Vísir - 17.02.1979, Qupperneq 14

14
segir Páll Bergþórsson veðurfrœðingur í viðtali við Helgarblaðið
S}>arifján,öfiiun tcngd réttí til lán
i • *i
Sparnaður
þinn eftir
Mánaöarleg
innborgun
hámarksupphæö
Sparnaöur í
lok tímabils
Landsbankinn
lánar þér
Ráðstöfunarfó
þitt 1)
Mánaöarleg
endurgreiösla
Þú endurgreiðir
Landsbankanum
12 mánuði
18 mánuöi
24 mánuði
25.000
25.000
25.000
300.000
450.000
600.000
300.000
675.000
1.200.000
627.876
1.188.871
1.912.618
28.368
32.598
39.122
á12 mánuöum
á 27 mánuðum
á 48 mánuðum
//Það má segja að ég sé vakinn og sofinn í veður-
fræöinni, því ég er svo vitlaus að hafa hana sem
hobbý lika", sagði Páll Bergþórsson veðurfræðing-
ur, þegar Helgarblaðiö heimsótti hann til að ræða
viðhann um veður, pólitík og fleiri mikilvæga þætti
mannlifsins. ,
Pál þarf víst varla að kynna, svo þekktur sem
hann er orðinn fyrir fjörlega umf jöllun um veður-
farið og tæpitungulausar greinar í blöðum. Hann
hefur nú um nær 30 ára skeið haft þann starfa að
sjá landsmönnum fyrir upplýsingum um veður-
horfur og veðurfar.
Ætlaði að verða verkfræð-
ingur
— Var veðurfræðin alltaf þin
óskagrein?
„Nei, mér datt hreint ekki i
hug, þegar ég var strákur aö ég
ætti eftir að verða veöurfræðing-
ur”, sagöi Páll. „Ég gekk meö þá
grillu strax sem smástrákur aö
mest langaöi mig til að veröa
verkfræöingur. Og ég byrjaöi
reyndar i verkfræðideild Háskól-
ans, en stundaöi þaö nám meö af-
brigöum illa og fann mig aldrei i
þvi.
bá var þaö aö aukning varö á
starfsemi Veöurstofunnar og
Teresfa Guömundsson veöur-
stofustjóri leitaöi eftir þvf hjá
stúdentum aö þeir færu i veður-
fræöi. Þetta var þaö sem kom
mér af staö i þessa fræðigrein og
ég hef aldrei séð eftir þvl”.
Sá ekki sjóinn fyrr en um
fermingu
„Ég komst þó miklu fyrr i
snertingu viö veöriö þar sem ég
ólst upp efst f Borgarfiröinum.
Veöriö snertir mest þrjá hópa
manna, sveitamenn, sjómenn og
feröamenn. Ég kynntist þvf af
eigin reynslu hvernig þetta fólk er
háö veörinu. Aö visu sá ég ekki
sjóinn fyrr en ég var um ferm-
ingu, en viö stunduöum mikiö sil-
ungsveiöi á Arnarvatnsheiöi vor
og haust. Nágranni okkar smlöaöi
bátinn, sem viö notuöum. Hann
var litill og þetta var þvi ekki
hættulaust, sérstaklega á Úlfs-
vatni, þar sem uröu mjög krapp-
ar öldur i hvassviöri. Ég held aö
viö höfum nú ekki gert okkur
mikla grein fyrir hættunni, en þaö
fór svo, að faöir minn og mágur
drukknuöu i vatninu mörgum ár-
um siöar.
Svo kynntist ég baráttu sveita-
fólksins viö veöriö. Langvarandi
haröindi voru feiknarlegt
áhyggjuefni, því alltaf var fólk
hrætt viö aö verða heylaust.
Og þar sem ég bjó alveg uppi
undir heiöi var alltaf nokkuö um
feröir gangandi og á hestum, sér-
staklega á haustin þegar smalaö
var. Þá kynntist ég þvl hvernig
áhrif veöursins eru á feröa-
mennskuna”.
Nám í Svíþjóð
„Eftir aö hafa starfaö um tlma
á Veöurstofunni, fór ég til Stokk-
hólms til aö læra á sænsku veöur-
stofunni. Þar var ég i tvö ár og
siöar önnur tvö ár viö Stokk-
hólmsháskóla.
Mér féll strax afskaplega vel
viö Stokkhólm og lifiö þar. Mér
finnst sárt hvernig látiö er með
Svia hér og þeir geröir aö hálf-
geröum grýlum. Þetta er svo
undarlega pólitlskt. Ég held aö
þaö eigi rætur aö rekja til þess er
Sviar voru aö hneykslast á þvl aö
hér væri erlend herseta. Þaö situr
annars slst á þeim aö gagnrýna
aöra fyrir amerisk áhrif, þvi
enskan veður inn I þeirra tungu-
mál.
veröur sprettan? Ég er eiginlega
öllum stundum aö grúska I svona
hlutum og mér finnst þaö veröa til
þess aö ég fæ meiri áhuga á starf-
inu.
En auövitaö getur veriö slæmt
aö taka áhyggjurnar af starfinu
meö sér heim. Ég er til dæmis
mjög næmur fyrir þvl ef fer aö
heyrast i veðri á þakinu á nótt-
unni, sérstaklega ef þvi hefur
ekki veriö spáö!”
Ættum að fá hræðslupen-
inga
„Veöurfræöi er einhver erfiö-
asta fræöigrein sem til er. Viö
veröum á hverjum degi að fást
viö vandamálin og setja fram úr-
lausnir okkar á þeim. I öörum
fræöigreinum geta menn unniö
árum saman að rannsóknum áöur
en þeir setja fram tilgátu. I raun-
inni ættum viö.aö fá hræöslupen-
inga fyrir aö koma fram I sjón-
varpinu daglega meö tilgátur
okkar og niöurstööur.
Og fólk hér fylgist miklu meira
Ekkert óviðkomandi
Taliö barst nú frá veöurfræö-
inni I bili og aö pólitlkinni. Þar
hefur Páll nokkuö komiö viö sögu,
meöal annars sem formaður
Sósialistafélags Reykjavikur. En
hann hefur ekki alltaf verið
sósialisti.
„Ég var fyrst Framsóknar-
maöur. En ég óx nú fljótt upp úr
þvi. 1 sveitinni sá ég ekki önnur
blöö en Timann og lsafold, svo
þaö var ekki nema um tvennt aö
velja.
Ég hef alltaf eitthvaö stússaö I
pólitik. Afskiptasemi er rlkur
þáttur I mlnu skapferli og mér
finnst ekkert vera mér óviökom-
andi. Ég segi þetta ekki sem
sjálfsgagnrýni, þvi mér finnst
þaö vera skylda hverrar mann-
legrar veru aö taka þátt I þjóöllf-
inu.
Svo fór ég aö taka dálitinn þátt I
starfsemi Sósialistaflokksins.
Þaö varö mér seinna fjötur um
fót, þótt úr rættist. Ég ætlaöi á
ráöstefnu i Colorado áriö 1962 um
loftslag fyrr á öldum. En mér ætl-
Viðfalx Sigurveig Jónsdóttir Myndir: Gunnar V. Andréssen
1) í tölum þessum er reiknað með 19% vöxtum af innlögðu fé, 24% vöxtum af lánuðu fé, svo og kostnaði vegna lántöku. Tölur þessar geta
breytzt miðað við hvenær sparnaður hefst. Vaxtakjör sparnaðar og láns eru háð vaxtaákvörðun Seðlabanka Íslands á hverjum tlma.
LANDSBANKINN
Laugardagur 17. febrúar 1979
VÍSIR
VlSIR
Laugardagur 17. febrúar 1979
'
Gagnkvæmt
traust
Sparilánakerfi Lands-
bankans hefurfrá byrjun
árið 1972, byggst á gagn-
kvæmu trausti bankans
og viðskiptavinarins.
Ef þú temur þér reglu-
semi í viðskiptum, sýnir
Landsbankinn þér traust.
u skilyrðin eru reglu-
idinn sparnaður,
llusemi í viðskiptum,
og undirskrift þín og
ka þíns.
jið Landsbankann
bæklinginn
sparilánakerfið.
Landsbankinn biður
hvorki um ábyrgðarmenn
né fasteignarveð.
Þaö var gott aö læra I Sviþjóö.
A þessum tlma voru Sviar mjög
framarlega I veðurfræöinni og
eru reyndar enn. Ég var kominn
svolitið inn I starfiö áöur en ég
byrjaði aö læra og vissi þvi aö
hverju ég vildi stefna og gat þvi
miöað námiö viö þaö. Ég tel þaö
mjög slæmt þegar menn fara út I
nám, sem þeir hafa ekkert fengist
viö áöur.
Ég fékk sérlega skemmtilegt
verkefni, þegar ég var I háskólan-
um I Sviþjóö. Dr. Carl Gustav
Rosby veöurfræöingur var þá aö
undirbúa tölvuspár og ég fékk
einn hluta þess verkefnis ásamt
ungum manni, Döös aö nafni. Viö
áttum aö safna saman dreiföum
upplýsingum, setja þær inn I tölv-
una og reyna að fylla út á milli
þeirra svæöa, sem viö höföum
upplýsingar um. Viö komum okk-
ur niður á aöferö viö þetta, sem
siöar var tekin upp i grundvallar-
atriöum I öllum löndum”.
Á eftir öllum
„1 dag eru tölvuspár fastur
þáttur I daglegri starfsemi alrra
veöurstofa, nema hér. Viö erum á
eftir flestum eða öllum á þessu
sviöi. Viö fáum tölvuspárnar bara
eftir á og þurfum þá aö laga þær
aö okkar aöstæöurn. En þrátt
fyrir þaö eru þær geysimikils
viröi, þvi ef viö getum bætt inn I
erlendu tölvuspárnar þeim áhrif-
um sem viö vitum aö haflsinn,
Grænland og islenskt landslag
hafa, er enginn vafi á að spárnar
verða öruggari”.
Ef heyrist á þakinu
— Þú segir aö veöurfræöin sé
lika hobbý hjá þér. Er ekki erfitt
aö fjalla um sömu hlutina i starfi
og frlstundum?
„Ja, flestir ráöleggja nú fólki
aö sleppa starfinu i frltimanum.
En þaö er alltaf eitthvaö sem
kemur upp viö starfiö, sem vekur
löngun til aö skoöa hlutinn nánar.
Hverjar eru til dæmis llkur á að
hafís berist til landsins? Hvernig
með veöri en gerist annars staö-
ar, enda eru ekki margir sem eru
háöari veörinu”.
— Þaö heyrist oft sagt, aö þegar
veöurstofan spái sól, veröi rign-
ing og öfugt. Hvernig verður þér
viö þaö?
„Ég er oröinn mikiö til ónæmur
fyrir þvl. Þaö hjálpar lika, að þeir
sem láta þetta I ljósi, fylgjast
yfirleitt ekki vel meö veöurspám.
Viö mætum mestum skilningi hjá
þeim, sem best fylgjast meö, sem
betur fer”.
Notar spárnar í blindni
— Eru veöurspár öruggari núna
en þær voru þegar þú byrjaöir á
veöurstofunni?
„Já, ég held aö óhjákvæmilegt
sé aö álykta aö þær séu orönar
betri og þeim er alltaf heldur aö
fara fram. Ég þakka þaö ekki
fyrst og fremst okkar starfi,
heldur miklu frekar hinum nýju
aöferöum viö útreikninga á
veöurfari. Núna fáum viö 3-5
daga spár frá Bandaríkjunum og
eins fáum viö töluvert af myndum
fra gervitunglum.
Þvi miður er full mikiö um þaö
aö fólk notar spárnar I blindni, án
þessaöhugsa meö. Veöurspárnar
eru almenn bending um veðriö á
stórum svæöum og þeir sem gera
sér grein fyrir og þekkja aöstæö-
urnar I sinu nánasta umhverfi,
geta notfært sér þær upplýsingar
betur en aörir.
Ég heföi mikinn áhuga á aö
rannsaka nánar þessa stað-
bundnu breytileika, eins og þaö
hvernig islensk fjöll hafa áhrif á
vinda og loftþrýsting. Þaö væri
minn draumur aö geta notaö
seinni hluta starfsævinnar til að
sinna frekar einhverjum rann-
sóknum.
Eitt af þvi sem væri skemmti-
legt aö vinna aö er aö koma þeim
miklu upplýsingum, sem veöur-
stofunni berast frá ýmsum stöð-
um á þriggja tima fresti, inn I
tölvuvinnslu og lagfæra með þeim
erlendu spárnar. En það eru ekki
miklir möguleikar á rannsóknar-
störfum I veöurfræðinni hér og
þvi vafasamt aö þessi draumur
minn geti ræst”.
„Ég er afspyrnulélegur múslkant”. Um þaö
árum Páls.
dæmum viö ekki, en leikurinn var I þaö minnsta nögu góöur fyrir ótaldar inessur I Borgarfiröi á yngri
aöi aö ganga illa aö fá vegabréfs-
áritun vegna fortíöarinnar.
Ég var yfirheyröur langa stund
i sendiráöinu viö borö, sem
örugglega var búiö hljóönema.
Kvenmaöurinn sem spuröi mig,
var auösjáanlega vel kunnug öll-
um minum högum. Hún spurði
mig meöal annars hvort ég heföi
veriö ræöumaöur á ákveönum
útifundi. Ég neitaöi þvi, mundi
hreinlega ekki eftir þvl, en siðar
kom I ljós, að hún haföi rétt fyrir
sér i þessu efni.
Aö lokum fékk ég áritun fyrir
örstuttri dvöl og komst þvi á ráð-
stefnuna. Þegar vestur kom, varö
vegabréfaskoöarinn áhyggjufull-
ur, því i vegabréfinu var ekkert
um aðrar utanferöir en eina ferð
til Moskvu”.
Ekki allt fallegt
Páll sagöi aö félagsstörf heföu
stundum tekiö mikinn tima frá
sér, en veöriö er samt alltaf tlma-
frekast. Og hann getur fjallaö um
þaö á ýmsan hátt. Hann hefur
lengi dundaö viö aö kasta fram
stökum og þar eins og vlöar kem-
ur veöriö oft viö sögu, til dæmis i
þessari vlsu:
Vlst er stundum vont að fá
veöriö til aö sklna
og löngum hafa loftin blá
leikið á Pál og spána.
„Ég hef allt frá barnæsku haft
gaman af því aö setja saman
vísur”, sagöi Páll. „En þetta er
nú bara föndur. Helst geri ég þaö
þegar ég er um þaö beöinn, eins
og fyrir árshátlöir og þess háttar.
En stundum kasta ég fra'm vis-
um I kerskni og þá er ekki allt
nógu fallegt. Þaö þarf aö vera
svolitill broddur i þessu ef á aö
vera gaman aö þvi”.
Af þeirri tegundinni voru visu-
skipti Páls viö Egil Jónasson á
Húsavik I Morgunblaöinu fyrir
nokkrum árum.
Og þegar visur eru annars
vegar, spáir Páll fyrir um fleira
en veöriö. Þaö sýnir þetta kvæöi,
sem hann orti I vetur i tilefni af
ummælum, sem birtust á prenti
um samkomulag alþingismann-
anna Alberts Guömundssonar og
Ragnhildar Helgadóttur.
Spá um betri tíö
Mottó:
Og þá munu jafnvel Albert
og Ragnhildur fara aö brosa
hvort framan i annaö.
—(Morgunblaöiö)
Á ihaldsins búi er I áflogum
legiö,
þar er urraö og bitiö og kióraö
og slegiö
og fátt er um friösamleg hót.
A köttunum hárin af reiöihug
risa,
%