Vísir - 24.09.1980, Blaðsíða 9

9
vism
Miðvikudagur 24. september 1980.
Nýjar
yfirlýs-
ingar um
Dorskinn:
M
VERÐUR RR DRAGA
■ÚR SÚKNINNH
- seglr Slglús A. Schopka en Slemgrímur Hermannsson seglr slofnlnn ekkl I neinnl uættu
„Þetta þýðir það i
fyrsta lagi að þorsk-
stofninn er i engri
hættu,” sagði Stein-
grimur Hermannsson
sjávarútvegsráðherra
þegar Visir leitaði álits
hans á nýjum upplýs-
ingum frá Hafrann-
sóknarstofnun.
Hinar nýju tölur eru nokkru
hagstæðari en þær sem fram
komu i siðustu skýrslu Hafrann-
sóknarstofnunar. Mismunurinn
stafar af þvi að sambandið milli
aldurs og þyngdar þorsks hefur
verið endurskoðað með tilliti til
umfangsmikilla mælinga fisks,
sem fram fóru árin 1978 og 1979
og nú hefur verið unnið úr.
Steingrimur sagði einnig að
ný spá Hafrannsóknarstofnunar
gerði ráð fyrir að með 400 þús-
und tonna afla á ári mundi
verða hægfara aukning á stofn-
inum, en hann teldi ekki senni-
legt að aflinn yrði svo mikill i
ár.
Visir leitaði umsagnar Sigfús-
ar A. Schopka fiskifræðings á
hinum nýju niðurstöðum.
„Þetta eru i sjálfu sér ekki
neinar nýjar niðurstöður,”
sagði Sigfús, „það eru nýjar
þyngdartölur. Það þýðir að
meðalþyngd er aðeins meiri en
hún var áætluð, og heildarstofn-
inn þar af leiðandi, heldur
þyngri, en það breytir fjöldatöl-
unni ekki.
Þetta breytir engu um það, að
það verður að draga úr sókninni
og núverandi sókn leiðir aldrei
til þess hámarksafraksturs,
sem við viljum ná, þvi stofninn
fer stöðugt minnkandi með
þessari sókn.”
SV
Eru þorskarnir jafnmargir I sjönum og áður, en svolltið þyngri hver um sig?
AÐ TRUA - EÐA AD VITA
Mér hefur stundum fundist að
lakari ihaldsmenn ættu það
sameiginlegt með kommúnist-
um, að fyrir þeim eru stjórnmál
einasta önnur útgáfa af trúar-
brögðum. Þegar slikur trúar-
legur eldmóður rennur á menn,
þá telja þeir öðrum til tekna að
„hafa hugsjónir”, „trúa á hug-
sjónir”, „standa fastir fyrir”.
Þeir tala um menn sem „hafa
yfirsýn og staðfestu”. Eins og
kommúnistum hættir slikum
ihaldsmönnum, sennilega oft án
þess að gera sér sjálfir glögga
grein fyrir þvi, til að verða
manngyðistrúar. Manngyðistrú
kommúnista er þekkt sálarein-
kenni i stjórnmálum. Sama til-
hneiging ihaldsmanna er hins
vegar fyrirferðarminni — og
einmitt af þeirri ástæðu er
kannske einmitt vert að vekja á
henni athygli.
Ellert tekur viðtal
1 siðasta Helgarblaði Visis
birtist ágætlega unnið opnuvið-
tal, sem ritstjóriblaðsins, Ellert
Schram, hafði tekið við Ingólf
Jónsson á Hellu. Ellert hefur
augsýnilega hrifist af
Hellukempunni, og við þvi er aö
sjálfsögðu ekkert að segja.
Ingólfur Jónsson hefur verið
annálaður dugnaðarforkur,
greindur vel og heiðarlegur-en
svo kappsfullur fyrir sina um-
bjóðendur, aö öðrum hefur oft
þótt nóg um. En þessi saga er
vissulega efni í viðtal.
En ómerktur leiðari i næsta
Visisblaði—sem ég giska á,án
leyfis þó,að sami Ellert Schram
hafi skrifað—minnir á leiðara i
kommúnistablaðifyrir 30árum.
Leiðarahöfundurinn segir td.,
þegar hann er að búa til mynd-
ina af Ingólfi Jónssyni: ,,... að-
eins fyrir örfáum árum átti
þessi þjóð foringja og leiðtoga,
sem stóðu af sér storma og strið
og stýröu þjóðarskútunni i
gegnum ölduganginn af öryggi
og festu. Þeir létu ekki al-
menningsálitiö reka sig fyrir
veörum og vindum, en héldu
áttum, þegar mest reið á”. Það
er nú svo. Eflaust er það gott að
sem flestir trúi því að svona hafi
þetta verið einu sinni. En svona
sagnfræöi á samt meira skylt
við trúarhita heldur en alvöru.
Staðreynd er hins vegar, að
allt frá lýðveldisstofnun og
þangaö til svokölluð Viðreisnar-
stjórn var sett á laggirnar, þá
gengu samsteypustjórnir svo
skrykkjótt að nánast var stöðug
stjórnarkreppa í landinu. 1 Ný-
sköpunarstjórninni var fjórð-
ungur af þingflokki Sjálfstæðis-
flokksins i opinberri stjórnar-
andstöðu ( einn af þeim var ein-
mitt Ingólfur Jónsson) — vegna
þess að þeir sökuöu Ólaf Thors
um að brjóta gegn grundvallar-
stefnu Sjálfstæöisflokksins. 1
stjórn Stefáns Jóhanns var
stöðug og óvægin stjórnarand-
staða innan Alþýðuflokksins,
svo dæmi sé tekið, 1 helminga-
skiptastjórn Sjálfstæðisflokks
og Framsóknarflokks, sem að-
eins var mynduð eftir að Sveinn
Björnsson hafði hótaö með
utanþingsstjórn, var stöðug
stjórnarandstaða innan Fram-
sóknarflokksins, og þar fór fyrir
Hermann Jónasson, formaöur
flokksins. 1 þeirri vinstri stjórn,
sem siðan fór I hönd, var rýting-
urinn stöðugt uppi í erminni á
þátttakendum, uns Hermann
Jónasson baðst lausnar eftir
Alþýöusambandsþing. En
leiðarahöfundur segir um
Ingólf: „Þeir voru fastir fyrir i
hugsjónum slnum, tókust á um
grundvallarstefnur, og voru
brimbrjótar og jarðýtur þegar
kom til raunverulegra átaka’.’
Amen.
Viðreisn.
En svo kom Viðreisnin. Og
hún var vissulega sérstæð
meðal samsteypustjórna fyrir
það, að flokkarnir komu sér
saman um stjórnarstefnu, og
vörðu hana með kjafti og klóm.
Slikt samstarf milli stjórnmála-
flokka hefur ekki veriö i annan
tima siðan kerfi. samsteypu-
stjórna varð til á íslandi, hvorki
fyrr né seinna. En fyrir hvað
skyldu flokkarnir hafa verið
skammaðir af andstæðingum
sinum — með réttu? Auövitað
fyrir það að slá af grundvallar-
stefnu sinni. Sennilega var það
frekar Sjálfstæðisflokkurinn
sem var skammaður fyrir aö
hafa gengið kratisma á hönd,
a.m.k. á fyrri hluta þessa
stjórnarsamstarfs. Og þegar
svo Viöreisnarflokkarnir kol-
töpuðu í kosningum 1971, þá var
þaðmeðal annars vegna þess að
þeim var legið á hálsi, að ekki
væri hægt að gera greinarmun á
stefnuskrám þeirra. „Þeir
tókustá um grundvallarstefnur,
og voru brimbrjótar og jarðýtur
þegar kom til raunverulegra
„átaka”. Þetta getur verið
ágætt I bibliusögum, en er afleit
sagnfræði.
Sá er þessar linur ritar á það
sammerkt með höfundi leiö-
arans að telja Viðreisnarstjórn-
ina hafa verið góða rikisstjórn.
En einnig I þeim efnum veröum
við aö meta kalt og forðast trú-
arlegan ákafa. Viðreisnin ^erði
auðvitað mistök. Þegar hún
framkvæmdi fullkomna kerfis-
breytingu i efnahagsmálum á
árunum 1959-1961, sem var
afrek, þá hins vegar þorði hún
ekki að stiga raunvaxtaskrefið
til fulls, koma á jafnvægi i
vaxtamálum. Þá erum við þó að
tala um tölur sem virðast hlægi-
legar I dag. Þetta vandamál var
auðvitað smámál þá, hjá þvi
sem það varð siðar. En þá eins
og nú þótti ráðamönnum gott aö
hafa völd i bönkum og sjóðum.
Þetta ástand varð svo snar-
brjálað skömmu eftir 1971.
Ingólfur og Lúðvik.
Verra var hitt að „kratismi”
Viðreisnarstjórnarinnar náði
ekki til landbúnaöarmála. Þar
var þvert á móti farið út á fram-
sóknarbraut aukinna niður-
greiðslna og útflutningsbóta.
Um tvo stjórnmálamenn af
þessari kynslóð var það sér-
staklega haft á oröi, að þeir
hefðu veriö „vinsælir” meöal
framleiðenda, sem til þeirra
starfa heyröu. Það var sagt um
Lúðvik Jósepsson að hann hefði
verið „vinsæll” meðal útgerð-
armanna. Og það var sagt um
Ingólf, að hann hefði verið „vin-
sæll” meöal bænda. Og þá skipti
ekki máli I hvaða flokki út-
gerðarmennirnir eða bændumir
voru.
En af hverju var þetta svo —
og er? Vegna þess að framleið-
endur eru eins og aörir mennsk-
ir menn og falla fyrir fyrir-
greiöslupólitik, sem er þeim I
hagsvonafyrstistað. Lúövíkog
Ingólfur hafa báðir verið botn-
lausir millifærslumenn, annar I
sjávarútvegi, hinn i landbúnaði.
Viöreisnin afnam uppbdtakerfið
I sjávarútvegi, þegar hún kom
til valda, sem var meiri háttar
afrek. En hún jók við og marg-
faldaði millifærslukerfið I land-
búnaði — og þakka skyldi
Ingólfi Jónssyni á Hellu. Þetta
er þvi miöur rétt sagnfræði.
„Þeir mótuðu viðhorf, i stað
þess að draga dám af þeim. Þeir
sögðu álit sitt i stað þess að
lepja það upp á gatnamótum”,
prédikar leiðarahöfundur. Það
er nú það. Ef hér er átt við
hressilegar setningar, sem
menn segja hverjir viö aöra og
neðanmóls
Vilmundur Gylfason
alþingismaður skrifar
hér grein i tilefni af
leiðara Visis á mánu-
daginn þar sem meðal
annars var sagt að
fyrir nokkrum árum
hafi þjóðin átt leiðtoga
sem stýrðu þjóðarskút-
unni af öryggi og festu
og Ingólfur Jónsson þar
nefndur til. Vilmundur
segir að i þessum leið-
ara birtist söguskoðun
sem felist i þvi að nú sé
ekki hægt að koma á
starfhæfri rikisstjórn
meðal annars vegna
þess að nú sé enginn
Ingólfur Jónsson. Þetta
er rangt, segir Vil-
mundur Gylfason.
jafnvel hverjir um aðra á þing-
flokksfundum eða I kokteil-
partium, þá getur þetta efalaust
vel verið. En ef hér er i alvöru
verið að tala um grundvallar-
stefnur I stjórnmálum og sam-
skipti milli stjórnmálaflokka á
siðustu áratugum, þá er þetta
einfaldlega haugalygi.
Af hverju hættulegar
rangfærslur?
Leiðarahöfundur skrifar um
fullorðinn sómamann og
dugnaðarfork, sem hefur dregið
sig i hlé. Leiðarahöfundur er
augljóslega hrifinn af mannin-
um, og láir honum enginn. Eru
slik leiðaraskrif, jafnvel þó
hvimleið séu, réttmæt ástæða
heillar blaöagreinar?
Já. Vegna þess að i leiðaran-
um felst söguskoðun, jafnvel þó
hún sé ekki sögð berum oröum.
Sú söguskoðun er að við búum
nú við óvenjulegt ástand: þaö
sé ekki hægt að koma á starf-
hæfri rikisstjórn, og þetta sé
svona meðal annars vegna þess
að nú sé enginn Ingólfur Jóns-
son. Þetta er rangt. Siðan hér
varð til fjögurra flokka kerfi ár-
ið 1942 hefur alltaf gengið illa að
koma saman rikisstjórn. Flokk-
ar hafa alltaf þurft að fóma
grundvallarstefnusinni, eðasvo
og svo miklu af henni. 1 raun
hafa rikisstjórnir verið mynd-
aðar út úr neyð og utan um
óbreytt ástand, ef frá eru taldar
Nýsköpunarstjórnin að hluta, en
þá tókst samkomulag um að
eyða striðsgróðanum (!) og samt
fór fjórðungur af þingflokki
Sjálfstæðisflokksins I stjórnar-
andstöðu, þeirra á meðal Ingólf-
ur Jónsson, og siðan Viöreisnar-
stjórnin.
Og af hverju er þetta svo?
Vegna þess að þessi veikleiki er
innbyggður i fjölflokkakerfi.
Það er þetta kerfi sjálft, sem viö
þurfum aö fara aö skoða gagn-
rýnið. Þaöerþess vegna háska-
legt að búa til söguskoðun um
þaö, að þaö sé I sjálfu sér allt i
lagi meö kerfið, aðeins ef menn
eins og Ingólfur Jónsson fá að
dafna I þvi. Ingólfur Jónsson
hefur sjálfsagt verið ágætur,
en hann á ekki skilið að nafn
hans sé notað I þessum tilgangi.
Af þvi að þetta er ekki rétt og
var aldrei rétt.
ViImundurGylfason.