Vísir - 22.03.1980, Blaðsíða 9

vísm
Laugardagur 22. mars 1980
Það er margt líkt með
þingstörfum og blaða-
mennsku. Á báðum
vinnustöðum er ys og þys,
oftast margt að gera í
senn og fátt óviðkomandi.
Hvort tveggja starfið
gefur ákjósanlegt og
nauðsynlegt tækifæri til
að fylgjast með hinum
margbreyti legu við-
fangsefnum, vandamál-
um og veraldarvafstri
samborgaranna. Á þingi
eru að vísu teknar á-
kvarðanir en á blöðunum
eru mótaðar skoðanir,
sem a.m.k. á stundum
hafa veruleg áhrif á á-
kvarðanatöku. Mismun-
urinn liggur einkum í því,
að á blöðunum eru hlut-
irnir framkvæmdir með
eldingarhraða og án
orðalenginga. Alþingi Is-
lendinga hefur hins vegar
aldrei fengið orð á sig
fyrir viðbragðsflýti, enda
geta maraþonumræður
og málalengingar í þeirri
virðulegu stofnun gert
hvern venjulegan mann
sturlaðan.
ÞaB hefur enda hent margan
góöan drenginn aB daga þar
uppi sem mosavaxinn bandingi
flokksviöja og vanafestu.
Þrætubókarlist
Þótt flestir geti fallist á aö
stjórnmálaumræBur á Islandi
séu oft hinar liflegustu og eng-
inn geti kvartaB undan logn-
mollu undanfarin misseri, þá er
oft sorglega litill afrakstur af
þeim ræöum og ritgeröum sem
fram eru settar. Sum dagblaö-
anna hafa reynt aö rjúfa hina
flokkslegu samtryggingu, og
orðiö nokkuö ágengt , en of mikil
tilhneiging er ætiö til þess bæöi
hjá skriffinnum og ræöumönn-
um aö gera sinn hlut og sins
flokks betri og fegurri en efni
standa til. Þetta er þeim ljóst,
sem hafa þaö að atvinnu aö
fylgjast náiö meö stjórnmála-
umræöunni. Þetta sést i blaöa-
skrifum, jafnt leiöurum sem aö-
sendum greinum, og þetta var
áberandi i sjónvarpsumræöu-
þætti sl. þriöjudagskvöld. Þar
var stunduö þrætubókarlist,
sem flestir eru áreiöanlega bún-
ir aö fá nóg af. Tveir menn, sem
báöir hafa haft afskipti af
stjórnmálum voru fengnir til aö
spyrja þriðja stjórnmálamann-
inn, fjármálaráöherra.
Samkvæmt fyrirmælum
stjórnanda mátti ekki rökstyöja
spurningar, en jafnframt ætlast
til aö svör ráöherrans væru stutt
og hnitmiðuð. Slikt form á um-
ræöuþætti á sjálfsagt rétt á sér
og gæti veriö skemmtilegt, ef is-
lenskir stjórnmálamenn og
blessaöur ráöherrann i þessum
tiltekna þætti, væru ekki svo
blýfastir 1 þeirri leiöinlegu
venju aö halda timamótaræðu i
hverju tilsvari og neita alfariö
einföldum staöreyndum. ts-
lenzk stjórnmál komast seint á
skynsemisgrundvöll meö sliku
áframhaldi, hvaö þá aö einhver
von veröi til þess aö tekist veröi
á viö veröbólguna af einhverri
alvöru.
Skattahækkun er
skattahækkun
A alþingi dró helst til tiöinda
nú i vikunni þegar fjórir þing-
menn stjórnarliösins fluttu til-
lögu um heimild til handa sveit-
arfélögum til 10% hækkunar út-
svars. Ef þessi heimild verður
samþykkt og nýtt, mun hún
þýöa um 5 milljaröa i auknum
skattaálögum. Mesta athygli
vakti að Guðmundur J. Guö-
mundsson skyldi gerast flutn-
ingsmaöur aö tillögunni, og er
ekki vist aö Guömundur hafi
gert sér fulla grein fyrir þeim
hrikalegu skattaálögum, sem
tiliagan hefur I för meö sér. Þaö
afsakar ekki Guömund, og ekki
heldur tilraun hans og fleiri til
aö bjarga i horn eftir á, meö þvi
aö setja fram kröfu um aö per-
sónuafsláttur af tekjuskatti yröi
hækkaöur. Skattahækkun er
skattahækkun, þrátt fyrir ör-
væntingarfulla en broslega til-
raun Þjóöviljans sem heldur þvi
fram aö útsvarshækkunin þýöi
útsvarslækkun hjá láglauna-
fólki! Þaö þarf langsóttar og litt
skiljanlegar skýringar til aö
komast aö þessari niöurstööu og
flokkast enn undir þrætubókar-
listina.
Stjórnarandstaðan
Stjórnarandstaöa Sjálfstæöis-
flokksins hefur snúist harkalega
gegn þessari hækkunartillögu,
þótt á þaö sé bent, að Sjálf-
stæðisflokkurinn hafi ávallt haft
þá stefnu, aö tekjumöguleika
sveitarfélaga eigi aö rýmka,
gefa þá alveg frjálsa segja sum-
ir. Afstaöa flokksins i þessu til-
tekna máli mun byggjast á þvi
aö skattþol sé nú þaniö til hins
itrasta og hækkun útsvars eigi
aö haldast I hendur viö lækkun
rikisskattanna. En ekki eru allir
sáttir viö þá skýringu.
1 sambandi við skattana höföu
ummæli Gunnars Thoroddsen
um aö skattar yröu ekki hækk-
aðir, vakiö nokkrar vonir, en
þegar kom aö útsvarshækkun-
inni sneri hann sig fimlega frá
fyrriummælum, og tók fram, aö
þar hafi hann eingöngu átt viö
rikisskattana. Heföi maöur þó
haldið aö Gunnari væri ljóst, að
gagnvart skattgreiöendum
skiptir engu máli hvort skatt-
heimtan fer fram á vegum ríkis
eða sveitarfélaga, allt kemur
þaö viö pyngju og afkomu þess
sem skattana greiöir.
Nú hefur hins vegar vaknað
sú spurning, hvert svar ráö-
herrans veröur, þegar kemur aö
orkuskattinum og þeim viöbót-
arsköttum, sem óhjákvæmilegir
veröa síöar á árinu, ef endar
eiga aö nást saman i rikisfjár-
málum. Nema hann vilji stunda
þrætubókarlistina áfram.
Innanbúðarástand I
Sjálfstæðisf lokknum
Enn eru menn aö velta fyrir
ritstjórnar
pistill
Ellert B. Schram
ritstjóri skrifar
sér og spá I innanbúöarástandið
i Sjálfstæöisflokknum. t oröi
kveönu vilja flestir aö sættir
takist meö flokksmönnum og
enginn vafi er á þvi, aö á þvi er
einlægur áhugi meðal hins ó-
breytta flokksmanns. En
hvernig geta þær sættir oröiö'.
Meöal áhrifamanna margra
hverra, sem erfitt eiga meö aö
fyrirgefa Gunnari Thoroddsen
og fylgismönnum hans aödrag-
anda og myndun rikisstjórnar-
innar, er sú skoðun uppi aö sætt-
ir geti þvi aöeins oröiö, aö sjálf-
stæöisráöherrarnir hætti ríkis-
stjórnarsamstarfinu. A hinn
bóginn eru Gunnars menn aö
vona, aö flokkurinn láti af
harkalegri andstööu gegn rikis-
stjórninni, og reyni aö beita á-
hrifum sinum og styrki ráöherr-
ana til góðra verka i anda
flokksstefnunnar. Hvort tveggja
sýnist harla óliklegt aö veröi aö
veruleika á næstunni.
Til þess er tilfinningarhitinn
enn of mikill, og ekki bæta úr
skák rimmur og illvigar oröa-
sennur eins og áttu sér staö i
umræöum um útsvarshækkun-
ina. Tilraunir hafa verið geröar
til þess aö Eggert Haukdal veröi
tekinn aö nýju inn I þingflokkinn
og telja Gunnarsmenn, aö þeir
hafi fyrir þvi loforö aö svo veröi
gert. Ekki er þó i fljótu bragöi
hægt aö sjá hvaöa tilgangi þaö
þjónar, meöan linur skerpast
frekar en hitt milli stjórnar-
sinna og stjórnarandstæöinga,
og enginn heilvita maöur getur
séö hvernig þaö getur varaö
lengi, aö þessir tveir hópar sitji
þingflokksfundi saman, eins og
ekkert hafi I skorist. Þetta er
sagt án tillits til þess hvar i fylk-
ingu menn standa.
Óvissa í kjaramálum
Nokkur óvissa er um hvenær
dregur til tiöinda i kjaramálum.
Aö visu hefur harka færst i
kjaradeilu vestfirskra sjó-
manna og útvegsmanna, þótt
ekki hafi enn komiö til verkfalls.
Sjálfsagt hafa ummæli Krist-
jáns Ragnarssonar form. LIÚ
um háar launatekjur sjómanna
á Vestfjöröum ekki greitt fyrir
samningum, en hitt er vist að
fyrir launþegahreyfinguna i
heild er þaö ekki sterkt aö þessi
launþegahópur riöi á vaöiö meö
verkföllum, þvi afkoma þeirra
er meö þvi besta sem gerist hjá
islenskum launþegum. Reyndar
er ómögulegt aö imynda sér
hvernig vinnuveitendur og út-
gerðarmenn geti fallist á ein-
hverjar kröfur Vestfjaröasjó-
manna, ööru visi en ganga i
kjölfariö til samninga viö aöra
launþegahópa, sem hafa sýnu
verri kjör.
Mikil óánægja og ólga rikir i
launþegahópi Alþýöubanda-
lagsins meö linkind forystu-
manna sinna og langlundargeö
vegna þess dráttar. sem oröiö
hefur á einhverjum aögeröum.
Ekki hefur þaö heldur bætt and-
rúmsloftiö aö Ragnar Arnaids
hefur gengiö fram fyrir skjöldu
og alfarið hafnaö öllum grunn-
kaupskröfum opinberra starfs-
manna. Ragnar er orðinn bæöi
sjáifumglaöur og ráösettur, og
hefur I almennum umræöum til-
einkaö sér öll þau rök sem
„ihaldsdurgarnir” hafa notaö
árum saman um óhagstæö við-
skiptakjör og erfitt efnahagsá-
stand til aö visa kaupkröfum á
bug. Þykir mörgum róttækum
alþýöubandalagsmanninum þaö
skjóta skökku viö, eftir aö
bandalagið hefur alla tiö neitaö
að viöurkenna aö kaupgjald
heföi áhrif á veröbólguþróun að
einhverju rnarki. Nú sýnist þaö
nánast eina viöleitni Alþýöu-
bandalagsins til aö hafa hemil á
verðbólgunni, aö draga úr eöa
hafna kaupkröfum.
Niðurgreiðslur á
skinnavörum
Á sama tima og áfram rikir ó-
vissa og ótti um þróun i kjara-
málum og veröbólgu, stendur
útflutningsiönaöurinn höllum
fæti og rikisstjórnin þráaöist viö
aö fella gengiö. Þaö eru skiljan-
leg viðbrögö ef þaö er haft i
huga aö gengisfellingar eru vis-
asti vegurinn til aö magna verö-
bólgu, en aftur á móti er þaö
Iskyggileg þróun, ef það er þvi
dýra veröi keypt aö hefja
niðurgreiöslur á ullar- og
skinnaiönaöi i sama dúr og
landbúnaöarvörur. Sá kostur
verður litlu betri þegar til
lengdar lætur.
Blindri fylgisspekt
hafnað
Eins og margsinnis hefur ver-
iö Itrekað hér á blaðinu, þá
hefur Visir ekki áhuga á aö taka
þátt i þeirri þrætubókarlist
stjórnmálaflokkanna, aö mála
alla hluti svarta eða hvita.
Flokkslina eöa fylgisspekt i
blindni á ekki upp á pallborðiö á
ritstjórn Vísis. Þaö er ekki sagt
til aö gera litiö úr starfi stjórn-
málaflokkanna eöa mikilvægi
þeirra, heldur þvert á móti til
að leggja lóö á þá vogarskál,
sem breytir stjórnmálaumræö-
unni úr þrætubókarlist i skyn-
samleg og jákvæö skoöana-
skipti. Þaö ætti aö geta oröiö öll-
um stjórnmálaflokkum til góös,
ef þeir vilja ekki einangra sig
fyrir fullt og allt frá fólkinu i
landinu.
Ellert B. Schram