Vísir - 16.08.1980, Blaðsíða 6

VISIR Laugardagur 16. ágúst 1980
* >. % • ‘ •
6
I síðasta Helgarblaði var rætt við Gunnar Thorodd-
sen forsætisráðherra og varaformann Sjálfstæðis-
flokksins um störf ríkisstjórnarinnar og deilurnar í
Sjálfstæðisf lokknum. Hér á eftir verður rætt við Geir
Hallgrímsson formann Sjálfstæðisflokksins um sömu
mál.
j Gunnar Thoroddsen forsætis-
! ráöherra telur aö nokkur ávinn-
ingur hafi oröiö I baráttu ríkis-
stjórnarinnar viö veröbólguna
og þaö miöi i rétta átt. Ert þú
samtnála þessu?
„Nei, ég er ekki sammála
þessu. Þegar núverandi rikis-
stjórn tók viö völdum þá geröi
hún ráö fyrir aö veröbólgan yxi
um 30% frá byrjun til loka þessa
árs. Fjárlög rikisstjórnarinnar,
fjárfestinga- og lánsfjáráætlun
eru byggö á þessum forsendum.
1 lok aprilmánaöar kvaddi
Lárus Jónsson sér hljóös á Al-
þingi og henti á, aö vöxtur verö-
bólgunnar yröi 47-48% frá byrj-
un til loka þessa árs. Gunnar
Thoroddsen tók þessi ummæli
Lárusar óstinnt upp og kvaö þá
úr peningatekjum launþega.
Þær skapa hins vegar launþeg-
um frelsi til aö velja og hafna
gæöum lifsins aö óskildum
auknum kaupmætti.
Þetta er skýringin á þvi hvers
vegna Alþýöubandalagsmenn
vilja afsala kröfum fyrir hönd
launþega til aö kaupa sér á-
framhaldandi setu i valdastól-
um og auka vald rikisins í sam-
ræmi viö sósialiska stefnu
sina”.
— Ert þú enn þeirrar skoöun-
ar aö réttara heföi veriö aö fara
leiö leiftursóknar i staö þess aö
telja veröbóiguna niöur?
„Já. Valiö er ekki milli þess
aö telja veröbólguna niöur og
fara leiö leiftursóknar, heldur
hefur reynslan sýnt, aö valiö
Geir Hallgrimsson formaöur Sjálfstæöisflokksins
búin til þess aö Sjálfstæöismenn
nái saman eftir aö þessi rikis-
stjórn lætur af störfum”.
— Þaö veröa þvf ekki sættir
meöan stjórnin situr?
,,Ég geri mér engar vonir um
þaö nema þeir Sjálfstæöismenn
sem nú styöja rikisstjórnina
dragisig út úr henni. En lifdag-
ar núverandi rikisstjórnar velta
á samkomulagi Alþýöubanda-
lags og Framsóknar, þriöji
samstarfsaöilinn er áhrifalaus."
— Er þaö hugsanieg sátta-
leiö, aö þú bjóöir Gunnarsmann
fram sem varaformannsefni á
næsta landsfundi og þú veröir á-
fram formaöur?
„Ég tel fjarri lagi aö draga
Sjálfstæöismenn i dilka eftir því
hvort álitiö er aö þeir fylgi ein-
um eöa öörum af forystumönn-
um flokksins, enda á stjórn-
mála- eöa flokksstarf ekki aö
snúast um slikt heldur málefni.
Aö visu hefur á þessu boriö,
ekki eingöngu siöasta áratug
heldur töluvert lengur og á
þessu hefur veriö aliö til skaöa
„Það verða engar sættir
um fylgi við þessa stjórn”
1
- segir Geir Hallgrímsson formaður Sjálfstæðisflokksins s
veröbólguvöxtinn veröa undir
45% aö óbreyttu og miöaö viö
þær aögeröir sem rikisstjórnin
heföi i hyggju I baráttunni gegn
veröbólgunni, mundi veröbólg-
an veröa undir 40% frá byrjun
til loka ársins.
Þaö vekur svo athygli, aö nú i
vikunni, á blaöamannafundi
Gunnars Thoroddsen þá snýst
allt um þaö aö sannfæra menn
um aö Lárus Jónsson hafi haft
rétt fyrir sér, veröbólgan veröi
47-48% frá byrjun til loka þessa
árs eftir aö rikisstjórnin hafi
gert sinar efnahagsaögeröir.
Hins vegar liggur fyrir frá
Þjóöhagsstofnun yfirlit um
framvindu og horfur efnahags-
mála 1980 sem dagsett er 8. júli
siöast liöinn. Þar er gert ráö
fyrir 50-55% veröbólgu frá byrj-
un til loka ársins. Ég held þvi
miöur aö þessi veröbólguspá sé
of lág og þaö fari nærri aö verö-
bólgan veröi á þessu ári nærri
þvi tvöfaltmeiri en rikisstjórnin
geröi ráö fyrir þegar fjárlög
voru samin”.
— Ríkisstjórnin hefur gert
sitt til aö halda niðri iaunakröf-
um. Er þaö ekki spor áleiöis til
minnkunar veröbóigu?
„Ég tel auövitaö nauösynlegt
aö miöa laun og launakröfur á
hverjum tima viö aukna fram-
leiöni i þjóðarbúinu eöa endur-
skoöun á skiptingu þjóöartekn-
anna, þó þannig, aö atvinnuveg-
irnir séu ávallt reknir með
hagnaöi. Aö þessu leyti er þaö af
hinu góöa, aö launakröfur eru
nú raunsærri en var á árunum
1977 og 78.þegar verkalýössam-
tökin voru misnotuö i þágu Al-
þýöubandalags og Alþýöu-
flokks.
Hins vegar er þaö ekki nög aö
halda launum niöri og auövitaö
ekkert markmiö I sjálfu sér ef
aðrar aögeröir eru þess eölis aö
veröbólgubáliö er kynnt. Þá á
ég viö aukin útgjöld rikissjóös,
aukna skattheimtuog versnandi
lausafjárstööu bankastofnana
samfara auknum erlendum lán-
tökum.
Allt þetta hefur átt sér staö i
tiö núverandi rikisstjórnar og
þvi hefur þaö ekki þýöingu sem
skyldi i baráttunni gegn verö-
bólgunni aö launþegasamtök
eru nú raunsærri f launakröfum
en áður.
Ég vil lika vekja athygli á þvi,
aö þetta raunsæi afsaka þeir
sjálfir meö' þvi aö þeir fái alls
konar félagsmálapakka af-
greidda af rikisvaldinu, og þeir
kosta sitt. Sum þau félagsmál
eru allra góðra gjalda verö en
stefnan er röng þar sem sifellt
er veriö aö draga meira i
hendur rikisvaldsins og laun-
þegum skammtaö náöarsam-
lega einhverjar óskilgreindar
hagsbætur en dregiö jafnframt
stendur milli þess aö telja verö-
bólguna upp og fara leiö leiftur-
sóknar. Ég er eindregiö þeirrar
skoöunar aö leiftursóknar-
stefnan var rétt. Menn geta haft
mismunandi skoöanir á hversu
heppileg nafngiftin var, en
efnisinnihald stefnunnar var
rétt ogiviö náum ekki árangri 1
baráttunni gegn verðbólgunni
meö öörum hætti.
Nafngiftin átti að sýna, aö þaö
væri höfuöatriöi aö ná árangri
innan 6-12 mánaöa. Meö þeim
hætti myndi almenningur meö
ráöstöfunum sinum snúast á
sveif meö opinberum aögeröum
og haga sér i samræmi viö þaö
aö verölag færi lækkandi. En ef
menn þurfa aö biða eftir árangri
i mörg ár þá brestur almenning
þolinmæöina eins og sýndi sig á
árunum 1974-1977 þegar tekist
haföi aö ná veröbólgunni úr 54%
i 26% áöur en hinir óraunhæfu
sólstööusamningar voru gerö-
ir”.
— 1 hinni u mtöluöu Bolungar-
rikurræöu sagöir þú þaö skyldu
Sjálfstæöisflokksins aö halda
uppi haröri en málefnalegri
stjórnarandstööu. Ýmsir teija
þessa ræöu eina lifsmark
stjórnarandstööu Sjálfstæöis-
flokksins. Ert þú nánast einn i
stjórnarandstööu af hálfu
flokksins?
„Þaö er ööru nær. Sautján
þingmenn flokksins af 22 eru i á-
kveöinni stjórnarandstööu. Miö-
stjórn Sjálfstæöisflokksins
hefur samþykkt eindregna
ályktun sama efnis og flokks-
ráöiö hefur meö miklum meiri-
hluta samþykkt aö lýsa and-
stööu viö myndun rikisstjórnar-
innarog málefnasamning henn-
ar. Aðgeröir rikisstjórnarinnar
hafa enn frekar fært þeim sann-
inn um aö hún er i algjörri and-
stöðu viö stefnu Sjálfstæöis-
flokksins”.
— Mörgum finnst engu aö sfö-
ur sem lltiö fari fyrir stjórnar-
andstööunni, þrátt fyrir þessar
fundarsamþykktir?
„Þaö má segja, aö allar rikis-
stjórnir eiga rétt á aö fá starfs-
friö ákveöinn tíma og viö Sjálf-
stæöismenn vildum veita þess-
ari rikisstjórn slikan starfsfriö.
En viö höfum vissulega haldiö
uppi stjórnarandstöðu meö vax-
andi þunga og aðgeröarleysi
rikisstjórnarinnar veröur til
þess aö stjórnarandstaöa
veröur ákveönari, en auövitaö
eru umræöur á Alþingi fyrst og
fremst vettvangur sllks”.
— Gunnar Thoroddsen sagöi i
viötali viö siöasta Helgarblaö
VIsis, aö fullyröing þín um aö
hyldýpi væri milli máiefna-
samnings og starfa rikisstjórn-
arinnar og stefnu Sjálfstæöis-
flokksins væri alröng. Hvaöa á-
kveðin dæmi getur þú nefnt um
þetta hyldýpi?
,,Ég held aö þaö sé rétt, aö
kalla Gunnar Thoroddsen til
vitnis i þessu efni. 1 grein sem
birtist i Morgunblaöinu rétt
fyrir kosningarnar þann 28.
nóvember leggur hann áherslu
á, aö ekki sé lengur hægt aö
hækka skatta, þeir séu þegar
orðnir alltof háir.
Viötal: Sæm-
undur Guö-
vinsson blaöa-
maöur.
Þetta var og er I samræmi viö
stefnu okkar Sjálfstæöismanna
sem hétum því aö afnema viö-
bótarskatta vinstri stjórnarinn-
ar. I stað þess aö afnema þessa
skatta vinstri stjórnar ólafs
Jóhannessonar að upphæö 25-30
milljaröar króna, hefur núver-
andi rikisstjórn bætt annarri
eins upphæö viö svo skattabyrð-
in I landinu hefur aukist um 50-
60 milljaröa króna.
I ööru lagi benti Gunnar á i
þessari grein, aö lækka yröi
rikisútgjöldin og er þaö I sam-
ræmi við lækkun skatta. Þaö
væri unnt aö gera meö því aö á-
kveöa aö fjárlög yfirstandandi
árs væru 10% lægri en gert var
ráö fyrir i fjárlagafrumvarpi
þvi sem vinstri stjórnin lagöi
fram I október. Þaö hefur ekki
verið gert og ýmis útgjöld rikis-
sjóös færö af fjárlögum og sett
inn á lánsfjáráætlun sem er ein-
göngu til þess aö fresta lausn
vandans.
Þá nefnir Gunnar i þessari
grein, aö niöurgreiöslur, sem
kosta nú milli 20 og 30 milljaröa
á ári, séu komnar úr hófi, hér
megi spara milljaröa, en
stendur fyrir þvi nú aö hækka
niöurgreiöslur.
Ég þarf ekki I raun aö nefna
fleiri dæmi, en vii leggja á-
herslu á þaö, aö stefna núver-
andi stjórnar er ekki eingöngu I
andstööu við þá stefnu sem
mörkuö var meö leiftursókninni
og Gunnar þræöir I sinni grein,
heldur er stefnan i andstööu viö
þær hugmyndir sem ég lagöi
fram i stjórnarmyndunarvið-
ræöum tilaökoma á þjóöstjóm i
janúar.
Þa r var aö vlsu reynt aö miöla
málum ogsetja fram hugmynd-
ir.sem liklegt var aö allir flokk-
ar gætu sameinastum, en aöal-
atriöiö I þeirri tillögugerö var aö
verja um 18 milljöröum króna
til lækkunar beinna skatta og/
eöa hækkunar tryggingarbóta
tilað vegaá mótiniöurfellingu á
15próserntustigum I veröbótum
á laun og kljúfa þannig vita-
hring hækkunar verölags og
kaupgjalds”.
— t ræöunni i Bolungarvik
talaöir þú um aö Sjálfstæðis-
menn myndu ekki þola aö flokk-
ur þeirra yröi dreginn niöur I
persónulega valdastreitu.
Gunnar Thoroddsen sagöi i viö-
talinu viö Visi, aö erfiöleikar
flokksins stöfuöu af persónu-
legri valdastreitu þinni. Er
þetta rétt og eru persónulegar
deilur ykkar Gunnars aö kljúfa
flokkinn?
,,Ég hef ekki hugsaö mér aö
skattyröast viö Gunnar Thor-
oddsen þrátt fyrir frumkvæöi
hans, enda er þaö ekki einingu I
Sjálfstæöisflokknum til fram-
dráttar heldur einmitt vatn á
myllu andstæöinganna aö halda
uppislikukarpi. Ummæli Gunn-
ars i þessu viðtali viö Helgar-
blaö Visis, þar sem hann telur
fylgiö hrynja af flokknum veröi
ég aftur kosinn formaöur, og
þar sem hann heldur opnum
möguleika á nýrri flokksstofnun
svo og ummæli hans á blaöa-
mannafundi i likum anda, munu
eiga að vera svar viö ræöum
mlnum og blaöaviðtölum nú i
sumar um málefni Sjálfstæðis-
flokksins og landsmál almennt.
1 þessum ræöum og viötölum
vék ég ekki oröi persónulega aö
Gunnari Thoroddsen en hann
hefur kosiö aö svara með per-
sónulegum skætingi. Þaö er
hands vandamál en ekki mitt og
ekki heldur ástæða til aö gera
þaö aö flokksvandamáli.
Landsfundur Sjáifstæöis-
flokksins kýs formann fiokksins
og tekur i þeim efnum ekki viö
fyrirmælum og síst þeirra sem
brotiö hafa gegn þeim sam-
þykktum og leikreglum sem
landsfundur hefur sett Sjálf-
stæöismönnum”.
— Setur þú þaö sem skilyröi
fyrir sáttum aö Gunnar segi af
sér sem forsætisráöherra? Ef
ekki, hver eru þá skilyröin?
„Ég hefi ekki sett nein skil-
yröi til sátta, enda eru sættir
meö skilyrðum dtki til fram-
búöar. Hins vegar hef ég bent á
þaö, aö ekki væri unnt aö ná
samkomulagi um afstööu til
þeirrar rikisstjórnar sem nú
situr. Yfirgnæfandi meirihluti
flokksráös, þingflokks og miö-
stjórnar Sjálfstæöisflokksins
hefur lýst yfir eindreginni and-
stööu gegn rikisstjórninni og ég
tel útilokaö, aö þeirri afstööu
veröi breytt.
En ég hefi lagt áherslu á, aö
meöan þessi stjórn situr þá
veröi unniö aö ýmsum málum
sem allir Sjálfstæöismenn gætu
sameinastum og skilyröi undir-
fyrir flokksstarfiö. Ég tel þvi
ekki grundvöll fyrir, eöa æski-
legt, að velja formann eöa vara-
formann meö þeim hætti aö
menn séu áöur dregnir i dilka.
Ég tel þaö einnig fyrir neöan
viröingu formanns Sjálfstæöis-
flokksins, hvaö sem hann heitir,
aö standa I einhvers konar
hrossakaupum til þess aö
tryggja sjálfum sér endurkjör”.
— Telur þú aö varaformaður
þurfiaövera úr hópi þingflokks-
ins?
„Nei”.
— Gunnar Thoroddsen hefur
lýst sig hlynntan þvi aö hvorug-
ur ykkar taki viö formannsstööu
á næsta landsfundi heldur sam-
einist um þriöja mann. Ertu
samþykkur þessu?
„Það hefur komiö fram, að ég
hef I hyggju að gefa kost á mér
til formennsku á næsta lands-
fundi, sem aö öllu óbreyttu
verðurnæsta vor. Iþvi felst ekki
aö ég ætli mér ævilanga setu i
þvi starfi, fjarri fer því”.
— Nú kom þaö fram I viðtali I
Vísi viöGunnar Thoroddsen, aö
hann er reiðubúinn aö taka for-
mennskuna aö sér ef meirihluti
landsfundar kýs hann.
„Ollum er frjálst aö gefa kost
á sér. Þaö hlýtur aö vera lands-
fundar aö kveöa upp sinn dóm,
eins og siöasta landsfundar þar
sem ég var endurkjörinn for-
maöur meö miklum meirihluta
atkvæöa.
Gunnar Thoroddsen sóttist til
dæmis eftir formennsku I
flokknum fyrir landsfundinn
1973 þegar Jóhann Hafstein var
formaður. Þá var gert sam-
komulag um aö Gunnar tæki aö
sér formennsku þingfiokksins
og þar meö hætti hann viöfram-
boö viö formannskjör á lands-
fundi svo ekki kom til beins úr-
skurðar landsfundar. Reynslan
af þvi samkomulagi hefur ekki
veriö góö.
Ég tel þaö ekki á valdi okkar
Gunnars Thoroddsen eöa lýö-
ræöislegt, aö tveir menn, hversu
ágætir sem þeir eru aö eigin
mati, eigi aö ráöa fyrir lands-
fundarfulltrúa”.
— Er þaö ekki svo, aö frekar
beriaö spyrja um hvenær Sjálf-
stæöisflokkurinn klofni alveg en
hvenær sættir takist?
„Þaö er klofningur varöandi
afstööuna til núverandi rikis-
stjórnar, en ég tel þann klofning
ekki þess eölis aö leiöir Sjálf-
stæöismanna skilji 1 framtiö-
inni. Þegar þessi rikisstjórn fer
frá völdum tel ég grundvöll
fyrir þvi aö stjórnarandstæöing-
ar og þeir Sjálfstæöismenn sem
sitja i stjórn eöa fylgja rikis-
stjóminni aö málum, en þeim
fer sifellt fækkandi, geti náö
saman. Þaöer þjóöamauösyn”.