Vísir - 29.04.1978, Qupperneq 14

14
Laugardagur 29. april 1978
STEFÁN HALLDÓRSSON:
SVEINN GUÐJCNSSON:
„Bítilœðið var bara iti
sjúkdómur hjá mér!"
Þórarinn byrja&i snemma aö teikna myndir af þeim hljómsveit-
um sem hingaö komu til hljómleikahalds. Þaö var stór stund I llfi
hans, þegar hann afhenti einni uppáhaldshljómsveit sinni,
KINKS, teikningar slnar af henni á blaöamannafundi, sem hald-
inn var i tilefni hljómleikanna.
POPFTÓNLIST ruddist upp i
efsta sæti áhugamála minna á
árinu 19(i2; þá varð ég 13 ára og
sat i fyrsta bekk i Gaggó. Cliff
ogShadows uröu mcr ásti'íöa —
og mamma og pabbi kvörtuöu
ekki, þvi að þetta voru snyrti-
legii', jafnvel sætir strákar og
.tónlistin einföld og ekki hávær.
Arinu siöar fóru aö berast
liingaö fréttir af emhverjum
Itittles . loönum öskuröpum
sem trylltu æskuna i Englandi.
Plöturuar þeirra komu i Fálk-
ann og ég keypti eina af rælni —
,,She loves you’7,,1’11 get you".
Fg fór lieim, spilaöi aðra hlið-
ina , siðan liina, og svo framveg-
is, þar til ég liel'öi spilað hvora
hlið sjö eða átta sinnum. Þá var
mamma búin aö fá nóg og skip-
aöi mér aö hætta að spila þetta
garg.
Þennan örlagarika vetrardag
biðu Cliff og Shadows ósigur i
viðureigninni við Bitlana — og
mamma raunar lika. Og ég varð
„Takmarkið var að kom-
ast sjálfur á svið"
„Égslóupp skilrúmi I herberginu gó&a og þakti þá tiu fermetra,
sem þannig fengust, meö Ijósmyndum af þeim.”
heltekinn einhverjum undarleg-
um þorsta i þessa ófáguðu,
kraftmiklu, háværu tónlist. Ég
var kominn með Bitlaæði.
Einkennin voru:
a) Plötur: maður arkaði i
hlestu plötubúðirnar, Fálkann
og Hljóðfærahúsið, dag eftir
dag, skoðaði öll plötuumslög og
fékk að hlusta á flestar nýju
ensku plöturnar og keypti eins
margar og efnin frekast leyfðu.
Þá var plötuinnflutningurinn
ekki meiri en svo að maður gat
fylgst með öllu.
b) blöð, bækur: maður varð
óseðjandi i lestri enskra popp-
blaða og bóka, Melody Maker,
New Musical Express, Beatles
Monthly o.s.frv.
c) kvikmyndir, kanasjón-
varpið: maður þeyttist milli
bióanna i von um að sjá hljóm-
sveitir i nýjum kvikmyndum
(aukamynd i Laugarásbiói,
Bitlamyndir i Tónabiói) og sat
sem limdur við sjónvarpið til að
Bítlaæðinu má einna helst
likja viö sprengingu enda leyst-
ist þá úr læðingi afl scm breytti
heiminum þannig að hann varð
ekki samur á eftir. Þessi um-
brot áttu sér mun dýpri rætur en
einungis þær að fjórir strákar
frá Liverpool komu saman og
fluttu lónlist sem lét vel i eyr-
um. Tónlistin var einn þáttur af
mörgum en ef til vill sá þeirra
sem minnstu máli skipti þegar
fram isótti. Iiin félagslegu áhrif
sem fylgdu i kjölfariö eru hins
vegar augljós og þá breyttist
h ugsunarhá ttur ungs fólks,
frainkoma þess og útlit.
Hinn breytti hugsunarháttur
kom m.a. fram i nýju gildismati
á ýmsum þáttum tilverunnar.
Breytt lifsgæðamat skaut upp
kollinum og lifsskoðanir þessar
sem höfðu á sér pólitfskan og
heimspekilegan blæ voru á viss-
an hátt uppreisn unga fólksins
gegn rikjandi hefðum. ,-,Blóma-
timabilið” svonefnda er ein-
kennandi fyrir þetta sk.eið en þá
skipuðu hippar áberandi sess i
siðmenningu vesturlanda og
kommúnuli'ferni þótti eftir-
sóknarvert hlutskipti. I kjöl-
farið fylgdu svo ýmsar hliðar-
verkanir svo sem vaxandi fikni-
efnaneysla ogákveðið mataræði
hjá þeim sem lengst gengu.
Bitlaæðið hafði einnig afger-
andi áhrif á útlit manna og má i
þvi sambandi nefna klæðaburð
og hártisku. Þessara áhrifa
gætir enn, —a.m.k. hefur gamla
„herraklippingin” ekki borið
sitt barr siðan.
Tónlistin var samt sú kveikja
sem-kom þessu öllu af stað og
þótt Bitlarnir hafi vissulega
borið með sér ferskan blæ á þvi
sviði byggðu þeir að miklu leyti
á þvi sem áður hafði komið
fram i rokktónlistinni. Rætur
hinna félagslegu umbrota má
einnig rekja til þess timabils i
veraldarsögunni þegar Elvis
Presley hóf að skaka mjaðmir
sinar, siðsömu fólki til mikillar
hrellingar og það var með Elvis
sem hugtakið „kynslóðabil”
skaut fyrst upp kollinum i um-
ræðum manna.
Fyrstu viðbrögð min við bitla-
voru tiltölulega nýkomnir fram
á sjónarsviðið. Ég var að gera
andlitsteikningar af þeim félög-
um fyrir auglýsingar og komu
þeir þvi tvisvar eða þrisvar til
að sit ja fyrir. Þetta var ekki lit-
ið upplifelsi fyrir smápatta eins
og mig, en ég var að ljúka
barnaskólaprófi þegar þetta
var.
Um svipað leyti kom breska
hljómsveitin Kinks til íslands.
Sú liljómsveit var þá á hátindi
frægðar sinnar. Rolling Stones
og Kinks voru i mestu uppáhaldi
hjá mér næst á eftir Bitlunum.
Þegar athygli min hafði beinst
aðþeiin tveim hljómsveitum sló
ég upp skilrúmi i herberginu
góða og þakti þá tiu fermetra,
sem þannig fengust, með ljós-
myndum af þeim.
Hljómleikarnir méð Kinks
voru stórkostlegir, fannst mér,
og ekki spillti það fyrir, að
strákarnir á Mogganum tóku
mig með á blaðamannafund
með hljómsveitinni til að láta
migafhenda þeim teikningar af
þeim, sem ég hafði gert fyrir
Moggann. Ég held ég hafi aldrei
fylgst afeins mikilli athygli meö
mönnum éta vinarbrauð.
Ég var ekki nema tólf ára
gamall þegar ég byrjaöi að
teikna myndir af þeim hljóm-
sveitum, sem hingað komu til
hljómleikahalds og skrifa með
þeim greinar fyrir Moggann.
1968 fór ég svo að gefa út popp-
blað, fyrst Topp Korn, en þegar
þvi nafni var stolið af mér byrj-
aði ég með SAMÚEL. — Já, vel
á minnst, hann er að verða tiu
ára, blessaður. En hvað timinn
liður.
Blaöaútgáfa min og si&ar fast
starf við Visi, gaf mér alltaf
fyrsta flokks tækifæri til að
fylgjast með þvi sem var að
gerast i poppinu. I dag er popp-
áhugi minn ekki nema brot af
þvi sem hann var og mér leiðist
orðið á hljómleikum innlendra
og erlendra hljómsveita.
Dóttir min, þriggja ára
gömul, er búin að fá gamla góða
plötuspilarann minn og megnið
af litlu plötunum með Beatles.
Og þú mátt trúa þvi, aö húnspil-
ar þessar plötur þó hún setji
reyndar oftará fóninn plöturnar
með Ruth Reginalds og visna-
söng Björgvins Halldórssonar.
Laddi er lika i geysilega miklu
uppáhaldi hjá henni.
Ef satt skal segja öfunda ég
stundum dóttur mina af þvi að
eiga svona eitthvert uppáhald i
skemmtanaiðnaðinum. Á vissan
hátt sækir maður mikilvæga nær
ingu i persónudýrkun af þessu
tagi. Það er ekki nóg að vera
bara ánægður með sjálfan sig.
Ég held, að þó ég hafi elst upp
úr poppinu að mestu, hafi ég
ennþá aðstöðu og getu til að
bera saman stemmninguna i
þessu öllu núna og fyrir tiu ár-
um. Og ég vil segja, að það hafi
engin átrúnaðargoð náð eins
magnaðri stemmningu og
Beatles af erlendum hljóm-
sveitum og Hljómar þeim is-
lensku. Hljómleikar eru slapp-
ari, menn klappa misjafnlega
ákáft, en enginn hefur fyrir þvi
að standa á lappir þegar eitt-
hvað er virkilega vel gert. Eins
er útkomu nýrrar hljómplötu
ekki beðið með sömu eftir-
væntingu og þegar Beatles voru
að senda frá sér plötur i gamla
daga.
— Nei, ég var ekki búinn að
gleyma ABBA. Það er rétt, að
siðustu plötu þeirra var beðið
með mikilli eftirvæntingu, en
það var bara fólk, sem var
spennt að vita, hvort þau i
ABBA væru ekki örugglega búin
að syngja sitt siðasta.
Og nú er verið að segja
manni, að punk eða ræflarokk
sé það sem eigi eftir að sigra
heiminn. Ja, svei. Ef ég fer að
sjá hér á landi krakka með
öryggisnælur i nebbanum og
grænt,snöggklippt hár, dreg ég
fram gömlu bitlastigvélin min
og tveggja metra bitlatrefilinn i
mótmæla skyni. Auk þess skal
ég þá safna passiuhári.
Mitt álit á ræflarokki er það,
að verið sé að selja gatslitið
rokk i nýjum, ósmekklegum
umbúðum. Það er ekkert ferskt
samfara þessu.
Eða er ég kannski orðinn
svonagamall eftir allt saman?
Stefán: „Bitilœöiö var sjálf-
stæðisbarátta unglinganna....”
Sveinn var hljómbor&sieikari I hljómsveitinni Roof Tops sem naut
mikilla vinsælda hér i eina tiö. Hér eru þeir félagar á hljómieikum I
Laugardalshöllinni og fögnu&ur áheyrenda leynir sér ekki.
æðinu voru neikvæð. Það stafaði
einfaldlega af miklu ástfóstri
sem ég hafði tekið við bresku
hljómsveitina The Shadows. Si-
vaxandi vinsældir þessara „sið-
hærðublesa” frá Liverpool fóru
i taugarnar á mér enda fannst
mér tilveru Shadows ógnað. A
þessum árum tóku menn mjög
eindregna afstöðu til hljóm-
sveita sem einna helst má likja
við tryggð þá er menn taka
gjarnan við knattspyrnulið. t
dag neita ég t.d. að viðurkenna
annað en að KR-ingar séu bestir
i knattspyrnu, þótt þeir séu
fallnir i 2. deild.
Innst inni viðurkenndi ég þó
að tónlist Bitlanna var bæði
nýstárleg og skemmtileg og það
var eitthvað spennandi við allt
umstangið sem fylgdi þeim.
Þegar ég svo heyrði „She loves
you” i' fyrsta skipti var öll mót-
staða brotin á bak aftur og ég
varð heltekinn af bitlaæðinu.
Reyndar voru það ekki bara
Bitlarnir sem þarna voru að
verki heldur spratt upp i Eng-
landi urmull hljómsveita sem
allar höfðu áhrif á þessa þróun.
Hér á Islandi voru það Hljómar
frá Keflavik sem áttu aðdáun-
ina óskipta.
Fyrstu einkenni bitlaæðisins
hjá mér komu fram i' miklum