Tíminn - 29.10.1969, Blaðsíða 9

Tíminn - 29.10.1969, Blaðsíða 9
MIÐVIKUDAGUIl 29. október 1999. 9 TIMINN Útgefandi: FRAMSÓKNARFLOKKURINN Framkvæmdastjóri: Kristján Benediktsson. Ritstjórar: Þórarinn Þórarinsson (áb). Andrés Kristjánsson, Jón Helgason og Indriði G. Þorsteinsson. Fulltrúi ristjórnar: Tómas KarLsson. Auglýs- ingastjóri: Steingrímur Gislason. Ritstjómarskrifstofur 1 Eddu- húsinu, símar 18300—18306. Skrifstofur Bankastræti 7 — Afgreiðslusími: 12323. Auglýsingasími: 19523. Aðrar skrifstofur sími 18300. Áskriftargjald kr. 165.00 á mánuði, mnanlands — í lausasölu kr. 10.00 eint. — Prentsmiðjan Edda h. f. „Sjálfvirka launaiækkunarkerfið4 ‘ í ályktun þings Verkamannasambands íslands, sem haldiS var um helgina sagði meðal annars, að kaupmátt- ur tímafcaups verkafólks hafi faríð sílækkandi síðustu tvö árin og nemi lækkunin fast að fimmta hluta eða 20% lækkun kaupmáttarins. Við þetta bætist svo geig- vænlegt atvinnuleysi og mjög minnkandi yfirvinna, sem áður hafi aukið heildartekjur mjög verulega. í ályktuninni er því síðan lýst yfir. að á þessari þróun verði ekfcert lát fyrr en gagngerðar brejdingar verði gerðar á þeim kjarasamningum, sem gerðir hafa verið undanfarin ár. Niðurstaða Verkmannaþingsins er svo sú, að „gildandi samningar um verðlagsbætur á laun séu í raun sjálfvirkt kauplækkunarfcerfi.“ Vegna þessa ástands telur svo þing Verkamannasam- bandsins að samtökin eigi að beita sér fyrir uppsögn kjarasamninga og leita eftir sérsamningum fyrir al- mennu verkalýðsfélögin um launahækkanir og aðrar breytingar í stað hins „sjálfvirku launalækkunarkerfis.“ Harðari dóm er naumast unnt að kveða upp yfir for- ystu verkalýðshreyfingarinnar, sem ráðið hefur ferðinni í kjarasamningum síðastliðin 2 ár. Það þarf sérstaka snillinga í verkalýðsmálum til að semja um sjálfvirkt kauplækkunarkerfi 2 ár í röð. Að þessari ályktun standa höfuðpauramir í samn- ingagerðinni s.l. 2 ár, þeir Eðvarð Sigurðsson, formaður Verkamannasambandsins, og Bjöm Jónsson, varaformað- ur Verkamannasambandsins. Þeir vom auðvitað báðir endurkjömir eftir þessa rækilegu sjálfshirtingu. Leit að bræðslufiski Vilhjálmur Hjálmarsson og 7 aðrir þingmenn Fram- sóknarflokksins hafa nú endurflutt tillögu um sérstakar ráðstafanir vegna hráefnisskorts síldarverksmiðjanna. Fjallar tillagan um undirbúning að skipulagðri og sam- ræmdri fiskileit, rannsóknum og veiðarfæratilraunum í því skyni að auka veiðar á bræðslufiski og gera þær veið- ar fjölþættari. í greinargerð með tillögunni segja flutningsmenn, að það sé kiwmara en frá þurfi að segja, hversu erfiðlega nefur gengið að afla síldarverksmiðjunum hráefnis og láta rekstur þeirra bera sig. Síldin hafi reynzt okkur ís- lendingum harla duttlungafull. En hafið sé auðugt og fiskimiðin umhverfis ísland bjóði upp á ýmsa mögu- leika. Fari því fjarri, að þeir hafi allir verið kannaðir til nokkurrar hlítar. Jakob Jakobsson telji líklegt, að unnt sé að stunda loðnuveiði miklu lengur á ári en nú sé gert og þá einnig á öðrum veiðisvæðum og á þeim árstímum þegar loðnan er feitust og gefur mestar af- urðir. Þá sé rætt um þrjár aðrar fisktegundir, spærling, sandsíli og kolmunna, og talið, að þær megi allar nýta ' sem bræðslufisk, ef að líkum láti. En til þess að vel takist til um slíka nýbreytni telji Jakob Jakobsson, að til þurfi að koma samstillt átak í rannsóknum, fiskileit og veiðarfæratilraunum. Hér eru svo fjölmörg atriði ókönnuð, að nauðsyn slíkra aðgerða ætti að vera óum- deilanleg. Þjóðhagslegt gildi þess. ef takast mætti að nýta í miklum mæli nú ónotaða ifkastagetu síldarverk- smiðjanna og veita þar með fjölda manna arðbæra at- vinnu og auka útflutningsframleiðsluna, er einnig aug- Ijóst hverjum manni. Vonandi ber Alþingi gæfa til að samþykkja þessa tillögu. TK HARRY SCHWARTZ, New York Times: Iireshneff og Kosygin hefur orðið ágengt á ýmsum sviðum Samt er ólíklegt að yngri menn sætti sig við óbreytt ástand SÉ dæmt eftir árangrinum einum hefir valdhöfunum Breshneff-Kasygin í Moskvu vegna'ð betur en mörgum datt í hug fyrir fimrn árum, þegar þeir hrifsuðu völdin og ýttu Nikita S. Krustjoff fyrrverandi húsbónda sínum til hliðar. Hinir „samvirku“ leiðtogar i Moskvu þurfa ekki að láta kjósa sig að nýju og heyja í því augnamiði opinberar rökdeilur við stjórnarandstæðinga. En jafnvel þó að núverandi vald hafar þyrftu á þessu að halda, gætu þeir talizt hafa álitlega aðstöðu til baráttu undir kjör orðinu: „Þið hafiö aldrei átt svona gott“. A valdatíma þeirra, sem við tóku af Krústjoff, hafa lífskjör almennings batnað og iangt er komið undirbúningi þess, að upp renni í Rússlandi öld einka bílsins á áratugnum milli 1970 og 1980. Valdhafarnir hafa kom- ið á kyrrð innanlands og — með smávægilegum undantekning- um — tekizt að komast hjá öllu á borð við byltingu æskunnar, negrabyltinguna og fjöldaand- stöðuna gegn Vietnam-styrjöld inni. sem nú skekur Bandaríki Norðiir-Ameríku á gninni sín- um. NÚVERANDI valdhafar hafa fært verulega út hervaldiskvíar Sovétríkjanna og stækkað áhrifasvið þeirra bæði í stjórn málum og efnahagslega. 1 skipt um sínum við Bandaríkjamenn hefir þeim tekizt að fjarlægjast blá-brúnina, náð traustum tök um á yfirvofandi uppreisnum í Austur-Evrópu og nu síðast knúið Mao Tse-tung til þess að hverfa frá hinum heiftúðuga Sovét-andróðri, sem hann hóf í marz í vor, þegar átökin urðu við Ussuri-ána. Núverandi flokksforusta get- ur ennfremur bent á, að hún hafi varðveitt einingu innan sinna vébanda, að minnsta kost.i meiri einingu en dæmi eru til um áður á nofckru öðru skeiði í sögu Sovétríkjanna. Engin pólitísk upphlaup uiðu eða hreinsanir þegar búið var að vífcja Krustjoff til hliðar, og enginn einn einvaldur hefir komið fram á sjónarsviðið —- þrátt fyrir ótvíræðan forgang Breshneffs. HINU er ekki að neita, að stjórnarandstaða gæti einnig barizt fyrir líklegum málstað ef hún ætti þess kost að reyna að keppa um völdin í Moskvu, og kjörorðið yrði að sjálfsögðu: Kominn er tími til að breyta um. Til dæmis má nefna, að efna hagslíf Sovétríkjanna sýnir á sér hnignunarmerki. Aukning iðnaðarframleiðslunnar á þessu ári verður sennilega rninni en hún hefir nokkurn tíma áður verið síðan að Krustjoff var vikið frá, og framleiðsla land- búnaðai*vai’a í ár verður senni lega minni en í fvrra. Enn- fremur eru lífskjör almennings í Sovétríkjunum lakari en með al nokkurra meiri háttar iðnað -rinóðar a Vesturlöndum. Breshneff Kyrrðin innanlands í Sovét ríkjunum hefir verið keypt dýru verði. Frumherjar ó- ánægju hafa verið fangelsaðir eða bældir niður á annan hátt. Að nokkru hefir verið gripið til aðferða Stalíns að nýju gegn menntamönnum og leynilögregl an efld verulega. Þrátt fyrir þetta eru óánægðir menn enn á kreiki og ef til vill margir. Og sumir þeirra grípa til ör- þrifaráða, ef draga má eðlileg ar ályktanir af árásartilrauninni í Kreml snemma á þessu ári og landflótta Kuznetsovs. GERÐAR hafa verið nofckrar alvarlegar skyssur í utanríkis málum síðustu fiipm árin. Ber þar hæst þann hlut, sem Sovét- menn áttu að því að koma af stað styrjöldinni í löndunum fyr ir Dotni Miðjarðarhafsins árið 1967 og skyssurnar í Tékkóslóva kíu, bæði fyrir og eftir inn- rásina í ágúst 1968. Vígbúnað arbyrði sovézku þjóðarinnar er þyngri en hún hefir verið um mörg ár og núverandi leiðtogar hafa lítið gert til þess að stemma stigu við áfrawihald- andi vígbúnaðarkapphlaupi. Andúð gegn Sovétríkjunum er enn mikil í Austur-Evrópu Audrei P. Kirilenko — hann er sagður hægri hönd Breshneffs í flnkkskerfinu. Kosygin og Kína. Þrátt fyrir ríka við- leitni valdhafanna í Moskvu gína enn rifurnar í heimshreyf ingu kommúnista og hafa raun ar gleikkað vegna innrásarinnar í Téfckósióvakíu í fyrra og framsetninigar Breshneffkenn- ingarinnar um takmarkað sjálf stæði sósialiskra þjóða. Að því er geimrannsóknir áhrærir þá liggur auðvitað ljóst fyrir. að ferð Soyuz-geimfara umhverfis jörðina getur ekki máð út þá staðreynd, að það voru Bandaríkjamenn, sem fyrstir stigu fæti sínum á tungl- ið I AUGUM tugmilljóna Sovét oorgara kann þó sú staðreynd að vera þyngst á metum gegn núverandi valdhöfum, að þeir eru allir á sextugs-, sjötugs- eða áttræðisaldri, og leggja megináherzluna á að halda ó- breyttu því ástandi, sem hefir lyft þeim í valdastólana. Virða má mörgum framgjörn um, áköfum og hæfum yngri mönnum í Sovétrí) junum til vorkunnar — mönntun á fertugs og fimmtugs aldri — þó að þeir álykti sem svo, að þeir, sem nú standa við stjórnvölinn á þjóðarskútunni, séu hræddir við að hleypa nýrri kynslóð með nýjar hugmyndir inn í innsta valdahringinn í Kreml. Víst virðist svo, sem Breshneff-Kosy gin hópurinn hafi látið sér í léttu rúmi liggja, þó að þess sjáist hvarvetna Ijós merki, að íhaldssemi hans og afturhalds stefna í sumum atriðum hafi dregið stórlega úr áhrifamætti Sovétríkjanna meðal róttæks æskufólks á Vesturlöndum, og af því hafi jafnvel leitt, að margt af því aðhyllist fremur Mao Tse-tung og hans kenning ar. En núvarandi langlífisstefna Moskvuvaldsins hlýtur fyrr eða síðar að lúta í lægra haldi fyrir óumflýjanlegu fráfalli dauð- legra manna. Þegai yngri menn og nýrri hugmyndir koma fram á sviðið í Krem' kann stöðnun yfirstandandi tíma ð reynast hinn rétti undirbúnigur undir sprengingu nýrrar byltingar. toai

x

Tíminn

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Tíminn
https://timarit.is/publication/50

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.