Vísir - 02.08.1979, Blaðsíða 9

9
w±sy±xt Fimmtudagur 2. ágúst 1979.
ÞessÍrlMÍ^aÍ^'MnamlMÍn.'j
og háttvlrdr kiösendur i
Á þessu sumri hefur mikið verið skrifað og skrafað um stjórnmál-
in, meira en oft áður. Harðar sviptingar urðu i þingsölum 1 vetur, og
þær bylgjur, sem þá risu, hafa ekki hnigið enn. Þegar deilum þing-
manna lauk, ruddust óvigar sveitir hugsuða og snillinga fram á rit-
völlinn og skvettu bleki I allar áttir. Margir höfðu og hafa ráð undir
rifi hverju til að leysa hverskonar vanda þjóöarbúsins. Það væri til-
raunarinnar virði að stinga 60 þeirra inn á þing og kvelja þá til að
sitja þar eitt kjörtimabil eða svo. Hætt er við að einhverjir aörir
gáfumenn gætu fundið enn önnur ráð, og talið hina 60 bæði óaiandi
og óferjandi. Lifiö er stundum skritið og jörðin heldur áfram að snú-
ast.
En með fullri virðingu fyrir flestum háttvirtum kjósendum, þá
eru I hópi þeirra karlar og konur, sem alltaf bölva öllu og öllum,
fólk, sem tærist upp i eigin gremju og hugsar um fátt annað en að
koma höggi á og sverta náungann, einkum ef I hlut eiga stjórnmáia-
menn eða forystumenn á einhverju sviði þjóðmálanna. Þetta er af-
skaplega leiðinlegur og þreytandi hópur, sem langoftast hefur ekki
hundsvit á þvi, sem hann fjallar um og er ævinlega og ávallt nei-
kvæður i afstööu sinni til manna og málefna. Hér undanskil ég já-
kvæða og raunsæja gagnrýni, sem mótast af þekkingu og skilningi.
En þvi miður hefur svartagallsraus bullukoilanna einkennt mjög öll
stjórnmálaskrif að undanförnu.
Tilefnið
En hvert er nú tilefni þessa
formála? Það eru fyrst og
fremst skrif og umræður nokk-
urra manna, þar á meðal þing-
manna, um „svik” Alþýöu-
flokksins við kjósendur. — Fyrir
siðustu kosningar kraföist Al-
þýöuflokkurinn gerbreyttrar
stefnu i efnahagsmálum. Á
fyrstu vikum og mánuðum
stjórnarsamstarfsins lögðu
þingmenn flokksins nótt við dag
til að ganga frá efnahagsmála-
stefnu, sem samstarfsflokkarn-
ir gætu fellt sig við. Flestar til-
raunir flokksins strönduðu á
óbilgirni og afbrýðisemi sam-
starfsflokkanna, sem ekki gátu
hugsaö sér að láta þessa
„stráklinga og óreynda gapuxa
1 Alþýðuflokknum” segja sér
fyrir verkum. Fyrir bragðið var
of seint á málum tekið, þótt
seint og um slðir fengjust sam-
starfsmennirnir til að sam-
þykkja efnahagsstefnu, sem
byggðist á hugmyndum Alþýðu-
flokksins, en varö i mörgum til-
vikum ekki virk fyrr en um
seinan. Uppskeran er nú að
koma i ljós og verður liklega
svipuð jarðargróða á þessu
kalda sumri.
Barátta Alþýðuflokksins fyrir
efnahagsmálastefnu sinni varð
rauði þráðurinn I öllu starfi hins
unga þingflokks fyrir og eftir
áramót. Hann varð að bita I það
súra epli, að i þriggja flokka
stjórn þarf mikið möndl, japl,
jaml og fuður til að koma hug-
myndum á framfæri, sem þá
verða ekki svipur hjá sjón, er
þær loks sjá dagsins ljós. 1 sliku
samstarfi, sé þaö ekki varöað
heilindum, þurfa helzt allir að
eigna sér „góðar hugmyndir”.
Allir vilja hirða höfundalaunin.
En þingflokkurinn og einstak-
ir þingmenn létu ekki sitja við
orðin tóm frá þvi fyrir kosning-
ar. Þeir snéru sér aö margvis-
legum umbótamálum, fluttu
tugi þingsályktunartillagna og
frumvarpa, fleiri en nokkur
hinna þingflokkanna. En þá
hófst sérkennilegur kafli I starfi
siöasta þings, sem ekki hefur
verið nægur gaumur gefinn. Til-
lögur og frumvörp strönduöu i
nefndum, voru „söltuö” og hin-
ar ótrúlegustu tafir urðu á af-
greiðslu þeirra. Hér á eftir
verða rakin þau mál, sem Al-
þýðuflokksþingmenn lögöu
fram á þingi I vetur og er upp-
talningin einkum til fróðleiks
þeim, er mest hafa rætt um að-
gerðarleysi þingmanna Alþýðu-
flokksins.
Eigin tillögur
og frumvörp
Lesendur verða að lita á þessa
upptalningu sem skýrslu þing-
manns um flutning mála og
meta og vega réttmæti og gildi
þeirra. — Asamt tveimur þing-
mönnum Alþýðuflokksins flutti
undirritaður þingsályktunartil-
lögu um niðurfellingu og lækkun
leyfisgjalda af litlum bifreiöum.
Þar var gert ráð fyrir, að af
minnstu bifreiðum félli 50%
leyfisgjald alveg niður, en af
miðlungi stórum yrði það lækk-
að um 25%. Þessi tillaga var
flutt, þegar ljóst var, að gifur-
legar hækkanir yröu á benzini.
Tilgangurinn var að hvetja til
notkunar eyðslugrannra bif-
reiða, gera endurnýjun þeirra
auðvelda, spara þjóöarbúinu
gjaldeyri og gera fleirum kleift
að eignast litlar en vandaðar
bifreiðar. Ekkert fréttist af
þessari tillögu eftir að hún fór til
nefndar. Hinsvegar hefur iön-
aðarráðherra séð ástæðu til að
reifa hugmyndina i orku-
sparnaðartillögum sinum, og er
það þó nokkur árangur.
Undirritaður flutti, ásamt niu
öðrum þingmönnum Alþýðu-
flokksins, þingsályktunartillögu
um umbætur I málefnum barna.
Þetta var gert I tilefni barnaárs,
af brýnni nauðsyn og tillagan
byggð á stórmerkri stefnuskrá
Sambands Alþýðuflokkskvenna
um málefni barna. Þar var gert
ráö fyrir, aö ný lagasetning og
umbætur I málefnum barna
yrðu tilbúnar fyrir komandi
haust. Talin voru upp 16 atriöi,
er einkum skyldu tekin til at-
hugunar og tiliaga gerð um
samstarfsnefnd stjórnmála-
flokka og félagasamtaka. Þessi
tillaga hvarf inn fyrir dyr
nefndar einnar og hefi ég ekki
haft frekari spurnir af henni.
Undirritaöur og Gunnlaugur
Stefánsson fluttu tillögú um
endurskipulagningu á oliu-
verzlun i landinu. Astæðan hlýt-
ur að vera öllum augljós. Fyrir
þessu máli hefur Alþýðuflokk-
urinn barist um margra ára
skeiö og gagnrynt harðlega nú-
verandi kerfi, þar sem þrir aðil-
ar dreifa sömu oliunni um allt
land. Þessi tillaga fékk góðar
undirtektir hjá Alþýðubanda-
lagsmönnum, en frá nefnd kom
hún aldrei.
Undirritaður, ásamt nokkrum
þingmönnum Alþýöuflokks og
einum úr Alþýðubandalagi,
fluttu tillögu um sérstakt gjald á
veiðileyfi útlendinga, sem veiða
I islenzkum ám. Um fá mál var
meira rætt á þingi I vetur og
landbúnaðarráðherra tók vel I
hugmyndina. Málið situr enn I
nefnd. Hér var á feröinni mikið
réttlætismál allra tslendinga, er
njóta vilja þeirra sjálfsögðu
réttinda, aö láta ekki útlendinga
bola sér frá beztu veiðiám
landsins með fjármagn aö
vopni.
Asamt þremur þingmönnum
Alþýöuflokksins flutti undirrit-
aður tillögu um fæöingarorlof
kvenna i sveitum til aö knýja á
um fæðingarorlof fyrir allar
konur. Þetta mál fékk góðar
undirtektir og er nú, ásamt öðr-
um réttindamálum af þessu
tagi, i almennri endurskoöun al-
mannatryggingalöggjafarinn-
ar.
Vilmundur Gylfason og undir-
ritaður fluttu tillögu um úttekt á
verktakastarfsemi við Kefla-
vikurflugvöll. Flutningsmenn
vildu láta gera itarlega úttekt á
fyrirtækinu lslenzkir aðalverk-
takar, kanna viðskipti þess og
dótturfyrirtækja, sem hafa um
áratuga skeið farið fram á bak
við byrgða glugga og fært eig-
endum mikinn auð. Aðrir verk-
takar hafa veriö útilokaðir og
einokun þessa fyrirtækis á
byggingaframkvæmdum fyrir
varnarliðið verið algjör. Þessi
tillaga var felld i utanrikis-
málanefnd.
Bragi Sigurjónsson og undir-
ritaður fluttu tillögu um lúkn-
ingu Laxárvirkjunar III, sem
vafalaust er bezti virkjunar-
kosturinn i Noröurlandi eystra á
meðan óvissa rikir á Kröflu-
svæðinu, og kæmi i veg fyrir, að
hundruðum milljóna króna yrði
varið i fullkomna óviysu.
Árni Gunnarsson, alþingis-
maður, skrifar um gagnrýni þá,
sem þingmenn Alþýðuflokksins
hafa sætt undanfarið og segir
m.a. að flestar tilraunir þeirra
til þess að breyta efnahags-
stefnunni hafi strandað á óbil-
girni og afbrýðisemi samstarfs-
flokkanna, sem ekki hafi getað
hugsað sér að láta „þessa
stráklinga og óreynda gapuxa i
Alþýðuflokknum” segja sér
fyrir verkum.
Asamt fjórum þingmönnum
Alþýðuflokksins flutti undirrit-
aður frumvarp til laga um há-
tekjuskatt. Mikill ótti greip um
sig i röðum hátekjumanna og
málsvarar þeirra á þingi áttu
ekki orð um ósómann. Þessi
launajöfnunartillaga hvarf i
djúpiö mikla.
Vilmundur Gylfason og undir-
ritaður fluttu frumvarp um
breytingu á lögum um þingsköp
Alþingisins. Þar var gert ráð
fyrir þvi, að þingnefndir fengju
meira vald en nú er til að kanna
framkvæmd laga, sem þingiö
sjálft setur. Með þessu frum-
varpi hefði þinginu veriö falin
sú ábyrgö að fylgja eftir og hafa
eftirlit með framkvæmd lag-
anna. Þetta frumvarp féll i
grýttan jarðveg hjá „hinum
þingreyndu”, þótt þetta efirlits-
hlutverk þyki einn merkasti og
veigamesti þáttur i starfi ann-
arra þinga, t.d. Bandarikja-
þings.
Ýmis önnur mál
Þingflokkurinn og einstakir
þingmenn fluttu mikinn fjölda
annarramála. — Nokkur þeirra
veröa nú nefnd: „Tillaga um
virðisaukaskatt i staö söluskatts
og afnám tekjuskatts af al-
mennum launatekjum”. Asamt
frumvarpinu um hátekjuskatt
hafði þessi tillaga náö lengra til
launajöfnunar en nokkur önnur
lagasetning. — „Tillaga til
þingsályktunar um aöstoð við
aldraða og öryrkja viö lagfær-
ingar á gömlum Ibúðum”. —
„Tillaga til þingsályktunar um
velfarnað sjómanna á sigling-
um og i erlendum höfnum”. —
„Tillaga til þingsályktunar um
tollfrjálst iðnaðarsvæði við
Keflavikurflugvöll”. — „Tillaga
til þingsályktunar um endur-
skipan varnarmálanefndar ut-
anrikisráöuneytisins”. — „Til-
laga til þingsályktunar um
notkun farstööva”. — „Tillaga
til þingsályktunar um löggjöf
um þjóðaratkvæðagreiðslur”.
— „Tillaga til þingsályktunar
um kannanir á tekjuskiptingu
og launakjörum”. — „Tillaga til
þingsályktunar um könnun á
. heilbrigöis- og félagslegri þjón-
ustu fyrir aldraða”. — „Tillaga
til þingsályktunar um kaup og
sölu notaðra bifreiða”. — „Til-
laga til þingsályktunar um
orkusparnað”. — „Tillaga til
þingsályktunar um varnir gegn
oliumengun i nágrenni Kefla-
vikurflugvallar”. — „Tillaga til
þingsályktunar um niöurfell-
ingu gjalda af efni og búnaði til
stofnframkvæmda hitaveitna”.
— „Tillaga til þingsályktunar
um lágmarks- og hámarkslaun
og takmörkun yfirvinnu”. —
Frumvörp
Þá er rétt að geta nokkurra
frumvarpa, sem Alþýðuflokks-
menn fluttu. „Frumvarp til
stjórnskipunarlaga um breyt-
ingu á stjórnarskrá lýðveldis-
ins”, þar sem gert er ráð fyrir
lækkun kosningaaldurs i 18 ár.
„Frumvarp til stjórnskipunar-
laga um breytingu á stjórn-
arskrá lýðveldisins”, þar
sem kveðið er á um afnám
deildaskiptingar Alþingis,
svo einfalda megi störf
þess og gera það virkara.
— „Frumvarp til laga um
breytingu á lögum um Seðla-
banka Islands”, þar sem raun-
vaxtastefnan er mótuð. —
„Frumvarp til laga um breyt-
ingu á lögum um framleiðsluráð
landbúnaðarins, veröskráningu,
verömiðlun og sölu á landbún-
aðarafurðum”. Með þessu
frumvarpi er gerð tilraun til aö
ráða bót á þvi alvarlega
ástandi, sem skapast hefur við
greiðslu útflutningsuppbóta. —
„Frumvarp til laga um
breytingu á lögum um sam-
vinnufélög”, en i þessu frum-
varpi er gert ráð fyrir að
stjórn SIS skuli kosin i
beinum og leynilegum kosning-
um, en ekki samkvæmt þvi
„þrepalýðræði”, sem nú gildir.
— „Frumvarp til laga um
breytingu á lögum um Hús-
næðismálastofnun rikis-
ins”, þar sem gert er ráð
fyrir, að stofnunin megi lána
sveitarfélögum, launþega
samtökum og öðrum fé-
lagslegum aöilum lán til smiði
dagvistarheimila fyrir yngri og
eldri borgara. — „Frumvarp til
laga um breytingu á lögum um
Stjórnarráð Islands”, þar sem
gert er ráð fyrir að fræðslu-
málaskrifstofan veröi sjálfstæð
stjórnardeild. — „Frumvarp til
laga um framkvæmd eignar-
náms”. — „Frumvarp til laga
um breytingu á iðnaðarlögum”.
— „Frumvarp til laga um
Framkvæmdasjóð öryrkja”,
sem var eitt merkasta mál
þingsins. „Frumvarp til laga
um breytingu á stjórnars"krá
lýðveldisins”, þar sem
kveðið er á um, að þing-
menn megi ekki hafa með
höndum launuð störf á
meðan Alþingi stendur yfir,
önnur en þingmannsstörfin. —
„Frumvarp til laga um meðferö
opinberra mála”, þar sem til-
gangurinn er, að tryggja betur
en nú er rétt handtekinna
manna. — „Frumvarp um þing-
fararkaup alþingismanna”, þar
sem gert er ráð fyrir, að Kjara-
dómur ákveði laun þeirra og
annan kostnaö, en ekki þing-
menn sjálfir. -— „Frumvarp
til laga um aukin gæði
fiskafla”. — „Frumvarp
til laga um takmörkun
loðnuveiða á sumar- og
haustvertið vegna öryggis-
sjónarmiða”. — „Frumvarp til
laga um sérstakan dómara og
rannsóknardeild I skattamálum
og bókhaldsmálum”. — „Frum-
varp til laga um athugun á há-
marksarðsemismöguleikum
þorskveiða”.
Ekki tæmandi
Þessi upptalning er ekki tæm-
andi. Auk þessara frumvarpa
og tillagna voru Alþýöuflokks-
þingmenn með flutningsmenn aö
fjölmörgum frumvörpum og til-
lögum, er til framfara horfa.
Þaö er ekki að undra þótt hinum
þingreyndari mönnum hafi þótt
gusta af „stráklingunum” I Al-
þýðuflokknum, að ógleymdum
kvenskörungnum Jóhönnu
Sigurðardóttur, sem ósjaldan
velgdi þeim þingreyndu undir
uggum. — Þeir, sem tala um
starfsleysi Alþýöuflokksþing-
manna og „svik”, skyldu nú
lesa þessa upptalningu aftur.
Frumvörpin og tillögurnar er
hægt að fá I skrifstofu Alþingis,
ef áhugi er fyrir nánari kynn-
um.
Það er svo efni I langa grein
hvernig tekist hefur að koma
málum þessum i höfn, og yrði
þaö heldur ófögur lýsing á hin-
um lakari þáttum i mannlegu
eðli, pólitiskum loddaraskap,
afbrýðisemi og öfund. Það
verður að biða betri tima.
Háttvirtir
kjósendur
Það er talsverö lifsreynsla aö
sitja á þingi. Þangað koma
menn fullir áhuga á umbótum
og stundum barnslegir i trú
sinni á einlægan áhuga annarra.
En þeir reka sig fljótlega á önn-
ur lögmál, sem verður aö brjóta
niður áöur en hægt er að hefja
stofnunina Alþingi til þess vegs
og virðingar, sem hún verður aö
njóta. — Sú staðreynd, sem þeg-
ar blasir við er, að núverandi
flokkakerfi stendur stjórnun
þessa lands fyrir þrifum. Hinar
eilifu samstjórnir tveggja og
þriggja flokka standa stjórnun
og lýðræði fyrir þrifum. Samn-
ingamakkið, auglýsingastarf-
semin og potið hefur neikvæð
áhrif á allt jákvætt starf og hef-
ur raunar dæmt flestar sam-
steypustjórnir til dauöa, einkum
þriggja flokka stjórnir. Tveggja
flokka kerfi hlýtur að komast á
fyrr eða siðar.
Háttvirtir kjósendur skyldu
hafa hugfast, að Alþingi verður
ávallt afsprengi skoðana þeirra
og hugmynda. „Égveitallt-
mennirnir”, sem ausa vizku
sinni yfir lesendur blaðanna eru
oftar en ekki innantómir bullu-
kollar, sem kannski hafa orðið
fyrir vonbrigðum vegna þess að
„þingmaðurinn þeirra” var
ekki kraftaverkamaður eða
nægilega harður i fyrir-
greiðslunni. Slikir menn gera
oft þá kröfu, að hagsmunum
þjóðarheildar skuli fórnað fyrir
nokkra einstaklinga. Þingmenn,
sem taka hlutverk sitt alvar-
lega, hlaupa ekki eftir skoöun-
um sllkra manna. Þeir vita sem
er, aö betra er að glata þeirra
atkvæöum og að kemba þá ekki
hærurnar i þingsölum.