorræna menningarstarf-
semi leggst á sveif rneð þeim
öflum sem mesteru „finnlandi-
seruð” á Norðurlöndum.
Auðvitað er ekkert nema gott
um það að segja að fá hingað
gesti til fyrirlestrahalds, hafi
aðrar þjóðir á annað borð áhuga
á islenskum efnum. Hins vegar
hlýtur slikt alltaf að gerast i
réttu félagslegu samhengi,
þannig að sá bjóði til landsins,
sem mestra félagslegra hags-
muna hefur að gæta varðandi
væntanlegan fyrirlestur. ööru
máli gegnir um stofnun eins og
Norræna húsið, sem er sjálfsagt
hugsað scm einskonar menn-
ingarlegt scndiráð. Það getur
ekki lagt fram efni sem lið i
pólitiskri baráttu á islandi
hvernig sem forstöðumenn þess
kunna annars að vera tryggðir
gegn ámæli fyrir klaufaskap.
Þrátt fyrir undantekningar
stendur þvi óhaggað, að Nor-
ræna húsið hefur þörf fyrir al-
gjöra stefnubreytingu livað
snertir dagskrárefni. Hingað til
liafa allir forráðamenn þess átt
jafna sögu hvað snertir val á
viöfangsefnum, og þessi við-
fangsefni hafa af stærstum
hluta snúist með einu eða öðru
móti upp i að verða nokkurs
nokkurskonar andóf gegn vilja
mikils meirihluta landsmanna I
samstarfsefnum f/ið aðrar þjóð-
ir. örfáar undantekningar
breyta engum þar um, og ekki
heldur skrif eins og i siðasta
Reykjavikurbréfi. Þaðan af sið-
ur sú bláeyga stjórn sem fer
með mál Norræna hússins.
Svarthöfði