Vísir - 10.01.1978, Blaðsíða 11

VTSIR Þriðjudagur 10. janúar 1978
11
Sýnir hve skákáhugi
I mikill á Islandi
sagði Jón L. Árnason „Maður ársins 1977/# þegar hann fékk viðurkenningu Vísis

Óvist um atvinnumennsku...
það sýnt sig, að það kemur ekki
niður á náminu. t þvi punktakerfi,
sem þar rikir er meðaltalið, að
menn hafi lokið sautján punktum.
Jón er búinn að ná i tuttugu.
„Annars tók ég eins litið og ég
mögulega gat á þessari önn,”
segir Jón. ,,Ég tek þátt i alþjóð-
lega mótinu hér i Reykjavik i
febrúar og verð liklega að taka
mér eitthvað fri i sambandi við
það.”
„Þetta verður langerfiðasta
mót, sem ég hef tekið þátt i.
Keppendur eru fjórtán talsins og
flestir stórmeistarar. Það er „ell-
efu” að styrkleika,en mestur get-
ur styrkleikinn orðið fjórtán,
samkvæmt kerfinu sem miðað
er við.”
„Eru einhver fleiri mót á dag-
skrá?”
„Ekkert sem búiö er að ákveða.
Ég er að visu búinn að fá bréf frá
Argentinu, þar sem mér er boðið
að tefla á móti sem haldið verður
i vor. En ég hef enga ákvörðun
tekið um það ennþá.”
„Hvað með atvinnumennsku?”
„Það er annað, sem ég er ekki
búinn að taka neina ákvörðun um.
Ég gæti svo sem vel hugsað mér
þaö,þvi ég hef mjög gaman af að
tefla. En ég verð að biða með að
taka ákvörðun um það og sjá
hvað framtiðin ber i skauti sér.”
Slappar af
viö pianóið
„Það er rétt, er það ekki, að það
voru þeir Spassky og Fischer sem
kveiktu hjá þér skákáhugann?”
„Jú, þá fyrstiékk ég verulegan
áhuga. Ég kunni að visu mann-
ganginn fyrir, en var alltaf
mátaður og þótti þvi ekki sérlega
gaman að þessu. En svo fór ég á
nokkrar skákir í Höllinni og þá
voru mér gefnar nokkrar skák-
bækur. Og þá opnuðust augu min
fyrir þvi hver gullnáma skákin
er.”
Flestum þætti það líklega nóg
að standa sig vel i skóla og vera
meistari við skákborðið. En Jón
hefur fleiri áhugamál og eitt
helsta þeirra er tónlist. Hann hef-
ur stundað nám viö Tónlistarskól
ann i þrjú ár, og varð ekki mikið
um að töfra eina Beethovensón-
ötu fram úr pianóinu, sem er á
heimili hans, fyrir gestina.
„Mér þykir gott að setjast við
pianóið ef ég þarf að slappa af.
Hinsvegar geri ég það yfirleitt
ekki nema ég sé einn. Ég verð svo
dæmalaust taugaóstyrkur, ef
fleiri eru viðstaddir.”
Við kveðjum svo þennan
sautján ára gamla „Mann ársins
1977” og óskum honum góðs Jón hefur stundað nám við Tónlistarskólann i þrjú
gengis víö skóiaborðið, skákborð- 0g tók eina Beethovensónötu fyrir gestina.
— öt. Visismyndir —JA.
Brjóstvitið og heilbrigð skynsemi
Arið 1977 voru mikil umbrot I
islensku þjóöllfi. Það urðu mikl-
ar verðiags- og kauphækkanir,
undirstöðuatvinnuvegir börðust
i bökkum, og ef fer sem horfir,
rikisbúskapurinn I fjörbrotun-
um. Hvaö veldur? Frumat-
vinnuvegir þjóðarinnar, fisk-
veiðar og landbúnaður, viröast
ekki lengur geta staðiö undir
rlkisbákninu. Hvað veröur til
úrlausnar? Áframhaldandi
stóriöja til að stytta fjörbrotin?
Eða heilbrigð skynsemi til að
bjarga þvl sem bjargað verð-
ur? Ég var uppalinn á þeim
tlma þegar var talinn sjálfsagð-
ur hlutur að sveitarfélagið stæði
að mestu undir eigin rekstri og
framfærslu. Nú i seinni tið hefur
afkoma og framfærsla færzt æ
meir yfir á rikisheildina svo
vandséð er hvers er hvaö I stór-
um dráttum. Aöur fyrr bar
hreppsfélagi skylda til að sjá
fyrir sinum þurfalingum, en
engin skylda að gefa til annarra
utan sveitarfélagsins væri það
ekki afiögu fært. Ég llt svo á, að
þessar reglur standi óhaggaðar
I dag, þótt þær yfirfærist æ meir
á rlkið sjálft fremur en sveitar-
félög.
Á seinni árum hafa stórvirkj-
anir veriö allverulegur liður I
þjóðarútgjöldum. 1 ágætu
blaöaviötali við Eirlk Briem,
íramkvæmdastjóra Lands-
virkjunar kemur fram að raf-
magnsverö til neytenda sé m.a.
þetta hátt vegna örrar uppbygg-
ingar orkuvera og dreifikerfa.
Að hans áliti og ýmissa annarra
gerði ISALsamningurinn það
kleift að ráöast I Búrfellsvirkj-
un.
Hefði nægt fyrir verð-
lagsgrundvallarkaupi og
útflutningsbótum.
En hvað kostar sá „Hafliði”
okkur I dag? Við verjum I niöur-
greiöslur á rafmagni til ISAL;
miðað við verö til heimilisnota
1977yeða I útflutningsbætur meö
áli, — hverjum og einum er
frjálst að velja hvora nafngift-
ina bann notar — kr. 225.000 meö
hverju tonni af áli, eða alls kr.
15.750 milljónum á ári miðað við
meðalframleiðslu og lágmarks-
notkun en þaö gerir 75.000 á
hvert mannsbarn I landinu.
Sumir munu ef til vill betur
skilja að með þessari fjárhæð
hefði verið hægt að greiöa árið
1976 öllum bændum landsins og
skylduliöi þeirra verðlags-
grundvallarkaup rikissjóði full-
ar útflutningsbætur og haf þó til
ráðstöfunar 6 milljaða króna.
Og þá hafa á boröum ódýrustu
og bestu landbúnaðarvöru sem
fyrir fyndust á heimsmarkaði
jafnvel þótt rikissjóður viöhéldi
20% söluskatti.
Ariö 1976 var á fjárlögum var-
iö 1.1 milljaröi til raforkumála,
9.3 milljöröum til menntamála,
19.5 milljöröum til heilbrigöis-
og tryggingamála 3.7 milljörð-
um til vegamála og svo mætti á-
(----------------------\
Arni G. Pétursson
ráöunautur skrifar um
umbrot i islensku þjóð-
lifi og segir aö meðgjöf
til stóriðju hefði mátt
nota til þess að greiða
bændum fullt verð-
lagsgrundvallarkaup,
fullar útflutnings-
bætur.
fram telja. Og á árinu 1976 hefö-
um við getað keypt 30 skuttog-
ara fyrir meðgjöfina.
Gjaldeyristekjur af áli og
æðardúni
Nú halda margir að ÍSAL
borgi svo mikið fyrir raforku.
En miðað við meðgjöfina held
ég( að okkur myndi lltið muna
um að bæta við þeim 1 milljarði
sem ISAL greiöir, eöa hækka
meölagiö úr 75.000 I kr. 80.000 á
mann á ári. En hvaö með gjald-
eyrisöflunina? Arið 1976 gaf 1
tonn af áli sama nettógjaldeyri
og eitt kg af æöardúni ég held að
dúnbændur væru kátir ef þeir
hefðu fengið kr. 265.000 fyrir
hvert kg. af dúni það ár. Og
hvernig væri hagur undirstöðu-
atvinnuvega okkar I dag, ef var-
ið heföi verið til þeirra meölag-
inu undanfarin ár? Ber okkur
ekki fyrst skylda til að sjá okkur
sjálfum farboröa, ef viö erum
ekki aflögufærir, áður en við
förum að berast það á að gefa
meö erlendum auöhringum?
I álverinu vinna 658 manns,
en framfærslu af þvl hafa um
3000 Islendingar. Einhver hefur
taliö eftir það,sem þjóðfélagið
leggur af mörkum til landbún-
aðarmála, rétt eins og hann áliti,
að engar tekjur komi I sameign-
arsjóðinn frá þeim at-
vinnurekstri. En þvi er ekki
saman aö jafna við álverið. Af
frumgreinum landbúnaöar hafa
um 20 þúsund manns fram-
færslu sína og þreföld' sú tala ef
með koma þjónustumiðstöðvar,
úrvinnslugreinar og dreifingar-
kerfi.
Þarf nýja stofnun
Ariö 1976 var brúttóflutningur
frá álverinu 12.401.7 millj. kr.
Þaö svaraöi riflega tvöföldum
útflutningi landbúnaöarvara
þaö ár, en ekki nema rúmlega
l/5hluta af útflutningi sjávaráf-
uröa viðkomandi ár. Var þó um
nokkra birgðasölu aö ræöa hjá
álverinu því ekki voru fram-
leidd hjá verksmiöjunni þaö ár
nema 66.200 tonn af áli, en flutt
út 78.200 tonn.
Þaö skyldi þó ekki vera aö til
þyrfti aö koma ný stofnun til
ráöuneytis Þjóöhagsstofnun,
Framkvæmdastofnun og öörum
slikum sem eiga aö hafa vit
fyrir okkar umbjóöendum, al-
þingismönnum og rikisstjórn og
fá þá til aö nota brjóstvit og
heilbrigða skynsemi? Ég er
undrandi á aö Dagblaöiö, óháö
blab, og eina blaöið sem ekki er
á þurfalingsframfæri hjá
þjóðarbúinu skuli ekki hafa tek-
iö þetta mál til meðferöar og
gagngerrar ihugunar.
En eitt er víst, aö frumat-
vinnuvegi veröur aö tryggja,
áöur en næsta „þjóöargjöf,”
járnblendiverksmiöjan, kemur
til skjalanna.Og ég tel fráleitt aö
hafa á framfæri Atlantshafs-
bandalagiö á Miönesheiöi og er-
lendan auöhring í Straumsvlk
svo lengi,sem viö sjálf eöa okkar
þjóöfélag erum vart sjálf-
bjarga.