Vísir - 10.04.1980, Blaðsíða 8

vlsm
Fimmtudagur 10. april 1980
Utgefandi: Reykjaprent h/f
Framkvæmdastjóri: Davió Guðmundsson
Ritstjórar: úlafur Ragnarsson
Ellert B. Schram
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson.
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson.
Blaðamenn: Axel Ammendrup, Friða Astvaldsdóttir, Gísli Sigurgeirsson, Hannes
Sigurðsson, Halldór Reynisson, lllugi Jökulsson, Jónina Michaelsdóttir, Katrin
Pálsdóttir, Páll Magnússon, Sæmundur Guðvinsson.'
Iþróttir: Gylfi Kristjánsson og Kjartan L. Pálsson.
Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson.
utlit og hönnun: Gunnar Trausti Guðbjörnsson, Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson.
Auglýsingar og skrifstofur:
Siðumúla 8. Simar 86611 og 82260.
Afgreiðsla: Stakkholti 2-4, simi 86611.
Ritstjórn: Siðumúla 14, simi 86611 7 linur.
Askrift er kr. 4.800 á mánuði
innanlands.
Verö i lausasölu
.240 kr. eintakiö.
Prentun Blaðaprent h/f.
HÆTTUSPIL EFTIR MANftÐA ÞOF?
8
Þaft er mikift álltamál, hvernlg vestræn nútlmaþjóft á aft hegfta sér ( samsktptum vift
miftaldamenn, sem hugsa á allt öftrum bylgjulengdum, eins og Khomeini. Getur beiting
vopna orftift eina leiftin fyrir Carter til þess aft binda enda á gislamálift?
Mörgum hefur ef laust komið á
óvart sú mikla þolinmæði, sem
ráðamenn Bandaríkjanna hafa
sýnt gagnvart ofstækismönnun-
um, sem stjórna íran um þessar
mundirog halda þar milli 40 og 50
sendiráðsstarfsmönnum föngn-
um í sendiráði Bandaríkjanna.
Sú taugaspenna sem fylgdi
gíslatökunni fyrir tæpu hálfu ári
hef ur stigmagnast, en af ótta við
að Iranir létu til skarar skríða
gegn gíslunum hafa Bandaríkja-
menn setið á sér með að grípa til
harkalegra aðgerða gegn írönsku
þjóðinni.
Yfirlýsingar nýkjörins forseta
Irans, Bani Sadr um að skæru-
liðarnir, sem kalla sig náms-
menn, og halda bandarísku
sendiráðsstarfsmönnunum í gísl-
ingu yrðu neyddir til að fram-
seljastjórnvöldum landsins þetta
fólk, vöktu nýjar vonir um að
þetta hættulega milliríkjadeilu-
mál væri að leysast.
En það fór eins og fyrri daginn,
að kjörnir leiðtogar þjóðarinnar
og ráðherrar fá engu ráðið ef
hinum ofstækisfulla og aftur-
haldssama æðstapresti landsins
Khomeini sýnist annað. Hann
hefur öll ráð í hendi sér og hefur
með hjálp snjallra múgsef junar-
manna tekist að heilaþvo svo ir-
önsku þjóðina, að hún dansar al-
gerlega eftir pípu hans.
Ákvörðun Carters Bandaríkja-
forseta þess efnis að rjúfa
stjórnmálasamband við Iran og
banna bandarísk viðskipti við
landið taka menn með eins konar
óttablöndnum fögnuði. Banda-
ríkjastjórn komst ekki hjá því að
sýna að henni væri alvara í þessu
máli. Eftir fimm mánaða þóf
þar sem sífellt hafa verið að
bresta vonir um að lausn væri í
nánd, verða menn að taka af
skarið. En fögnuðurinn er ótta-
blandinn sökum þess, að ekki er
við neina nútímalega stjórn að
eiga í íran, heldur miðaldamenn
með hugsunarhátt, sem á engan
hátt er í takt við þá tíma sem við
lifum. Þess vegna er hætt við að
þessar ákvarðanir Bandaríkja-
stjórnar beri lítinn árangur og
svo geti farið að stjórnin sjái sig
knúna til að beita enn meiri
hörku og jafnvel vopnavaldi gegn
Irönum á næstunni. Þá er hætt
við að illa fari, þar sem segja má
að gíslarnir séu inni í miðri
púðurtunnu og hver neisti, sem
magnaður yrði í umhverf i þeirra
gæti leitt til þess að þeir yrðu á
samri stundu dauðans matur.
Fréttir sem bárust síðdegis í
gær frá íran hermdu að skæru-
liðarnir í sendiráðinu hefðu hótað
að myrða alla gíslana ef Banda-
ríkjamenn beittu vopnum gagn-
vart (rönum. Miðaldaklerkurinn
Khomeini túlkaði aðgerðir
Bandaríkjamanna á allt annan
veg en venjulegt hugsandi fólk,
fagnaði þeim og kvað stjórn-
málaslitin boða nýja og betri tíð
fyrir Irani. Eflaust tekst honum
að telja lítt menntuðum almúg-
anum í (ran trú um að aðgerðir
Bandaríkjanna hafi verið mjög
ánægjulegar og þeim beri að
fagna.
Carter forseti hef ur þrautreynt
samningaleiðirnar og bréf hans
til Khomeinis á dögunum hefur
engu breytt í afstöðu ofstækis-
mannannna írönsku. Þeir þurfa á
því að halda að athygli almenn-
ings í landinu beinist að sameig-
inlegum „óvini" þeirra Banda-
ríkjunum, og innanlandsvanda-
mál séu í skugganum.
Fyrir Carter er aftur á móti
mikið í húfi að gíslamálið verði
leyst, — jafnvel getur framtíð
hans á forsetastóli Bandaríkj-
anna oltið á því.
Vonandi finnst lausn á málinu
áður en púðurtunnan springur.
LMBðMÍÍRÉRVfÐAR
VANDAMAL en a islandi
Þann 25. mars var i fréttum
að fundi æðstu manna Efna-
hagsbandalagsins sem vera átti
i lok marsmánaftar heffti verift
frestað aft beiftni itölsku
stjórnarinnar, vegna stjórnar-
myndunarvibræðna sem standa
yfir á ttaliu. Blöbin hér segja aft
þessi frestur komi öllum vel þvf
engin lausn sé i sjónmáli hvað
varftar annars vegar kröfu
Breta um aft framiag þeirra til
EBE verfti lækkað og hinsvegar
fjármögnun landbúnaftarstefnu
Bandalagsins.
Bretar greifta nú nfu
milljörðum franka meira til
EBE en þeir fá. (1. franki er
tæpar 100 isl. kr.) Þetta fyrir-
komulag fer að vonum f taug-
arnar á Bretum og bent hefur
verift á að þjóftartekjur á mann
eru lægri en meftaltal innan
EBE-landanna. Þetta kom
reyndar fram á siftasta fundi
forustumannanna i Dublin f
nóvember, sem lauk án þess aft
samkomulag næftist. Nú hefur
komið i Ijós að sjónarmið Breta
eiga hljómgrunn hjá hinum
rikjunum, Frakkar eru þó ófúsir
bæfti vegna þess aft iækkun á
framlagi Breta mun aft likind-
um hækka þeirra hlut, og eins
vegna þess aft þeir óttast aft þær
breytingar á landbúnaðarstefn-
unni sem Bretar fara fram á,
muni fyrr efta síftar leifta tii þess
að horfift verfti frá grundvallar-
atriðum sem voru ein forsenda
þess aft Frakkar tóku þátt I upp-
byggingu Bandalagsins.
Tillögur Gundelachs
Tveir þriftju hlutar af fjárög-
um Bandalagsins fara til land-
búnaftarmála.Bresku stjóminni
finnstþvl eölilegt aft hafist verfti
handa vift aft minnka þann
kostnaftarliö. Nú ber þess aft
gæta aftrikjunum I Bandalaginu
er annt um sameiginlegu land-
búnaftarstefnuna sem tekist
hefur aft hrinda I framkvæmd
þrátt fyrir þá galla sem á henni
kunna aö vera. Þaft er Daninn
Finn Olav Gundelach sem hefur
meft landbúnaftarmál aft gera I
Efnahagsbandalagsnefndinni.
(Commission Européenne). Ný-
lega birtist eftir hann grein í Le
Monde þar sem hann gerir grein
fyrir tillögum nefndarinnar og
útskýrir þær ástæftur sem aft
baki liggja. Nefndin leggur til
aft verft á landbúnaftarvörum
hækki um 2.4%. Gundelach seg-
ir aft verftlagning landbúnaftar-
vara ráftist hér af þrennu. I
fyrsta lagi samræmi milli fram-
bofts og eftirspurnar. í ööru lagi
þáttar hennar I launaút-
reikningi bænda Og I þriftja lagi
því fé sem er til ráftstöfunnar til
stuftnings og nifturgreiftslna.
30% fjárlaga EBE til
stuðningsaðgerða við
mjólkurframleiðslu
Samfelld framleiftsluaukning
hefur verift I löndunum nlu en
neysla hins vegar staftift i staft.
Ef afteins heffti verift tekift tállit
til markaftarins heföi þvi verift
eftlilegt aö hækka ekki verftift.
Aft vísu þurfi aft taka til ihug-
unar hvort ekki muni hægt aft
flytja meira út en gert er.
Stærsta vandamáliö er mjólkur-
framleiftslan sem gleypir 30%
fjár EBE. Gundelach sýnir
fram á aö ekki er hægt aft flytja
út mjólkurduft efta smjör nema
meft geysilegum kostnafti, þ.e.
þaft verft sem fengist væri ekki
nema brot af framleiftslukostn-
aftinum. Þá telur hann aft þótt
lokaft yröifyrir innflutning á ný-
sjálensku smjöri myndi þaft
vera eins og dropi I hafift og
smjörfjalliö vera aftur orftiö
þessi 370.000 tonn sem þaö er nú
eftir 1 til 2 ár meft sömu fram-
leiftsluaukningu og veriö hefur.
Þurrmjólkurbirgöir eru 150.000
tonn og framleiösluaukningin
rúmlega 2% á ári. Þá er einnig
rætt um aftrar greinar land-
búnaftar og stöftu þeirra en
aöutan
Guftrún
Ey jólfs-
dóttir,
fréttaritari
Visis i Paris.
hvergi er þar um aö ræfta jafn-
stórt vandamál og I mjólkur-
framleiftslunni.
Gundelach segir aft tekjur
bænda I löndunum níu ráftist af
fleiru en stjórnun sameiginlegu
landbúnaftarstefnunnar. Þróun
framleiftslukostnaöar og al-
mennar verfthækkanir I hverju
riki séu dæmi um sllkt. A hverju
ári fái nefndin i hendur upp-
lýsingar sem sýni fram á mik-
inn mismun átækjumbænda á
svæftinu. I fýrsta sinn árift 1979
hafi komiö I ljós aft þróunin var
neikvæö nema I Frakklandi og
Itallu.
Skattur á offramleiðslu
SIBast en ekki sist þarf svo aft
taka tillit til þeirra takmark-
anna sem fjárráft Bandalagsins
setja nefndinni 1 landbúnaöar-
málum. Aftildarrikin eru ekki
tilbúin aft auka framlögin. I þvi
skyni aft reyna aft ráfta vift
mjólkurvandamálift leggur
nefndintil aft lagftur verfti skatt-
ur á mjólkurbú sem auka fram-
leiftsluna.
Talsmenn bænda hins vegar
telja 8% hækkun á landbún-
aftarvörum nauftsynlega og eru
andvlgir offramleiftsluskattin-
um. Þeim þykir eftlilegt aö lagft-
ir verfti tollar á innflutt feitmeti
sem er i samkeppni vift
mjólkurafurftirnar. Þá verfti
ennfremur reynt aft draga úr
frekari framleiftsluaukningu og
auka útflutning.
Ein þeirra hugmynda sem ég
hef séft hér i blöftum, er aft snúa
núaftur til þess sem samþykkt
var I Róm á slnum tima. Þaft er
aft segja aft I landbúnaöi eigi
löndin I EBE aft láta samlöndin
hafa forgang og aö leggja skuli
á allar innfluttar vörur gjald
þannig aft hinn innflutti varn-
ingur sé á sambærilegu verfti
vift samskonar vörur innan
EBE. Þessi álagning rennur i
sjóft sem notaftur er til aft
styrkja m.a. útflutningsversl-
unina.Núer þaö svo aö þessu er
ekki beitt á allar vörur. Þar á
meftal er dýrafóftur (maniok og
mais). Þetta býftur upp á á-
framhaldandi framleiftslu á
mjólk I svokölluöum mjólkur-
verksmiöjum vegna þessa hag-
stæfta verfts á hráefnum. Má i-
mynda sér aft ef þessari reglu
'yröi beitt af festu myndi þaft
minnka mjólkurframleiftsluna
og jafnframt styrkja út-
flutningsverslunina.
Fleiri hugmyndir hafa komift
framenþaftþarfhugrekki til aö
hrinda þeim I framkvæmd. Á
siöasta ári neitafti meirihluti
þingmanna á Efnahagsbanda-
lagsþinginu aft áeggjan fjár-
veitinganefndar, aft samþykkja
fjárlögin. Þótti sem ekki heffti
veriö nóg gert til aft lækka út-
gjöld til landbúnaftarmála. A
aukafundi þingsins um verft-
hækkun landbúnaftarvara sem
lauk 27. mars tókst þingmönn-
um ekki aft skera úr um hversu
hækkunin skyldi vera mikil, en
endanleg ákvörftun er i höndum
landbúnaftarráftherranefndinni.
Ljóst er, aft nauftsynlegt er aft
veröa vift kröfum Breta um
endurskoftun landbúnaftarstefn-
unnar. Þaft var aft tillögu
Frakka sem fundum æftstu
manna var komift á árift 1974.
Þeirhafa alltaf talift þessa fundi
mjög mikilvæga. Þvi vekur
frestun fundarins, nú, talsverft-
ar umræftur, því sumir telja aft
ráftamenn séu þarmeft aö fela
embættismönnum meira efta
minna ákvörftunarvaldift aftur I
hendur.