Vísir - 17.02.1979, Blaðsíða 5

I

VtSIR
Laugardagur 17. febrúar 1979
hrætt, ef eitthvað ógnar grund-
vallaröryggi þess: Ef það miss-
ir jafnvægið, ef það sætir hrana-
legri og harðhentri meðferð,
heyrir skyndilega hvellt hljóð
eða sér óvænt skært ljós, eða ef
það þarf að biða lengi eftir fæðu
og umhirðu. Mikilvægur þáttur
öryggiskenndarinnar er að
finna nálægð hins fulloröna, og
óttinn við að verða skilinn eitt
eftir fylgir barninu lengi fram
eftir aldri, þ.e.a.s. þangaö til
barnið hefur öðlast rétt tlma-
skyn og er farið að gera sér
grein fyrir, að hinn fullorðni er
ekki horfinn fyrir fullt og allt,
heldur kemur aftur, þótt hann
sjáiekkieða heyri til hans um
stund. Litla barnið verður
hrætt,þegar hinn fullorðni verð-
ur leiður og ergilegur og — enn
frekar— þegar hann vill ekkert
með barnið hafa. Það er ekki
fyrren seinna, að barnið fer að
geta skilið reiði hins fullorðna
og gert sér grein fyrir, að hún
geti verið réttmæt.
Lítil börn eru ofthrædd við hið
óþekkta — hluti, fólk, dýr — og
geta t.d. orðið ofeahrædd við
skorkvikindi, hund eða ókunna
manneskju. Þetta fer venjulega
af, þegar barnið stálpast. Barn-
iðþarf að venjasthinu óþekkta i
öruggu skjóli fullorðinnar
manneskju.Sársauki og meiðsl
valda barninu ótta — en siður ef
fullorðin manneskja er nær-
stödd þ.e.a.s. fulloröin mann-
eskja sem ekki verður sjálf of
hrædd eða æst. óþægileg
reynsla, t.d. sársaukafull skurð-
aðgerð, getur stundum orðið
undirrót varanlegs ótta við
lækna og sjúkrahús, en einnig
„breiðst út”, þannig að hann
taki til allra hvitra sloppa,
baðmullar, skæra og annars,
sem barnið setur óafvitandi i
samband við aðgerðina.
Það sem einkum veldur ótta
hjá litlu barni er þannig 1) ein-
vera, 2) að hinn fullorðni vilji
ekkert með það hafa, 3) hið
óþekkta og 4) likamlegur
áverki. Stálpað barnfinnur hins
vegar til innra geigs.
Þegar barnið ernið er komið á
þannaldur aðþað tekur að gera
sér grein fyrir hlutunum i við-
tækara samhengi og fer auk
þess að getað unað sér i heimi
imyndunar og hugarflugs, geta
lika hugsanir og hugmyndir
orðið uggvekjandi. Barnið fer
að dreyma óhugnanlega
drauma um óargadýr, vofur
o.s.frv. og geigvænlegir atburð-
ir að setjast að i huga þess, þar
sem imyndunin tekur við. Það
kemst að þvi, að enginn er
ódauðlegur, og að mamma og
pabbar geti horfið. Hugsanir um
dauðann og gröfina geta valdið
skelfingu.
Mikilvægast er að barnið geti
komið til okkar fulloröna fólks-
ins með heilabrot sin og að viö
gefum þvi hlutlægar upplýsing*
ar, eftir þvi sem kostur er á.
Jafn áriðandi er að við hinir
fullorðnu verðum ekki til að
valda óþörfum ótta hjá barninu
meö þvi að hræða það og for-
dæma það. Börn, sem eru látin
sæta refsingu eða spotti fýrir að
tilfinningar og taka
ábyrgð á afleiðingunum
sjálfur.
II. Ég hef rétt til að láta
skoðun mina i ljós (ekki
afsaka eða útskýra hana).
III. Ég hef rétt á tilfinningum
minum og þarf ekki að af-
saka þær með einhverri
ástæðu.
IV. Ég hef rétt til að taka
ákvarðanir, framfylgja
þeim og taka af-
leiðingunum.
V. Ég hef rétt á að vera
óháður velvilja annarra,
þ.e. taka áhættuna að fólki
geðjist ekki að mér.
VI. Ég hef rétt á að breyta um
skoðun.
VII. Ég hef rétt á að segja ,,ég
skil ekki”.
VIII. Ég hef rétt á að segja ,,ég
veit ekki”.
IX. Ég hef rétt á að borin sé
virðing fyrir mér.
X. Ég hef rétt til að verjast
árásum annarra sem
hindra eða berjast gegn
réttindum minum.
láta tilfinningarnar hlaupa með
sig I gönur, fyrir þörf á að láta
að sér kveða, fyrir mistök sin
o.s.frv. fyllast sektarkennd og
vantrausti á sjálfum sér, sem
getur gert þau óeðlilega kviða-
full (þótt þau dylji það stundum
undir kaldranalegu og þrjósku-
fullu ytra borði).
Það er sjálfsagður hlutur, að
aldrei skyldi hræöa börn með
lögreglunni, lækninum, kennar-
anum, nágrönnunum eða öðru
þvi um liku.sem manni kann að
detta i hug að grfpa til.
Að hóta með þvi að láta barnið
farafrá sér er alveg sérstaklega
varhugavert,af þvi að það rask-
ar grundvallar öryggi þess og
slik hótun kann að verða tekin i
iyllstu alvöru, enda þótt barnið
láti ekki á þvi bera. Hræðsla
hins fullorðna sjálfs, t.d. við
hunda eða önnur dýr, getur
„smitað” barnið. Viðþessuget-
ur maður auðvitað ekki gert, en
það má útskýra fyrir barninuað
þetta sé vandamál. sem maður
eigi við að etja og raunverulega
sé ekki svo mikið að óttast.
Svo er auðvitað annað, sem er
raunverulega hættulegt og þess
eðlis, að vara verður barnið við
þvi.Betraenað hræða barniðer
þá að útskýra svo glöggt sem
unnt er, hvað um er að ræöa.
Við verðum lika að reyna að
vaka yfir börnunum svo aö þau
komist ekki að óþörfu I kynni við
hluti, sem eru þeim ofraun.
ANTIK RUGGUSTÓLL
Nýsmíðaðir Antik stólar eru fljótir að
auka verðgildi sitt, þeir eru eftirsóttir
og því góð verötrvgging.
Ný framleiðsla á gersemunr gamla tímans.
Klassískur 18. aldar stóll.
Góður gripur og prýði á hverju heimili.
Leitið eftir nánari upplýsingum.
Sendum gegn póstkröfu hvert á land sem er.
Verslunin
VIRKA
Hraunbæ 102 B - Sími 75707
Alltaf á laugardögum.
Laugardagsskrínukostur.
Kremsúpa með sveppum.
Roastbeef með bernaisesósu og bökuðum
[<7^ jarðeplum.
^ SUNNUDAGUR
Konudags-Skrínukostur
djúpsteiktur skelfiskur medRhodeIsland
sósu.
EÐA
Eldabuskusúpa
Kryddlegið lambslæri með bökuðum
jarðeplum og gljáðum tómötum.
EÐA
Skrínufrúarréttur með hrísgrjónum og
salati.
Vinnukonubúðingur — með ananassósu
^ VINKONUR — UNNUSTUR
— EIGINKONUR
fá blóm í tilefni dagsins
\
* HaÍÍ
' SKRINANII
Skólavörðustfg 12
Sími 10848
KJUKLINGA
TILBOÐ
FYRIR ÞESSA HELGI BJÓÐUM VIÐ
SERSTAKLEGA GOTT VERÐ Á HOLDA- OG
GRILLKJÚKLINGUM
10 stk. í kasso 1.495. pr. kg.
Unghænur 10 stk. i kassa aöeins........990.- kr. kg.
Nautahakk 10 kg. i kassa.........1.500.- kr. kg.
Foialdahakk 10 kg. i kassa..........900.- kr. kg.
5kg. nautahakk.......................1.670.- kr. kg.
Hálfir, reyktir folaldaframpartar......950.- kr. kg.
Hálf og heil hamborgarareykt svinalæri.2.390.- kr. kg.
Ungkálfahryggir......................650.- kr. kg.
Sleppið ekki þessu sérstaka tœkifœri

Laugalæk 2, REYKJAVIK, simi 3 5o2o