Vísir - 07.06.1980, Blaðsíða 8

Laugardagur 7. júnl 1980.
8
utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastióri: Davló Guómundsson.
• Ritstjórar: ölafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttast|óri
erlendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammendrup, Frlða
Astvaldsdóttir, Halldór Reynlsson, lllugl Jökulsson, Jónlna Mlchaelsdóttlr, Krlstln
Þorstelnsdóttlr, Magdalena Schram, Péll Magnússon, Slgur|ón Valdlmarsson,
Sæmundur Guðvinsson, Þórunn J. Hafsteln. Blaðamaður é Akureyri: Glsll Slgur-
gelrsson. Iþróttlr: Gylfl Krlstjánsson, K|artan L. Pálsson. L|ósmyndlr: Bragl
Guðmundsson, Gunnar V. Andrésson, Jens Alexandersson. útlit og hönnun:
Gunnar Trausti Guðb|örnsson og Magnús Olafsson.
Auglýsinga- og sölustjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Siguröur R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúla 14 siml 86011 7 linur. Auglýsingar og skrifstofur: Siðumúla 8
slmar86611 og82260. Afgreiösla: Stakkholtl2-4slml86611.
Askriftargjald er kr.5000 á mánuöi innanlands og verö I lausasölu 250 krónur ein-
takiö. Vlsir er prentaöur I Blaöaprenti h.f. Slöumúla 14.
Urbætur eftir tvær aldir?
Sóöaskapurinn I fjörum á höfuöborgarsvœöinu eykst meö hverju ári og sýkingarhættan
af hans völdum hefur margfaldast á siöustu árum. Mun uppvaxandi kynslöö ekki upp-
lifa þaö aö úr þessu veröi bætt?
Sóðaskapur I f jörum í nágrenni
höf uðborgarinnar hef ur komist á
dagskrá í fjölmiðlum siðustu
dagana vegna upplýsinga Is-
lenskra vlsindamanna um veru-
lega sýkingarhættu, sem sam-
fara er því, að hafa frárennsli
borgarinnar jafn iila útbúin og
raun ber vitni.
Hefur í því sambandi verið
bent á, að vegna þess, hve
skammt út í sjó núverandi hol-
ræsi liggja, berist alls kyns úr-
gangur á f jörur og bæði rottur og
mávar beri hann svo úr flæðar-
málinu til svæða, sem önnur dýr
séu á, svo sem húsdýr. Ennf rem-
ur er talið, að mávarnir beri
sýkla úr sóðalegum f jörum í opn-
ar geymslur fiskvinnslufyrir-
tækja. Allt getur þetta orðið til
þess, að alvarlegar sýkingar ber-
ist í fólk, einkum er þar um að
ræða hættu á sjúkleika af völdum
svonefndra salmonellasýkla.
í viðtali við Vísi á dögunum
sagði Guðni Alfreðsson, dósent,
sem veitt hefur forstöðu rann-
sóknum á Salmonella-sýkingu í
dýrum og umhverf i hérlendis, að
veruleg aukning hefði orðið á
skráðum sýkingartilfellum I
mönnum síðustu árin. Fyrir ára-
tug voru tilfellin um 20 á ári. Á
árinu 1978 rýkur talan upp í 51 til-
felli, og í fyrra voru skráð 71 til-
felli af salmonellasýkingu hér á
landi.
Ein skýringin á aukningu sal-
monellasýkinga hér á landi er
talin sú, að ferðalög fólks til út-
landa hafa aukist, einkum til
suðlægari landa, Suður-Evrópu,
Asíuog Afriku, en á þeim slóðum
eru salmonella-sýkingar mjög al-
gengar.
Líffræðistofnun Háskóla ts-
lands gerði nýlega rannsókn á á-
standinu við skolpútflæðin f fjör-
um Reykjavikur, og reyndist
sjórinn þar mjög mengaður og
sömuleiðis strendurnar.
Gerðar voru athuganir á fimm
stöðum og fundust salmonella-
sýklar í 50-90% sýnanna, sem
tekin voru.
Ljóst er, að þeir, sem mest
hafa talað um hreint og fagurt
land hafa sofið á verðinum gagn-
vart f jörum höf uðborgarinnar og
nágrannabyggða hennar. Þótt
kominn sé nærri áratugur f rá þvi
að gerð var heildaráætlun um
endurskipulagningu holræsa-
mála höfuðborgarinnar í sam-
vinnu við erlenda sérfræðinga I
þeim ef num, hef ur Iftið sem ekk-
ert verið gert til úrbóta í þessum
efnum.
Slíkur er hægagangurinn í
þessum efnum, að miðað við þær
takmörkuðu fjárveitingar, sem
hingað til hefur verið veitt til
þessarar endurskipulagningar,
taldi einn af yfirmönnum þess-
ara mála hjá borginni í blaðavið-
tali, að það myndi taka nálægt
200 árum að koma áætluninni
allri í framkvæmd.
Auðvitað er þetta dýrt og mikið
verkefni en í þessu tilviki er eins
og svo oft áður spurning um for-
gangsröð. Borgaryfirvöld geta
ekki verið þekkt fyrir að láta
þennan ósóma viðgangast næstu
tvær aldir. Verkefnið verður að
komast ofar á blað en það er nú.
Stundum er eins og öfugmælin
ein séu hin gulltryggöi sannleik-
ur, séu ekki lengur skemmtan,
heldur listin æöst viö aö selja
þaö sem ekki er til. Mér kemur i
hug litil þjöö, sem hefir taliö
sjálfri sér og næstu grönnum trú
um, aö hiin sé stödd i fúafeni,
botnlausu fUafeni ágirndar, og
eigi henni aö takast aö varö-
veita sjálfstæöi sitt, þá sé henni
lifsnauösyn aö losa sig frá sog-
afli hringiöunnar og hugsa um
þaö eitt aö ná til bakkans á ný.
Ar eftir ár hefir þjóöin stuniö:
Viö veröum aö ná bakkanum,
þvi viö sökkvum alltaf dýpra og
dýpra. En hUn á töframeistara
þessi þjóö og þeir hrópa: Vertu
ekki hrædd, þvi aö viö kunnum
ráöiö. Viö léttum bara byröarn-
ar á ykkur, þegnunum, réttum
ykkur slöan meira af þjóöar-
auönum, og þannig fljótiö þiö I
land. Þetta er sko létt verk fyrir
snillinga eins og okkur. Gleymiö
þvl ekki elskuleg, aö þjóöartekj-
ur okkar eru meö þeim hæstu
sem þekkjast, viö erum svona
rétt viö toppinn. Þetta veröur
létt verk, ef ég fæ heröarnar
þínar til þess aö standa á. Og
litla þjóöin hefir ár eftir ár rétt
fram heröar sinar töframeistur-
unum til fótstööu. NU fer þetta
aö lagast hugsar þjóöin, loksins
fer eitthvaö raunhæft aö ske. Og
töframeistararnirtaka aö reyna
ráöin sin, spyrna fast I fótum og
toga siöan I af öllu afli.
Litla þjóöin kveinkar sér und-
an, æpir hærra og hærra: Hvaö,
hvaö ertu aö gera, séröu ekki,
aö þU ert aö keyra mig niöur,
þetta sem þU ert aö toga I er höf-
uöiö á bUknum sem þU stendur
á? Ef þU hamast á þennan hátt,
þá er ekki langt I aö vit min
hverfi I pyttinn. ÞU lofaöir aö
létta byröarnar — en þyngir
þær, þU lofaöir aö rétta mér
stærri skerf af flotpUöum þjóö-
arinnar — en þU minntist ekki
á, aö þU værir búinn aö gata þá
áöur. Hvaö ertu aö gera?
Og þaö stendur ekki á svörum
töframeistaranna: Elskurnar
minar, látiö ekki æsa ykkur upp.
öllum, sem á undan okkur sátu
helgar-
þankar
Sr. Sigurður Haukur Guðjónsson
Á ÖFUGMÆLATÍÐ
Smmm
hér, hefir mistekist, hvi þá okk-
ur ekki lfka? Þiö megiö annars
vel viö una, til er Uti I henni
veröld þjóö, sem er meö meiri
veröbólgu en viö, og viö fréttum
um þaö um daginn, þingmenn-
irnir, aö til eru þjóöir sem hafa
miklu þyngri skatta en viö
leggjum á, bráösniöuga skatta
sem gaman veröur aö reyna á
næsta ári. Ef þU lltur á skattseö-
ilinn þinn þá séröu, aö þetta er
hreint ekki neitt sem þér er gert
aö greiöa. Aörar þjóöir leggja
miklu, miklu meira á.
ÞU átt ekki aö vera aö hugsa.
um skatta, þegar þú ert aö
kaupa bll eöa bensln eöa tann-
krem, slíkt gera aöeins örgustu
maurapUkar. ÞU átt aö gleöjast,
þvl aö meö þessu smáræöi erum
viö aö styrkja stööu okkar, þina
ogmlna, á þingi. Hvaö viltu llka
spara? ÞU ætlast þó ekki til aö
viö drögum Ur aöstoö viö hina
verst settu? Nei, þaö gerir þú
ekki. Láttuokkur um þetta, viö
erum sérfræöingar I stjórnun,
og viö höfum meira aö segja
tryggt, aö geti ráöherrarnir
ekki ráöiö viö verkin sln, þá höf-
um viö sett menn viö hliö þeirra,
svona næstum-ráöherra, sem
eiga aö hjálpa hinum réttu aö
skilja þaö sem viö setjum fyrir
þá. Þaö dugar ekkert pottlok
fyrir hatt.
Svo er nU eitt, sem þU veröur
aö fara aö átta þig á: Ef viö
stöndum viö öll loforöin, sem viö
gáfum þér, hvernig eigum viö
þá aö komast inná þing næst?
Nei, þaö er betra aö halda sér I
þaö sem maöur þekkir, siöustu
loforö dugöu vel á þig, og hvl þá
aö eyöileggja þau meö þvi aö
efna þau? Byröin mun vissulega
minnka á heröum þér, því aö
þegar yfir axlir þér slettist og
hárum á höföi þér fækkar, svo
aö ekki veröur tryggt hald þar
lengur, þá flytjum viö okkur á
yngri heröar.
Viö lltum allt múöur mjög
alvarlegum augum, þviefþUert
meö einhvern derring, þá gæt-
um viö dottiö af heröum þér og
lent viö hliö þér I pyttinn.
Nei, vertu glöö þjóö mln, og
vertu ekki aö brjóta heilann um,
hver sé hinn verst setti, viö höf-
um ekkihugmynd um þaö sjálf-
ir, þaö læddi einhver þessu oröi
aö okkur og þaö er mjög átaka-
laust aö bera þaö fram. ÞU
veröur llka aö viöurkenna, aö
þaö hefir sérstök, bætandi áhrif
á þig. Sé því flaggaö framan I
þig, þá dregur þU skömmustu-
lega aö þér hendur, eins og þú
værir staöinn aö þvl aö lemja á
pelabarni.
Nei, ver þU ekki aö hugsa,
láttu okkur um þaö, heldur
gættu þin aö láta ekki ginnast
Utfyrir þinn reit, reitinn sem viö
höfum gert þér.
Já, viö höfum skipt þér þjóö
mln I hópa, og síöan verjum viö
hver okkar yfirráöasvæöi, eins
og graöhestar meraflokk sinn.
Nokkrir sjá um verkamenn, —
nokkrir um launamenn (bráö-
snjöll skipting þetta, — loöin og
snjöll), — nokkrir um atvinnu-
rekendur, og þá sem þá eru eftir
notum viö I skiptimynt. Nei, ver
þU ekki aö eyöa tima I aö hugsa,
— puöaöu svo aö ég fái tlma til
þess aö stjórna.
Hér áöur fyrr, þegar ekkert
þjóöleikhUs eöa bló var til, þá
skemmtu menn sér viö aö fara
meö öfugmælavísur, og sjálf-
sagtdatt fáum I hug, aö meö þvl
væru þeir aö æfa riö veiöineta
framtíöarinnar. En fleira er
flutt inn frá Utlandinu en súkku-
laöi og nautakjöt. Mér kemur I
hug önnur mynd.
Utan Ur heimi berast þær
fréttir aö meirihluti mannkyns
sé vannæröur, svelti. Alltaf ann-
aö slagiö heyrast köll um mat
handa deyjandi börnum, og
reynt er aö fá þegna þjóöarinn-
ar til þess aö leggja fram
milljónir til hjálpar. Þjóöin
hlýöir, þvl aö hUn á streng til-
finninga I brjósti, finnur til meö
þeim sem töframeistarar ann-
arra þjóöa eru aö klumsríöa á
pólitlskum skeiövöllum heims-
ins. Myndir af horföllnum börn-
um sannfæra þjóöina um aö
matar er vlöa þörf.
En innl þessa mynd á öfug-
mælalistin llka erindi. A sama
tima og beöiö er um mat handa
hungruöum heimi, er hrópaö: t
guöanna bænum stööviö bænd-
urna.þeirframleiöamat sem er
aö sliga hinu sönnu buröarása
þjóöarinnar, okkur fólkiö, sem
lifum á hinu eina sanna, þaö er
náunganum. Bændur eru afæt-
ur, viö veröum aö losa okkur viö
þá, ef ekki illa á aö fara, viö
hreinlega höfum ekki efni á aö
styrkja þá endalaust meö verö-
uppbótum. Svo lengi má lyginni
hamra, aö fólk taki aö trUa.
Ráöi ég til mln verkamann og
reynist síöan ekki fær um aö
greiöa honum nema hluta laun-
anna, og þurfi þvl þriöja aöila til
þess aö ljUka skuldinni. Hvorn
er þá veriö aö styrkja, verka-
manninn eöa mig verktakann?
Þetta skilja sjálfsagt allir, þaö
er aöeins öfugmælalistin sem
hefir svo ruglaö dómgreind, aö
þaö er taliö vænlegt til aö ná
stööu töframeistara aö hrópa:
Bætum heiminn, svo aö allir fái
nógan mat, ég kann ráöiö, los-
um okkur viöafæturnar sem eru
aö sliga okkur, þessa ekki sem
bjálfa sem eru aö dunda viö aö
framleiöa mat. Burt meö þá,
svo aö allir veröi mettir. Já, þau
veröa skrýtin öfugmælin, þegar
þau hætta aö vera til skemmt-
unarog þekkjast ekki lengur frá
gulltryggöum sannleika.