Morgunblaðið - 10.11.2001, Blaðsíða 54

MINNINGAR
54 LAUGARDAGUR 10. NÓVEMBER 2001 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Þórður Sigurðs-son fæddist á
Kleifum í Skötufirði
5. júlí 1907. Hann
lést á Heilbrigðis-
stofnun Ísafjarðar 1.
nóvember síðastlið-
inn. Foreldrar hans
voru Þorbjörg Elín
Pálsdóttir, f. 10.10.
1871, d. 5.3. 1943, og
Sigurður Gunnars-
son, f. 29.8. 1872, d.
15.2. 1947. Þórður
fluttist með foreldr-
um sínum að Garði á
fyrsta ári en fjög-
urra ára fer hann í fóstur til
hjónanna Guðrúnar Þórðardóttur
og Guðmundar Reginbaldssonar
er bjuggu á Kleifum í Skötufirði.
Hjá þeim er hann til fermingarald-
urs. Skólaganga Þórðar var einn
mánuður í farskóla á Eyri í Skötu-
firði. Eftir það vann hann við ýmis
sveitastörf á bæjum við Djúp.
Hinn 2. desember 1938 kvæntist
Þórður Guðnýju Finnsdóttur, f.
14.5. 1912. Foreldrar hennar voru
Finnur Eiríksson, f. 1.12. 1844, frá
Hrauni á Ingjaldssandi, og Soffía
Jónsdóttir, f. 11.8. 1875, frá Þing-
eyri. Þórður og Guðný eignuðust
þrjú börn. Þau eru: 1) Guðrún Haf-
stein, f. 21.5. 1939, maki Friðrik
Antonsson, f. 31.1. 1933, búsett á
Höfða í Skagafirði. Börn þeirra
Margrét Jóhanna Magnúsdóttir, f.
11.11. 1971, börn Jens Ingi, f. 11.8.
1997, Hrannar Örn, f. 16.2. 2001.
d) Þórður, f. 23.8. 1976, maki Vaka
Rögnvaldsdóttir, f. 4.4. 1976. 3)
Guðmundur Gunnar, f. 4.8. 1949,
maki Erna Jónsdóttir, f. 20.9. 1951
búsett í Reykjavík. Börn þeirra
eru: a) Eygló, f. 19.2. 1973, maki
Eysteinn Magnús Guðmundsson, f.
1.1. 1971, barn Andri Magnús, f.
16.7. 1996. b) Sunna, f. 1.10. 1975,
maki Þorsteinn Jónínuson, f.
17.10. 1975. c) Gunnar Örn, f. 13.1.
1987.
Þórður stundaði nám við
Bændaskólann á Hvanneyri 1932
og útskrifaðist þaðan sem búfræð-
ingur með fyrstu einkunn eftir
tveggja vetra nám. Að loknu námi
vann hann við almenn sveitastörf,
smíðar og sjómennsku. Á árunum
1944–1953 bjó Þórður á Bakka í
Hnífsdal. Hann var í hreppsnefnd
Eyrarhrepps á árunum 1950–
1968. Eftir að hann flutti frá
Bakka vann hann sem verkstjóri
hjá Eyrarhreppi á sumrin en í
Hraðfrystihúsinu í Hnífsdal á vetr-
um. Hann hafði umsjón með bygg-
ingu Barnaskóla Hnífsdals sem
tekinn var í notkun 1954 og einnig
byggingu Félagsheimilisins í
Hnífsdal. Vann hann við verslun-
arstörf í Timburversluninni Björk
á Ísafirði 1972–1979. Þórður og
Guðný fluttu frá heimili sínu í
Hnífsdal á Dvalarheimilið Hlíf á
Ísafirði 1994 og hafa búið þar síð-
an.
Útför Þórðar fer fram frá Hnífs-
dalskapellu í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
eru a) Grétar Þór, f.
16.6. 1959, maki Jó-
hanna Ingvarsdóttir,
f. 26.6. 1961, börn
Andri Þór og Sandra
Rún, f. 15.11. 1998, Jó-
hanna átti fyrir son-
inn Ingvar Þór Kale, f.
8.12. 1983. b) Þórleif
Valgerður, f. 7.6.
1961, maki Hólmgeir
Einarsson, f. 17.3.
1958, börn Guðrún
Drífa, f. 30.9. 1980,
Einar Friðrik, f. 29.3.
1982, og Björgvin Þór,
f. 20.9. 1987. c) Guðný
Þóra, f. 13.5. 1966, maki Jón Hálf-
dán Árnason, f. 29.1. 1963, börn
Árný Rut, f. 11.1. 1989, Dagný Brá,
f. 30.4. 1993. d) Anna Steinunn f.
17.8. 1971, maki Sigurður Árna-
son, f. 8.10. 1969, börn Árni Freyr,
f. 12.7. 1995, Bríet Lilja, f. 17.5.
1998. e) Elfa Hrönn, f. 30.1. 1978.
2) Guðný Sigríður, f. 8.1. 1944,
maki Jens Sigurður Kristmanns-
son, 14.2. 1941, búsett á Ísafirði.
Börn þeirra eru: a) Þorbjörg Erla,
f. 14.11. 1966, maki Guðlaugur
Guðjónsson, f. 11.6. 1948, börn
Björg, f. 5.9. 1992, Davíð Þór, f.
3.6. 1996 (búsett í Noregi). b) Jens-
ína Kristbjörg, f. 10.2. 1968, maki
Jón Ottó, f. 1.3. 1965, börn Hákon,
f. 11.1. 1996, Hildur Karen, f. 17.4.
2001. c) Hilmar, f. 29.1. 1972, maki
Það er margt sem kemur upp í
huga minn þessa dagana við andlát
tengdaföður míns. Drengskapar-
maður er það fyrsta sem kemur í
hugann, ef lýsa ætti Þórði Sigurðs-
syni, svo óendanlega traustur og
tryggur, eins og klettur í hafinu sem
allir gátu sett traust sitt á. Eins og
skáldið sagði „þá væri þjóðinni borg-
ið ef þúsundir gerðu eins“. Ekki er
hægt að segja að í æsku hafi verið
mulið undir hann. Á fjórða aldursári
fór Þórður í fóstur til hjónanna Guð-
mundar Reginbaldssonar og Guð-
rúnar Þórðardóttir, eldri hjóna á
Kleifum í Skötufirði, þess sama bæj-
ar og hann var fæddur á.
Árin liðu og hinn ungi drengur
þurfti snemma að byrja að vinna fyr-
ir sér við hin ýmsu störf er til féllu í
sveitinni. Tíminn líður áfram, allar
árstíðir hafa sínar hliðar, af þeim
drýpur bæði gleði og beiskja. Um-
fram allt hlýtur það að móta manninn
að þurfa strax á ungaaldri að skila
ákveðnu verki bæði fljótt og vel til að
hafa í sig og á. Það hefur eflaust verið
mikil og dýrmæt reynsla, sem eflaust
hefur skerpt sjálfstraustið og þá
kröfu til sjálfs sín að sigrast á fátækt-
inni, með það í huga að vera sjálfs sín
herra síðar á lífsleiðinni.
Skólaganga Þórðar var ekki löng,
aðeins um tveir mánuðir í farskóla
veturinn fyrir fermingu. Þórður var
þó þetta vor sendur af húsbónda sín-
um til sjóróðra á vorvertíð áður en til
fermingarfræðslunnar kom.
Næstu árin liðu við ýmis störf víða
um Djúp, alltaf var hugur hans bund-
inn við það að öðlast menntun. Þrátt
fyrir erfiðleika atvinnulega séð á ár-
unum eftir fyrri heimsstyrjöldina og
fram á fjórða áratuginn, sótti Þórður
um skólavist í Bændaskólanum á
Hvanneyri og lauk hann búfræðings-
prófi með fyrstu einkunn þrátt fyrir
litla skólagöngu áður.
Það var alltaf hugsun hans að
menn ættu að sækja sér menntun og
tileinka sér framfarir til heilla landi
og þjóð. Varast skyldu menn þó að
lítilsvirða það sem var og var hluti af
fortíð okkar og hugsjón fyrri kyn-
slóða.
Mesta gæfa tengdapabba er án efa
sú að kynnast eftirlifandi eiginkonu
sinni, Guðnýju Finnsdóttur. Þau
gengu í hjónaband 2. des. 1938 og
vantaði því réttan mánuð á að sam-
búð þeirra yrði í 63 ár. Þau hjónin
voru mjög náin og studdu hvort ann-
að dyggilega, ekki hvað síst öll þau á
er Þórður sinnti félagsmálum hvað
mest. Hann sat m.a. í hreppsnefnd
Eyrarhrepps í um 20 ár, var formað-
ur sóknarnefndar Hnífsdalssóknar í
fjölda ára. Þau ár er hann sat í
hreppsnefnd Eyrarhrepps, vann
hann sem verkstjóri hjá hreppnum
yfir sumartímann og sinnti ýmsum
aðkallandi verkefnum hreppsins á
öðrum tímum.
Til marks um trúmennsku hans þá
var það hans síðasta verk síðla kvölds
og fyrsta verk að morgni að loka og
opna fyrir vatnsæðina til þorpsins,
þannig að íbúarnir hefðu nægilegt
vatn á daginn. Þessu sinnti hann í
fjölda mörg ár án þess að dagur félli
úr. Á hreppsnefndarárum sínum sem
og endranær fór hann ekki dult með
skoðanir sínar. Þó þær færu ekki
alltaf saman við skoðanir annarra, þá
virti hann þær og ætlaðist til hins
sama af öðrum.
Hin síðari ár átti ættfræðin hug
hans allan, og er ómetanlegur allur
sá fróðleikur sem hann hefur ritað
um fólk og lifnaðarhætti þess á fyrri
hluta 19. aldar og síðari hluta þeirrar
18. Er hér bæði um munnmæli og
samtíma frásagnir að ræða.
Við sem teljum okkur vera á
„besta“ aldri í dag og höfum alla tíð
haft allt til alls getum illa ímyndað
okkur hvernig lífsbaráttan hefur ver-
ið á fyrstu áratugum 20. aldarinnar
og þær breytingar sem fólk upplifði
þá. Þessi upplifun og sú harða bar-
átta sem þessu fylgdi mótaði trúlega
mikið persónuleika hans alla tíð.
Þórður hefur með sæmd skilað
sínu hlutverki á þessu tilverustigi og
skilið eftir stóran hóp afkomenda
sem munu minnast hans um ókomna
tíð. Það voru mér sönn forréttindi að
fá að kynnast þér, kæri tengdapabbi,
og lífssýn þinni og vona að ég geti
veitt öðrum eitthvað af þeim gæðum
sem þú bjóst yfir og varst óspar á að
miðla.
Við vitum að ævi okkar allra tekur
einhvern tíma enda, en trúum því og
vonum að þetta jarðneska líf sé að-
eins áfangi á leið til einhverrar ann-
arrar tilveru. En samt er eins og frá-
fall þeirra sem okkur eru kærir og
við höfum átt góða samleið með komi
okkur á óvart, og við séum alltaf
ósátt þegar kallið kemur. Ég bið
þann sem öllu ræður að styðja og
styrkja tengdamóður mína og aðra
ættingja í sorg þeirra.
Jens Kristmannsson.
Í lok ágúst síðla sumars kvaddi ég
Þórð Sigurðsson í síðasta skipti, það
var á gangstéttinni framan við heim-
ili hans á Hlíf. Þegar maður kveður
94 ára gamlan mann hvarflar sú
hugsun óhjákvæmilega að manni að
ef til vill eigi maður eigi ekki eftir að
hitta hann aftur. Í þetta skiptið sótti
þessi hugsun sterkar á en áður, mér
fannst Þórður vera daprari og hand-
takið var þétt og langt, það var aug-
ljóst að báðir hugsuðum við það sama
þótt hvorugur hefði um það orð.
Ég hitti Þórð fyrst fyrir alvöru
þegar mér var boðið í mat út í Hnífs-
dal, þetta var liður í því að ég var að
tengjast fjölskyldunni nánar. Það var
s.s. saltkjöt í Hnífsdal. Ég leit í byrj-
un fyrst og fremst á þetta sem
skyldurækni í ferlinu sem ég var í þá.
Þessi heimsókn reyndist mér afar
minnisstæð, það að koma út í Hnífs-
dal til Þórðar og Guðnýjar var alveg
sérstakt. Ég var kominn í heimsókn
til fólks sem hafði svo sannarlega lif-
að tímana tvenna og ég skammaðist
mín mikið fyrir að borða ekki fituna
af saltkjötinu. Eftir matinn fórum við
Þórður inn í stofu meðan konurnar
gengu frá í eldhúsinu að gömlum sið,
það var sérdeilis notalegt. Í þessari
fyrstu heimsókn gerði ég mér grein
fyrir hvílík forréttindi það eru að fá
tækifæri til að tala við fólk sem hefur
upplifað margt á langri ævi. Heim-
sóknirnar til Þórðar og Guðnýjar
voru alltaf notalegar og áttu eftir að
verða margar en þó aldrei nógu
margar. Við Þórður náðum oft nokk-
uð góðu skriði í samræðum og ég
dáðist meir og meir að minni hans og
þeim margvíslega fróðleik sem hann
bjó yfir, sérstaklega þó í ættfræði
sem var eitt af hans aðaláhugamál-
um. Það verður manni umhugsunar-
efni hvert stefnir hjá okkur nútíma-
fólki sem eigum í erfiðleikum með að
muna atburði síðustu ára og jafnvel
mánaða, þegar maður talar við ní-
ræðan mann sem er að segja frá því
hvaða dag og klukkan hvað hann fór
á sína fyrstu vakt fyrir sjötíu árum í
síldarbræðslunni á Hekleyri eða rek-
ur fyrirhafnarlítið ætt manns með
nöfnum, gælunöfnum og ártölum aft-
ur marga ættliði.
Stundum þróuðust samræður okk-
ar Þórðar út á hina hálu ísa pólitíkur
og oft gátum við þá verið sammála,
þó oftast nálguðumst við umræðu-
efnið sinn úr hvorri áttinni, en það
var með okkur þegjandi samkomulag
um það að þegar okkur var farið að
greina verulega á létum við málið
niður falla og fengum okkur aðeins
meira kaffi og súkkulaðimola. Síðan
var slegið á léttari strengi. Ég hafði
líka fljótt gert mér grein fyrir því að
það myndi ekki þýða neitt fyrir mig
að reyna að sveigja skoðanir hans
sem voru fastmótaðar enda líf hans
einkennst af því að vera sjálfstæður
og fylgja sinni sannfæringu gegnum
þykkt og þunnt.
Þórður átti æsku- og uppvaxtarár
sem við nútímafólkið eigum erfitt
með að gera okkur grein fyrir. Sem
ungabarn þurftu foreldrarnir að
senda hann í fóstur vegna þess að
þau gátu ekki séð fyrir honum og
þurfti hann því snemma að standa
fyrir sínu. Vinnan var jafnt til sjós og
lands með oft á tíðum biturri reynslu.
Þórður lenti í sjávarháska við Snæ-
fellsnes í febrúar 1936 þar sem bróðir
hans fórst meðal annarra. Þessi at-
burður hafði mikil áhrif á Þórð og
hefur hann ritað lýsingu af þessu at-
viki á sinni kjarnyrtu íslensku.
Það var alltaf fróðlegt og skemmti-
legt að hlusta á Þórð segja frá og all-
ar lýsingar komu hiklaust, nákvæm-
ar og lifandi á kjarnyrtu máli. Öll ævi
hans virtist tryggilega geymd í stál-
minni. Nú er þessi langa og viðburða-
ríka ævi öll og hvíldin eflaust kær-
komin. Fyrir okkur fjölskylduna hér
í Noregi er það sárt að geta ekki fylgt
honum síðasta spölinn en við verðum
með í huganum.
Jón Ottó Gunnarsson.
Nú þegar afi okkar hefur kvatt
þetta jarðneska líf eftir langan aldur
er margt að minnast. Okkur systk-
inin langar að rifja upp nokkur minn-
ingabrot frá þeim tíma sem við áttum
með afa okkar.
Frá því að við vorum lítil og for-
eldrar okkar eignuðust bíl var farið
uppáklæddur í sunnudagsbíltúr út í
Hnífsdal, heim til afa og ömmu. Þar
tók afi á móti okkur í sínu fínasta
pússi, þar sem hann var annaðhvort á
leið í messu eða að koma úr messu
því hann var meðhjálpari í Hnífsdals-
kapellu í meira en 30 ár. Við systk-
inin minnumst þess að hafa hlaupið
af stað á móti honum þegar við
heyrðum kirkjuklukkurnar hringja
því þá vissum við að afi var að koma
heim og við gætum farið að gæða
okkur á pönnukökunum hennar
ömmu. Oft fengum við að fara með
upp í kapellu til að hjálpa honum við
að raða upp stólum og borðum fyrir
skólahaldið næsta dag.
Allir sem þekktu afa vissu hversu
mikill dugnaðarforkur hann var,
hann varð alltaf að hafa eitthvað fyrir
stafni og var alltaf kominn með nýja
hugmynd í kollinn áður en hann var
búinn að ljúka við það sem hann var
að fást við í það skiptið. Oft nutum við
krakkarnir góðs af þessari atorku-
semi. Þegar við komum í heimsókn
einn sunnudag að sumarlagi var afi
okkar búinn að smíða rólur og gera
sandkassa í garðinum, vakti það
mikla lukku bæði hjá okkur smáfólk-
inu og einnig hjá þeim fullorðnu þar
sem athafnarými var lítið inni og
mikill fyrirgangur í okkur systkinun-
um.
Eftir að afi hætti að vinna og fór á
eftirlaun dró ekkert úr athafnaþreki
hans. Heldur fékk hann bara meiri
tíma fyrir garðinn sinn og fyrir þær
plöntur sem hann hafði gróðursett
sem græðlinga. Hlúði hann að þeim
eins og það væru börnin hans sem
yxu og döfnuðu þarna í garðinum.
Það voru nú ekki bara tré og plöntur
sem afi gróðursetti, hann var einnig
með stóran kartöflugarð hjá sér, og
getum við þakkað afa fyrir að kunna
til verka þegar setja á niður kartöflur
sómasamlega, þar sem við fengum að
taka þátt í að setja þær niður að vori
og taka þær upp að hausti undir hans
verkstjórn. Því það er ekki sama
hvernig kartöflur eru settar niður,
aðferðin sem notuð var kom frá
Hvanneyri þar sem afi stundaði bú-
fræðinám. Afi var ekki bara mikill
bóndi heldur var hann einnig mikill
smiður og gat hann margt í þeim efn-
um, eins og til dæmis að byggja fjós,
hús, húsgögn og fleira. En þó er það
eitt sem hann var mjög fær í og er
brennt í minningu okkar, það var í
útskurði og á hver einasti einstak-
lingur í okkar fjölskyldu litla kistla
sem hann skar út og eru þeir miklir
dýrgripir.
Þegar afi var ekki í garðvinnu eða
við smíðar þá var hann að grúska í
ættfræði og oft og mörgum sinnum
hittum við krakkarnir hann á bóka-
safni bæjarins þar sem hann var að
grúska í skjölum safnsins. Hann var
mjög duglegur að fræða okkur um
uppruna okkar og talaði mikið um
hve mikilvægt það væri að þekkja
ættartengslin og oftar en ekki þegar
við rákumst inn til afa og ömmu
ásamt vinum okkar var spurt hverra
manna þeir væru og gat hann oftast
rakið ætt þeirra langt aftur og jafn-
vel komist að tengslum á milli okkar
vinanna.
Eins og á flestum heimilum voru
fastar venjur um jólin og minnumst
við systkinin þess að fara í messu kl.
sex á aðfangadagskvöld þar sem afi
þurfti að aðstoða prestinn við messu-
hald og í lok messunnar að hringja
jólin inn. Sem börnum fannst okkur
þetta stundum afar erfitt þar sem
eftirvæntingin var svo mikil, en þeg-
ar við fullorðnuðumst varð þessi hluti
jólahaldsins ómissandi og tölum við
enn um það með söknuði að fara ekki
í messu kl. sex á aðfangadagskvöld.
Árin liðu og barnabörnin uxu úr
grasi, hleyptu heimdraganum eins og
afi hefði komist að orði, fluttu í burtu
bæði um langan eða skemmri tíma.
En alltaf voru gömlu hjónin til stað-
ar. Eftir að þau fullorðnuðust meira
fluttu þau inn á Ísafjörð, á dvalar-
heimilið Hlíf og var það alltaf fastur
liður að fara í heimsókn til þeirra
þegar við komum heim í fríum. Eftir
að barnabarnabörnin fæddust mynd-
uðu þau fljótt tengsl við langafa og
langömmu, að sjálfsögðu voru
tengslin mismikil þar sem mislangt
ÞÓRÐUR
SIGURÐSSON
Sérfræðingar
í blómaskreytingum
við öll tækifæri
Skólavörðustíg 12,
á horni Bergstaðastrætis,
sími 551 9090.
Minningarkort
Hjartaverndar
535 1825
Gíró- og greiðslukortaþjónusta
)
 
      
 
   @
)  
&! " '
- 3+9
6  0+  "!. A
 
 ' 

 
(  '
 
2

#  0


   
 !  6  '    
  7    
 #' ) " 
8+) 
 "   +36@4" 8 ""%
@  ""%
0 
B0 
?("   ""% !-6 4"&+" 

 3  ""%
%&  &($