Vísir - 28.06.1979, Blaðsíða 9

VlSIR
Fimmtudagur 28. júni 1979.
Viö iestur greinar Haraldar Blöndai lögfræöings i Visi 20. júni sl.,
haföi hún áhrif á mig eins og veriö væri aö hlæja á prenti aö óförum
fóiks. Það væri hlegjö aö þeim þúsundum manna, sem eiga viö al-
varlegt áfengisböl aö búa, hlegið aö þeim, sem hiotiö haf^ tjón eöa
dauða vegna ofbeldisvcrka framinna i öiæöi, hlegiö aö þeim sem
liöa vegna þess aö lifsvefir þeirra eru samofnir Hfi áfengissjúk-
linga, hlegiö aö upplausn heimila og sundrun fjöiákyldna vegna á-
fengisneyslu, hlegiö aö þeim tugþúsundum fólks ungra og aldinna,
sem liöa á einn eöa annan hátt vegna áfengisbölsins. Og hláturinn
endar meö þvi aö skella upp úr yfir afbrigöilegheitum þeirra, sem
| haida sig frá áfengisneyslu og eru bindindismenn? Ofan i þá yröi
helst aö hella áfengi á „lýöræöislegan” hátt, svo aö þeir bæru sinn
skatt.
Að troða á
litilmagnanum
Til langframa veröa menn
ekki hátt upp hafnir af þvi aö
gera gys aö þeim sem minna
mega sin, eöa örlögin hafa illa
leikiö né heldur að þeir teljist til
drengja góðra, sem aö þvi
styðja, þótt i fávisku sé, aö
koma fólki i helfjötra fikniefna-
neyslu i einni eða annarri mynd.
Og ekki fer hjá þvi aö nokkra
furðu veki, þegar lögfræöingur
ræðir um það i léttum dúr og
nánast sem sjálfsagðan hlut aö
fólk stundi lögbrot og bruggi sér
áfengi. Verður ekki sagt aö sið-
ferðið sé á háu stigi en sæmir þó
þeim, sem getur gerst vitandi
eða óafvitandi málsvari hins
miskunnarlausa áfengisauð-
valds.
Ósannindin um
sykurinn
Þegar afnumin var einkasala
með pressuger var það gert i
þeirri trú, að fólk mundi ekki
misnota það öðrum til tjóns og/
eða til lögbrota. Sú von brást.
Afengisauðvaldið sá sér leik á
borði og ruddist inn á islenskan
markað með vöru sina og hér
voru nógir, sem tílbúnir voru að
taka við nokkrum krónum enda
þótt þær væru sumar hverjar
votar af tárum og blóðblettum.
Haraldur Blöndal ræðst gegn
frumvarpi, sem flutt var til þess
að stöðva þá óheillaþróun, sem
orðið hefur og bruggefnin yrðu
tekin út af frjálsum markaði. 1
frumvarpi þessu er ekki einu
orði minnst á sykur og séu skýr-
ingar lesnar á eðlilegan hátt
kemur það ennþá betur i ljós að
sykurinn er ekki frekar inn i
myndinni i sambandi við frum-
varp þetta en vatnið, sem nota
þarf eigi að stunda bruggun.
Það eru meira að segja undan-
þágugreinar um þaö, að leyfi-
legt sé að aðrir en rikið fái að
flytja inn pressuger, sé það
tryggt að það verði ekki misnot-
að.
Hver er
tilgangurinn?
Hver er þá tilgangurinn með
þessum ósannindavaðli? Hvers
vegna gripa menn til þess að
skrökva? Þá er sjaldnast hreint
mjöl i pokanum. Það virðist
eiga að mynda andstöðu gegn
frumvarpinu með þvi að fólk fái
rangar hugmyndir um efni þess.
En þetta er einmitt það sem er
rauði þráðurinn i gegnum alla
málsvörn þeirra, sem mæla
fikniefnum eins og áfengi bót.
Það eru ósannindi og blekkingar
og aftur ósannindi og blekking-
ar. Afengisauðvaldið hefur
aldrei verið vant að meðulum og
það hefur ekkert breyst.
Beðið með
bjarghringinn
Það er fagnað yfir þeirri ó-
gæfu alþingis að afgreiða ekki
frumvarpið fyrir þinglok. Og
það á að reyna að fá fólk til aö
ALLTAF SINNA
PENINGA VIRÐI
| Albert Engström setti á sfn-
I um tima fram þá kenningu, að
| sama væri, hversu brennivfnift
I væri dýrt, — þaft yrfti alltaf
i sinna peninga virfti. Hér á landi
i hefur þessi sænska kenning orft-
ift til þess, aft f jármálaráftherr-
ar telja sérfært abhækka áfengi
ótakmarkaft og langt umfram
þab, sem verstu eiturlyfjasalar
I selja sfn lyí.
1 Afengishækkanir hafa undan-
I fariðveriftsvo miklar, að dregift
hefur úr vhsölu en þess 1 stab
hafa menn snúift sér ab bruggi
og segir þaft sitt um okríft, ab
menn vilja frekar vont vln og
vondan bjór úr bruggkútunum.
Þá er þess enn aft geta, aft
unglingar, sem ekki hafa aldur
til áfengiskaupa og búa vift
áróður hassista um skaftleysi
þess, gera sér þaft hreinlega I
sparnaftarskyni aft reykja hass,
þvl aft skammturinn þarer mun
ódýrari en áfengift.
Frumvarp um einka-
sölu á sykri
1 vetur flutti fjármálarábherra
frumvarp á Alþingi um ab hann
tagl etækaaélitkyfi á öUum
bruggetmán: og mætti hér eftir
ekkí haupá aykur •( ger neou I
áfeogtábttum. PrumvarpM var
ugt lutt tl þess aft ipma vift
bruggun I Uádmu, eg var þvl
haMib f raa, a» rikiisiáftur Mk
tapaft ómaMui Ijárkatia
vegna heimabruggs. Ekki var
þó þessi fullyrfting ráftherrans
studd neinum gögnum, — t.a.m.
lögregluskýrslum og ekki er vit-
aft til þess aft þess hafi verift
krafist aft löggæslu væri beint
sérstaklega aft bruggurum, eins
neöanmóls
varpsOutningur ráftherrans var
fyrst og fremst til þess gerftur
aft losa rlkissjóft vib óþægilegan
keppinaut og skyldi nú Gutti
setja ofan I orftsins fyllstu
merkingu.
Fjármálaráftherra hefur nú
hækkaft á/engi rétt fyrir 17. júnl
til þess aft ná til sln aukakrón-
um, og þaft er athyglisvert, aft
hann hækkar ekki verftift á létt-
um vínum, þ.e. þeim vlnum,
sem léttast er ab brugga.
Hátt áfengisverö eykur
veröbólgu
Þeir, sem vinna sér inn meira
en til hnlfs og skeiftar, vilja
gjama gera sér dagamun. Þeir
vilja bjófta heim til sln kunn-
ingjum oggefa þeim I staupinu,
fara út aft borfta endrum og eins,
og fram eftir þeim götunum. Og
hvort sem mönnum Hkar þaft
betur efta verr, þá skiptir
áfengisverft miklu máli I þessu
sambandi. Islendingar telja þaft
einna mestan kost vift suftur-
lönd, aft þar sé áfengi ódýrt og
þar sé óifyrt ab fara á matsölu-
Meginástæfian til þcss aft þing- stafti og skemmta sér.
RMnn trevstpst «hkl til þess aft Mift háa áfengisvert vektur
Unoá sfilu á tykrl eg geri á þvt, a» meaa gera rneiri kauæ'
krftfar tm eUs, þ.e.ai. meSi
Hugaa seœ svo: Þetta oru
áuSaikjfir l* ég bý vrt, - ét
H ký| nekkrum kiankigjam
Wkfe «r ég I marga mámrti rt
JMM fJArUgstefa.
Haraldur
Blöndal
lögfræftingur
■krlfar
og gert varf eina tfft. Þingmenn
voru hins vegar allir sammála
um aft fólkift I landinu bruggafti
ömælt til þess aft spara sér fé.
Fyrir atfylgi gófira manna tókst
aft koma þessu frumvarpi fyrír
kattarnef.
Forleikur aö áfengis-
hækkun
sykri eg gerl i
frjgbum markafii ver æl, aft
þer dttutaat rófif fólkrtas f
Uadiau. ef rtrulti atk þfek
dukhmgua fjármálarátberr-
aai nm áfcfeglrvert í Uaártu
0* aú er ksmrt Inm, aft fruiu
Rétt eins og bílar
Og þaft má raunar taka önnur
dæmi af öftrum hlutum en
áfengi bl þess aft sýna, aft þaft
þarf ekki endilega aft vera verft
á fiski og mjölk sem knýr á um
kauphækkanir. Bfll ert.a.m. eitt
hift fyrsta, sem miftstéttarfjöl-
skylda i Bandarlkjunum kaupir
sér, — þar er bill hluti af per-
sönufrelsinu. Hér á landi eru
bflar taldir til munaftar og 1 staft
þessaft haga tollun mebhliftsjön
af hagkvæmni bllsins t.d. spar
neytni efta styrkleika, þá er
hugsaft um þaft eitt aft ná sem
flestum krönum af kaupandan-
um. A Islandi er bllaeign mjtig
mikil og almenningur vill eiga
bD Af því leiftir, aft hann lltur til
þess, hvort kaupifi hans dugi til
aft kaupa bll, þegar settar eru
fram kaupkröfur.
Kjaramál á tslandi snúast
nefnilega ekki um nauftþurfbr
heldur llfsþægindi.
Einn hópur manna
sleppur
Kunningi minn einn benti mér á
þaft.aft einn hópur manna slyppi
alltaf vib skattpiningu fjár-
málaráftherrans, — þab væru
bindindismennirnir Þessi
kunningi minn sá enga ástæftu
til þess ab láta templara sleppa
vift aft gjalda sitt. Vildi hann
láta fjármálaráftherrann gefa
út áfengisbók á hvern mann f
landmu og væri þar sagt fyrir,
hversu margar flöskur af áfengi
hver yrfti aft kaupa. Sfftan yrfti
fylgst meb þessu vandtega og
gerft lögtök hjá þeim, sem ekki
l»)»tusér áfcagi I sanrani vift
fyrtnææiia. Kunmagi æitaui taMi
þrtrt lýéræftulega lert. a» alHr
yrtæ aaasaæ Utnir bera áfengia-
. ......
yik kaoMkl «ttkvak
‘ vertt.
„Lestur greinar Haraldar Blöndal haföi þau áhrif á mig að verið væri að hlæja á prenti að óförum
fólks.”
HLEGH)
PREHTI
hlæja með sér yfir þeim óförum
frumvarpsins. Hins vegar er
það ömurlegt aö hafa bjarg-
hringinn i höndum sér og geta
kastað honum til bjargar fólki i
háska og gera það ekki. Sá
dráttur verður til þess að fleiri
farast við eignumst fleiri áfeng-
issjúklinga en ella. Það er timi
kominn til þess að fólk beri gæfu
til þess að taka um stund áfeng-
isgróðapeninginn og glasaljóm-
annfrá augum sér og skyggnast
um og lita á málin frá sjónarhóli
þeirra, sem þjást tugþúsundum
saman á meðal okkar vegna á-
neöanmáls
Páll V
Danielsson
skrifar
fengisneyslu, þá ættu að vera til
hjörtu, sem gætu hrærst ef ekki
þá er illa farið okkar þjóð.
Alþjóðaheilbrigðis-
málastofnunin og
áfengismálin
Vilji Haraldur leita sannleik-
ans um áfengisneyslu þá liggja
fyrir miklar rannsóknir og staö-
reyndir i þeim efnum bæði inn-
lendar og erlendar. Og nú hefur
Alþjóðaheilbrigðismálastofnun-
in, sem íslendingar eru aðilar
að, skorað á aðildarþjóðir sinar
að beita öllum tiltækum höml-
um, þar með háu verðlagi, i
baráttunni gegn áfengisneysl-
unni og áfenginu sem einum
þeim mesta bölvaldi, sem hrjáir
heiminn. Halda menn að slikt sé
að tilefnislausu? Þvi miður
ekki. Og þennan boðskap sendir
stofnunin ekki frá sér af þvi aö
hún haldi eða áliti eitt eða ann-
að, heldur byggir hún þetta á
staðreyndum um skaðsemi á-
fengisins, sem miklar visinda-
rannsóknir hafa leitt i ljós.
Að afla sér frama
Það hendir oft framagjarna
menn að láta i ljósi skoðanir sin-
ar um flest mál en þá fer stund-
um svo að nægrar þekkingar er
ekki ávallt aflað um viðkomandi
mál. Þetta hefur mjög komið
fyrir, þegar menn geysast fram
með hugmyndir sinar um lausn-
ir á áfengisvandanum og þykj-
ast vita allt i þeim efnum en
reka sig þá illilega á vegg stað-
reyndanna. Og verst er, þegar
þeir hvorki skilja það né skynja
og halda áfram að berja höfðinu
við steininn aftur og aftur.
Ég vona að Haraldi Blöndal sé
ekki þannig farið. Mörg skrif
hans hefi ég haft gaman af að
lesa. Mér þykir þvi leitt að sjá
eftir hann svo óvandaða grein
bæði hvað þekkingu á málum
snertir og að sannleikanum
skyldi hallað. Úr þessu getur
hann að sjálfsögðu bætt, þvi að
miklar og tiltækar rannsóknir
liggja fyrir varðandi áfengis-
málin og ég efast ekki um það,
að leiti hann sannleikans I
einlægni og kynni sér allar
hörmungarnar, sem áfengis-
neyslan veldur, þá mun hann
skilja það hvers vegna fjárvana
hugsjónafólk ris upp gegn á-
fengisauðvaldinu, sem ávallt er
á verði og reiðubúið að fá menn
til að vinna fyrir sig vitandi eða
óafvitandi. Og meðan fólk getur
greitt fyrir sig er gælt við það af
þeim, sem hag hafa af áfengis-
sölunni, en svo mega aðrir taka
við þvi og annast það, þegar þaö
er orðið sjúkt og fjárvana.
Að setja blett á
frjálshyggjuna
Ég get ekki komist hjá þvi að
láta i ljósi vonbrigði min með
afstöðu sumra forystumanna
Sjálfstæðisflokksins en það er
engu likara en þeir séu heillum
horfnir og hafi gengið áfengis-
auðvaldinu á hönd. Þeir leggja
mjög kapp á að lengja sölutima
fyrir áfengi og ýmsar fleiri til-
slakanir þrátt fyrir það að slik
stefna i áfengismálum hefur
alls staðar leitt af sér aukna á-
fengisneyslu og aukið áfengis-
böl.
Sjálfstæðisflokkurinn er
flokkur frjálshyggju, þó innan
þeirra marka að ekki sé gengið
á rétt eöa frelsi nágrannans.
Þess vegna getur frelsi i með-
ferð áfengis aldrei flokkast und-
ir frjálshyggju og þeir sem
halda sliku fram eru að reka
rýtinginn i bak frjálshyggjunn-
ar.
Innlendar rannsóknir sýna
það, að einn af hverjum 10 sem
byrjar áfengisneyslu verður á-
fengissjúklingur. Afengissjúk-
lingurinn er ekki lengur frjáls
maður heldur i eiturlyfjafjötr-
um. „Frelsið” i sambandi við á-
fengismálin er þvi likt þvi að 10.
hver maður sé hnepptur I fjötra
til þess að hinir niu geti notið á-
fengisfrelsisins. Það er þvi
blettur á frjálshyggjunni að
fella undir hana frelsi i áfengis-
málum.
Gifurlegt f járhagstjón.
Niðurgreitt áfengi
Ennþá viröast menn eiga erf-
itt með að skilja það, að kostn-
aðurinn i þjóðfélaginu i sam-
bandi við áfengisneysluna er
svo gifurlegur aö i raun er
verslun með áfengi stórlega
niðurgreidd. Þar sem reynt
hefur verið aö rannsaka tjóniö
af völdum áfengisneyslu hefur
komið i ljós, að útgjöldin eru 2-3
krónur á móti hverri einni, sem
inn kemur. Menn ættu þvi að
leggja áherslu á að rannsaka
tjóniö hérlendis af völdum á-
fengisneyslunnar og leita þann-
ig sannleikans i þvi efni áður en
þeir i fáfræöi sinni reyna að láta
áfengissýkilinn algerlega laus-
beislaðan svo að hann geti ó-
hindrað valdið sársauka, sjúk-
dómum og dauöa fjölda fólks á
öllum aldri á ári hverju.
raun er verslun með áfengi stórlega niöurgreidd. Þar sem reynt hefur verið að rannsaka tjónið af völdum áfengisneyslu hefur komiö f
ijós, aö útgjöldin eru 2-3 krónur á móti hverri einni, sem inn kemur.”