Vísir - 08.08.1978, Blaðsíða 10

10
Þriðjudagur 8. ágúst 19?8~^7T^t l l^.
VÍSIR
Útgefandi:
IFramkvæmdastjdri:
Ritstjórar:
Reykjaprent h/f
Davifl Guflmundsson
Þorsteinn Pálssonábm.
ólafur Ragnarsson
Ritstjórnarfulltrúi: Bragi Guðmundsson. Fréttastjóri erlendra frétta:
Guðmundur Pétursson. Umsjón með helgarblaöi: Arni Þórarinsson. Blaða-
menn: Berglind Asgeirsdóttir, Edda Andrésdóttir, Elías Snæland Jónsson,
Guðjón Arngrlmsson, Jón Einar Guðjónsson, Jónlna Mikaelsdóttir, Katrin Páls-
dóttir, Kjartan Stefánsson, Oli Tynes, Sæmundur Guðvinsson. Iþróttir: Gylfi
Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson. Ljósmyndir: Gunnar V. Andrésson, Jens
Alexandersson. Útlit og hönnun: Jón Oskar Haf steinsson, Magnús Ólaf sson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson
Qreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
Auglýsingar og skrifstofur: Siöumúla 8.
Simar 86611 og 82260
Afgreiösla: Stakkholti 2—4 simi 86611
Ritstjórn: Sfðumúla 14 simi 86611 7 linur
Askriftargjald er kr. 2000
á mánuöi innanlands.
Verö i lausasölu kr. 100
eintakiö.
Prentun Blaöaprent h/f.
Fiskað í gruggugu vatni
Það er heldur óvenjulegt að stjórnmálamönnum sé
sagt til syndanna í kirkjum landsins en það gerðist þó á
dögunum, þegar séra Sigurður Haukur Guðjónsson
prestur í Langholtsprestakalli í Reykjavík flutti hressi-
lega hugvekju um þjóðmálin í útvarpsguðþjónustu á
sunnudagsmorgni.
Hann ræddi nýliðna kosningabaráttu, loforðaflaum
frambjóðendanna og hnútukast þeirra, en það sagði
hann hafa gengið svo hart og titt að vesælir kjósendur
hefðuorðiðaðdraga sig ifelur til þess að verða ekki fyr-
ir.
,,Lömuð og skelfd horfðum við á þennan leik" sagði
presturinn „skelfd vegna þess að ef við hefðum átt að
trúa orðum keppinauta um atkvæðin, trúa orðum þeirra
um andstæðingana, þá var gæfa Islands komin illilega á
slig, því vart fannst, ef marka má orð f lokksblaða, ann-
að en ótíndur þorparalýður í f ramboði, — lýður er sat á
svikráðum við þjóðina, en mataði aðeins sína eigin klíku.
Hvað er að ske? Hvert stef nir sú þjóð, sem trúir því, að
til forystu veljist aðeins trúðar? Hvert stefnir siðgæði
þeirrar þjóðar, sem líður það, að í stjórnmálum sé það
listin æðst að ata andstæðinginn svo auri, að hann verði
að skrimsli sem atkvæðin flýi?Hitt skiptir minna máli,
hvort við hli'ð þessarar „listar" sitji hæfileikar til setu á
þingi. Hvert stefnir?"
Þessar spurningar klerksins ættu að vera okkur ihug-
unarefni. Erekki fulllangt gengið? Mennsegja ef til vili,
að svona hafi þetta alltaf verið, og hinir eldri segja, að
skætingurinn og persónulegar svívirðingar komist ekki
nú á dögum í hálfkvisti við það sem gerðist hér fyrr á
öldinni.
En þar með er ekki sagt að svona eigi þetta að vera.
Það sakar að minnsta kosti ekki að menn hugleiði, hvort
ekki sé ástæða til að færa stjórnmálabaráttuna upp á
málefnalegra svið.
Þetta á ekki einungis við um yfirlýsingar og fram-
komu stjórnmálamannanna i kosningabaráttunni, held-
ur stjórnmálaumræður almennt.
Séra Sigurður Haukur Guðjónsson sendi þeim líka
tóninn stjórnmálamönnunum, sem þjóðin kaus til að
skipa nýtt alþingi og mynda nýja stjórn, með nýrri sam-
hentri stefnu til þess að ganga á móti hrunadansinum en
halda honum ekki áfram.
Hann spurði hvað við hefðum heyrt f rá þessum mönn-
um eftir kosningarnar og lagði þeim síðan orð í munn:
„Engan æsing, elskurnar mínar. Við þurfum að hugsa.
Við þurfum að láta sérfræðinga koma okkur í skilning
um, hvar við stöndum." Hann velti þvi fyrir sér, hvort
fleirum en honum þættu þetta ekki undarleg orð úr
munni manna, sem nýkomnir væru úr þeysireið um
landið til þess að upplýsa landslýðinn um þann voða, sem
i vændum væri.
„Hvað rneintu þeir? Um hvað voru þeir að tala?"
spurði Sigurður Haukur. „Voru stóru orðin þá aðeins
maðkur á öngul fyrir mig og fyrir þig? Þarf vatnið að
vera áfram gruggugt til þess að allir þessir stjórnmála-
flokkar fái þrifist?"
Er nema von að presturinn spyrji. Þessi skripaleikur
hefur komið fleirum en honum spánskt fyrir sjónir og
sýndarmennska og ábyrgðarleysi sumra stjórnmálafor-
kólf anna undanfarnar vikur hef ur gengið f ram af mörg-
um kjósandanum.
„Mér er nákvæmlega sama um f lokkinn minn, en mér
er ekklj sama um þjóðina mína", sagði Sigurður Hauk-
ur í útvarpsmessunni og bætti við: „Ég kaus ekki á þing
menn til þess að fiska fyrir einhvern flokk, heldur til
þess að vega og meta hag þessarar þjóðar, leiða hana út i
Ijósið á ný - út úr þokunni."
Undir þessi orð ættu flestir kjósendur að geta tekið.
Við eigum kröfu á því að þingmenn okkar taki höndum
saman um lausn vandans og láti hagsmuni þjóðarinnar
vega þyngra en hagsmuni flokksins.
Málið er
ekkisvona
einfalt
í leiðara Þjdðviljans s.l.
fimmtudag er gerður einfaldur
samanburöur á gjöldum ein-
staklinga og félaga samkvæmt
skattskrá i Reykjavik. Þar sem
heildargjöld einstaklinga hækka
um 67% en félaga um 45%,
vekja þessar tölur hjá leiðarhöf-
undi „grunsemdir um vaxandi
ranglæti.” Þær grunsemdir eru
þó ekki á nægilega traustum
rökum reistar.
Tvær fallgryfjur
Hér er einkum tvennt, sem
kemur til. í fyrsta lagi er I hópi
einstaklinga fjöldi aðila ( með
sjálfstæðan atvinnurekstur,
sem greiða skatta sem einstakl-
ingar af þeim tekjum. Eru
hæstu skattgreiðendur meðal
einstaklinga i þessum hópi.
Þetta ætti alþjóð aö vera kunn-
ugt af árlegum viötölum við
þessa menn.
1 öðru lagi þurfa menn að hafa
i huga, að skattar greiðast af á-
kveðnum skattstofnum. Þegar
tekjuskattur einstaklinga i
vinnuhjá sjálfum séreða öðrum
hækkar um 70%, en tekjuskatt-
ur félaga hækkarum 36%, sýnir
það ekki endilega vaxandi órétt-
læti í þá veru, að skattbyrði ein-
staklinga hafi hækkað meira en
félaga. Astæðan getur allt eins
verið sú , að tekjur launþega
hafi á árinu 1977 hækkað mun
meira en hagnaður félaga og
einmitt á kostnað hagnaðar. Sú
var vissulega raunin 1977. Þá
hækkuöu kauptaxtar launþega
um 44% frá árinu áður og um
64% yfir árið. Afkoma fyrir-
tækja fór hins ,vegar ört versn-
andi á siðari hluta ársins 1977 og
fram á þennan dag. Það ætti þvi
engan að koma á óvart, að
skattur af tekjum einstaklinga á
árinu 1977 skuli hækka verulega
og umfram tekjuskatt félaga.
Stóreignamenn með
vinnukonuútsvar
Af þessu má vera ljóst, að ein-
faldar tölur geta gefið einfald-
aðar og villandi niðurstööur,
sem eru engu betri en setningin
„stóreignamaður með vinnu-
konuútsvar”, sem einnig er not-
uð í leiðaranum. Hér er enn á
ferðinni gamla sagan, að leggja
saman epli og appelsinur og fá
út perur. Menn borga, eins og
allir ættuað vita, útsvar af tekj-
um, en eignarskatt af eignum.
Maður, sem á miklar eignir,
getur þvi eðlilega haft lágar
tekjur og greitt af þeim
„vinnukonuútsvar”. Við meg-
um ekki gleyma þvi, að fólk sem
komiö hefur upp börnum sinum
og býr i skuldlausu húsnæöi get-
ur margt lifað góöu lifi af þeirri
fjárhæö, sem ungt fólk þarf að
greiða mánaöarlega vegna
barnauppeldis og húsnæðisöfl-
unar. Ef ungt fólk hefur við ein-
hvern að sakast i' þessum efn-
um, er það veröbólgan en ekki
skatturinn.
t umræðum um skattamál á
siðustu árum hafa eignir
manna, lifeyrir, tekjur og skatt-
ar lent i einum graut hjá sum-
um, enda er skattlagning flókið
fyrirbæri, eins og gjaldheimtu-
seöillinn undirstrikar. Hinu er
’—!—y-----------—\
Þegar tekjuskattur ein-
staklinga i vinnu hjá sjálfum
sér eða öðrum hækkar um
70%, en tekjuskattur félaga
hækkar um 36%, sýnir það
ekki endilega vaxandi órétt-
læti. Astæðan getur allt eins
verið sú, að tekjur launþega
hafi á árinu 1977 hækkað
mun meira en hagnaður fé-
laga og einmitt á kostnað
hagnaðar. Sú var vissulega
raunin 1977, segir Arni Arna-
son, skrifstofustjóri hjá
Verslunarráði tslands.
ekki aö leyna, þótt skattstofur
reikni út lifeyri manna, að þess
kunna að vera dæmi, að lifeyrir
sé ekki i samræmi við eyöslu
manna. Spurningin er, viljum
við fara út i skattrannsóknir á
framtölum einstaklinga eöa
finnst okkur nóg, að fyrirtæki
séu ein undir smásjá skattrann-
sókna?
Hærri skattar = lægri
laun
Ýmsir vilja, að fyrirtæki
greiði sem mesta skatta, þegar
öðrum stendur á sama um,
hvort fyrirtæki greiði yfirleitt
nokkra skatta, þar sem gera má
viðtakendum teknanna að
greiða skatta af þessum tekjum.
Hvorn háttinn, sem við viljum
hafa, verðum við þó að muna,
að taki hiðopinbera háan toll af
tekjum atvinnurekstrar, verður
þeim mun minna eftir handa
þeim, sem öfluðu teknanna og
til uppbyggingar sterkra at-
vinniiyrirtækja i landinu. Sama
krónan verður ekki notuö til
margra hluta i senn.
Fyrir kosningar stóð Alþýðu-
flokkurinn við hlið Alþýðubanda-
lagsins, ASl og BSRB og barðist
ötullega gegn kaupránslögum
rikisstjórnarinnar. Krafan um
samningana i gildi, afdráttarlaus
og ótviræð, var helsta stefnumál
flokksins. Þúsundum saman kaus
launafólk Alþýðuflokkinn I þeirri
góðu trú að loforð hinna nýju
manna væru marktæk. Þeir börð-
ust fyrir bættu siðgæði, auknu
lýðræði og heiðarlegri stjórnmál-
um. Þeir yrðu varla fyrstir til aö
svíkja.
Nú spyr þetta fólk i senn undr-
andi og vonsvikið: Voru kosning-
arnar grin? Stefnan öllu i plati?
Eru hin ungu andlit aðeins griraa
gamalla skúrka? Er svona auð-
velt að læra svikabrögðin?
Kauprán fyrir og eftir
kosningar.
Fyrir kosningar mótmælti Al-
þýðuflokkkurinn harðlega efna-
hagsaðgerðum rikisstjórnarinn-
ar: gengisfellingu og kjaraskerð-
ingu. Fjórum vikum eftir kosn-
ingar setur Alþýðuflokkurinn hins
vegarfram tillögur um sams kon-
ar aðgerðir og hann gagnrýndi
rikisstjórnina fyrir. Þegar Al-
þýðubandalagið neitaði að fallast
á að taka cftir kosningar upp
stefnu hinnar kolföllnu rikis-
stjórnar, þá sleit Alþýðuflokkur-
inn viðræðum um myndun vinstri
stjórnar. Slitin voru þvi grund-
völluð á einföldu og afar skýru at-
riði. Alþýðubandalagið hélt fast
við þá stefnu sem flokkurinn hafði
boöað i kosningunum og mótað
Talsmenn Alþýðuflokksins
hafa á undanförnum misser-
um boðað nýtt siðgæði í is-
lenskum stjórnmálum og
breytt vinnubrögö. Nýir siðir
kæmu með nýjum herrum.
En skjótt skipast veður I
lofti. Nú eru kosningasvikin,
stuðningur Alþýðuflokksins
við gamlar lummur kolfall-
innar rikisstjórnar, gengis-
fellingu og kjaraskerðingu,
varin i grið og erg með sömu
göntlu loddarabrögöunum og
tiðkast hafi i áratugi. Þaö
sem fyrir mánuði var argasti
óþverri er nú þjóðarnauð-
syn.SiðgæðispostuIar hafa
reynst vera meistarar hins
gamla siðleysis, segir Ólafur
Ragnar Grimsson, alþingis-
maöur, i grein sinni um af-
stöðu Alþýðuflokksins fyrir
og eftir kosningar.
meö ASÍ og BSRB. Aiþýðuflokk-
urinn vildi nú svikja þá stefnu og
taka upp efnahagsaðgerðir hinn-
ar kolföllnu rikisstjórnar. Þess
vegna studdi Framsóknarflokk-
urinn afstöðu Alþýðuflokksins
enda var hún syndakvittun fyrir
afglöp Ólafs og Geirs.
Þótt þingmenn Alþýðuflokksins
reyni nú að þyrla upp alls konar
óhróðri um afstöðu Alþýðubanda-
lagsins og beri þvi á brýn ,,á-
byrgðarleysi”, það ,,þori” ekki að
takast á við vandann, tillögur
þess séu með „gati” o.s.frv., þá
megnar allur sá orðaflaumur
ekki að breiða yfir hina einföldu
staðreynd að Alþýðuflokkurinn
varEFTIR kosningar reiðubúinn
að svikja helsta kosningarloforð
sitt og taka upp sömu stefnu sem
hann hafði hafnað FYRIR kosn-
ingar.
Grundvalllarágreiningur
um lýðræði og kjara-
baráttu.
Það má ræða fram og aftur um
ýmsa þætti i tillögum Alþýðu-
bandalagsins og mat á eöli þess
vanda sem við er að glima i efna-
hagslifi þjóðarinnar. Sá vandi
hefur hins vegar ekki breyst á
nokkrum vikum. Ef Alþýðuflokk-
urinn telur ' gengisfellingu og
kjaraskerðingu nauðsynlegar að-
gerðir til að leysa þennan vanda
þá átti hann að segja þjóðinni það
fyrir kosningar. Hafi þeir ekki
vitað hver vandinn var, þá eiga
slikir fáráðlingar ekki aö bjóða