Morgunblaðið - 19.10.2002, Page 55

FRÉTTIR
MORGUNBLAÐIÐ LAUGARDAGUR 19. OKTÓBER 2002 55
Á OPNUM borgarafundi Samfylkingarinnar
um framtíðartengsl Íslands og Evrópusam-
bandsins (ESB), sem fram fór í Austurbæj-
arbíói á fimmtudagskvöld, var velt upp ýms-
um hliðum á því hverju það myndi breyta
fyrir Ísland að ganga í Evrópusambandið.
Frummælendurnir, Eiríkur Bergmann
Einarsson stjórnmálafræðingur, Árni Páll
Árnason lögmaður, Ágúst Ólafur Ágústsson,
formaður Sambands ungra jafnaðarmanna,
og Jónína Bjartmarz alþingismaður úr Fram-
sóknarflokknum, tíunduðu ýmis rök fyrir því
að hagsmunum Íslendinga væri bezt þjónað
með því að þjóðin skoðaði fordómalaust
hverju Evrópusambandsaðild myndi breyta
fyrir okkur, en fimmti frummælandinn,
Ragnar Arnalds, fyrrverandi alþingismaður
og núverandi forystumaður samtakanna
Heimssýnar, mælti gegn því Íslendingar
stigju nokkurt það skref sem kynni að færa
þjóðina nær ESB-aðild en orðið er með þátt-
tökunni í Evrópska efnahagssvæðinu. Fund-
arstjóri var Svanfríður Jónasdóttir alþing-
ismaður.
Eftir framsögur og fyrirspurnir úr sal, þar
sem víða var komið við, flutti Össur Skarp-
héðinsson, formaður Samfylkingarinnar, loka-
ávarp. Sagði hann þar að spurningin um
hugsanlega aðild Íslands að Evrópusamband-
inu væri ein mikilvægasta spurningin sem Ís-
lendingar þyrftu að taka afstöðu til.
Hrósaði Framsókn
Óskaði Össur þess að þjóðin myndi bera
gæfu til þess, í umræðunni um þessa stóru
spurningu, að falla ekki í skotgrafir svipað og
umræðan um hlutverk Íslands í alþjóðakerf-
inu festist í á tímum kalda stríðsins. Tók Öss-
ur undir orð Jónínu Bjartmarz um að það
mikilvægasta í þessu ferli væri að fordóma-
laus, opinská og lýðræðisleg umræða færi
fram um þetta mikla hagsmunamál þjóðar-
innar. Hrósaði Össur Framsóknarflokknum
fyrir það hvernig hann hefði tekið á umræðu
um þessi mál í sínum röðum.
Eftir að hafa skoðað málin ofan í kjölinn
sjálfur sagðist Össur hafa sannfærzt um að
skynsamlegast væri fyrir Íslendinga að skil-
greina samningsmarkmið sín, hefja síðan
aðildarviðræður við Evrópusambandið og
leggja loks samningsniðurstöðuna í dóm kjós-
enda.
Morgunblaðið/Kristinn.
Svanfríður Jónasdóttir stýrði borgarafundinum. Við pallborð sátu (f.v.) Ágúst Ólafur Ágústs-
son, Jónína Bjartmarz, Ragnar Arnalds, Árni Páll Árnason og Eiríkur Bergmann Einarsson.
Borgarafundur Samfylkingar um Evrópumál
Þjóðin reyni
að forðast að
falla í skotgrafir
ÁHUGI er fyrir því í Færeyjum að
tengjast rafstreng ef hann yrði lagð-
ur frá Íslandi um færeyska lögsögu
til Bretlands, að því er fram kemur í
færeyska blaðinu Dimmalætting.
Þar er sagt frá hagkvæmniathugun
Landsvirkjunar, Statoil og Statnett í
Noregi á lagningu rafstrengs og m.a.
rætt við Kára Thomsen, formann
Náttúruverndarfélags Færeyja, sem
telur að færeysk stjórnvöld eigi að
skoða þennan möguleika alvarlega.
Kári telur að raforka sem þessi frá
vatns- og gufuaflsvirkjunum á Ís-
landi sé mun umhverfisvænni en þær
olíudrifnu rafstöðvar sem notaðar
eru í Færeyjum og geti einnig verið
hagkvæmari.
Þorsteinn Hilmarsson, upplýs-
ingafulltrúi Landsvirkjunar, sagðist
í samtali við Morgunblaðið kannast
við áhuga Færeyinga. Færeysk
stjórnvöld hefðu reyndar ekki haft
samband eftir að fréttir spurðust út
á dögunum um samkomulagið við
Norðmenn heldur hefðu forráða-
menn rafveitu sveitarfélaganna í
Færeyjum verið í heimsókn hér á
landi í byrjun september sl. Um al-
menna kynnis- og skemmtiferð hefði
verið að ræða en flutningur á raforku
frá Íslandi um sæstreng hefði m.a.
borið á góma. Færeyingarnir hefðu
sýnt þeirri umræðu mikinn áhuga.
Varðandi sjálfa hagkvæmniathug-
un á lagningu strengsins vildi Þor-
steinn árétta að ekki stæði til að
reisa 600 megavatta (MW) gufuafls-
virkjun á Íslandi, eins og forráða-
menn Statoil hefðu haldið fram.
Hann sagði að samkvæmt samn-
ingi sem undirritaður var í síðasta
mánuði myndi Landsvirkjun leggja
til upplýsingar um orkuöflun en
norsku fyrirtækin Statoil og Statnett
kanna markaðs- og tæknimál í
tengslum við strenginn.
Áður verið kannað
Hugmyndir um flutning raforku
um sæstreng eru ekki nýjar af nál-
inni hér á landi. Árið 1991 lét Lands-
virkjun breskt ráðgjafarfyrirtæki
vinna hagkvæmniathugun á lagn-
ingu rafstrengs milli Íslands og
Skotlands. Sú athugun leiddi í ljós að
þetta var tæknilega mögulegt á hag-
kvæman hátt. Um svipað leyti settu
ítalski sæstrengsframleiðandinn Pir-
elli og franska fjarskiptafyrirtækið
Alcatel sig í samband við Lands-
virkjun um að kanna lagningu raf-
strengs milli Íslands og Evrópu.
Fram fór útboð á gerð hagkvæmni-
athugunar árið 1992 og tilboði Pirelli
var tekið. Athugun Ítalanna leiddi í
ljós svipaða niðurstöðu og hjá Bret-
um; þetta var talið framkvæmanlegt
í nánustu framtíð en gríðarlega
kostnaðarsamt. Þá var talað um 220
milljarða króna kostnað við lagningu
tveggja strengja frá Íslandi til Skot-
lands og þaðan til meginlands Evr-
ópu. Á núvirði eru þetta rúmir 300
milljarðar króna. Þá var Landsvirkj-
un einnig í svipuðu samstarfi við
sænska veitufyrirtækið Vattenfall,
skoska raforkufyrirtækið Scottish
Hydro Electric og rafveitu Ham-
borgar í Þýskalandi, sem áhuga
höfðu á lagningu sæstrengs.
Fyrir um tíu árum settu hollenskir
aðilar sig í samband við Reykjavík-
urborg sem einnig var í sæstrengs-
hugleiðingum. Settur var á laggirnar
svonefndur ICENET-hópur sem
ásamt lagningu sæstrengs kannaði
möguleika á að koma upp sæstrengs-
verksmiðju í Reykjavík. Hópurinn
samanstóð í upphafi af fulltrúum
Reykjavíkurborgar og hollenskra
fyrirtækja og síðar var Landsvirkj-
un falið að leiða þetta starf.
Þorsteinn Hilmarsson segir að
ICENET-hópurinn hafi smám sam-
an lognast út af og í raun lítið sem
ekkert gerst hjá Landsvirkjun frá
árunum 1995–1997, þar til að nú var
gerður samningur við Norðmenn.
Aðspurður um skýringu á þessu seg-
ist Þorsteinn telja að áherslur og
áhugi manna hafi breyst „Árin 1990
til 1995 var ekkert að gerast hér í
fjárfestingum í stóriðju. Umfram-
orka var þá til staðar og við vorum að
leita að mörkuðum og tækifærum. Á
árunum 1995 og 1996 var svo farið að
tala um miklar fjárfestingar í stór-
iðju hér innanlands. Landsvirkjun
gerði upp frá því samning við Ísal um
stækkun álversins, Norðurál kom í
kjölfarið sem og stækkun á Járn-
blendiverksmiðjunni. Frá árinu 1996
til 2001 varð 60% aukning á raforku-
framleiðslu innanlands. Flestir
hljóta að telja það skynsamlegra og
hagkvæmara þjóðhagslega séð að
leita markaða innanlands fyrir raf-
orku frekar en að flytja hana út,“
segir Þorsteinn.
Aðrar veitur fylgjast með
Hann segir að á allra síðustu árum
hafi Landsvirkjun fylgst lauslega
með mögulegum tækifærum á nýj-
um raforkumörkuðum. Nýlegur
samningur við Norðmenn sé tæki-
færi til að dusta rykið af fyrri athug-
unum á lagningu rafstrengs til út-
landa. Hér sé um framtíðarverkefni
að ræða.
Guðmundur Þóroddsson, forstjóri
Orkuveitu Reykjavíkur, OR, segir
enga skoðun í gangi á vegum fyrir-
tækisins í rafstrengsmálum en fylgst
verði með athugun Landsvirkjunar
og Norðmanna á næstunni. Fulltrú-
ar Statoil og Statnett hittu einnig
fulltrúa OR og Hitaveitu Suðurnesja
að máli á dögunum er skrifað var
undir samninginn við Landsvirkjun.
Misskilningur að reisa eigi 600 MW gufuaflsvirkjun
Færeyingar sýna
rafstrengnum áhuga
EKKI verður um frekari bein-
an innflutning á lambakjöti til
Færeyja að ræða á þessu
hausti vegna þess að Evrópu-
sambandið samþykkir ekki að
landamærastöðin í Kollafirði
skoði lambakjötið eins og búið
var að semja um milli íslenskra
og færeyskra stjórnvalda. Nú
liggur fyrir að þetta mál verð-
ur ekki leyst með öðrum hætti
en að byggja skoðunarstöð í
Þórshöfn.
Á síðasta ári tók gildi samn-
ingur milli Færeyja og ESB um
dýraheilbrigði, en hann hafði í
för með sér að ekki mátti flytja
inn íslenskt lambakjöt til Fær-
eyja öðrvísi en að flytja kjötið
fyrst til Danmerkur þar sem
það var heilbrigðisskoðað. Þetta
þýddi umtalsvert óhagræði og
kostnað fyrir þá sem flytja út
lambakjöt til Færeyja. Færey-
ingar hafa verið stærstu kaup-
endur lambakjöts frá Íslandi, en
þeir keyptu 384 tonn af kjöti í
fyrra fyrir 132 milljónir króna.
Í sumar varð að samkomulagi
að skoðunarstöð í Kollafirði
tæki að sér heilbrigðisskoðun á
innfluttu lambakjöti frá Íslandi,
en meginverkefni stöðvarinnar
er að hafa eftirlit með fiskafurð-
um. Kjötinu var skipað í land í
Þórshöfn og flutt 17 km leið til
skoðunar í Kollafirði. Í haust
fóru tveir gámar af lambakjöti
frá Íslandi til Færeyja og komu
ekki upp nein vandamál við inn-
flutninginn. Á fundi Halldórs
Ásgrímssonar utanríkisráðherra
og Anfinn Kallsbergs lögmanns
Færeyja í lok september var
samkomulag um þessa lausn
staðfest. Þegar embættismenn
hjá Evrópusambandinu fréttu af
þessari lausn sendu þeir bréf til
færeyskra stjórnvalda þar sem
segir að hún sé ekki í samræmi
við tilskipuna um dýraheilbrigði.
Í bréfinu er einkum gerð at-
hugasemd við flutninginn frá
Þórshöfn að Kollafirði.
Skoðunarstöð verður
byggð í Þórshöfn
Viðræður hafa farið fram milli
færeyskra og íslenskra stjórn-
valda og samkvæmt upplýsing-
um úr utanríkisráðuneytinu
hafa stjórnvöld í Færeyjum
heitið því að finna lausn á mál-
inu. Eina lausnin sem menn sjá
fyrir sér er að Færeyingar reisi
landamærastöð í Þórshöfn. Sú
stöð verður hins vegar ekki
tilbúin fyrr en á næsta ári. Út-
flutningur á lambakjöti til Fær-
eyja í ár mun því fara fram í
gegn um Danmörku líkt og í
fyrra, ef þeir tveir gámar sem
fóru í september eru undan-
skildir.
Íslendingar fyrirhuguðu að
selja svínakjöt og egg til Fær-
eyja í haust, en sá útflutningur
er í uppnámi.
Byggja verður
nýja skoðunar-
stöð í Þórshöfn
KÆRUNEFND um opinbert eftirlit
með fjármálastarfsemi hefur vísað
frá kæru stofnfjáreigenda í SPRON
en hann krafðist þess m.a. að sala eða
framsal stofnfjáreigenda í SPRON
til þriðja aðila á hærra verði en end-
urmetnu nafnvirði yrði lýst óheimil
og ólögmæt. Kærunefndin vísaði
kærunni frá þar sem hún telur hana
ekki vera kæranlega stjórnsýslu-
ákvörðun.
Í niðurstöðu nefndarinnar er þó á
það bent að það sé óhjákvæmilega í
verkahring Fjármálaeftirlitsins að
taka afstöðu til þeirra lagalegu álita-
efna sem hafi verið nauðsynleg for-
senda þess að geta tekið endanlega
afstöðu til þeirrar umsóknar sem fyr-
ir Fjármálaeftirlitinu lá frá stofnfjár-
eigendunum fimm um kaup og end-
ursölu á stofnfé SPRON.
Stofnfjáreigandinn kærði ákvörð-
un Fjármálaeftirlitsins frá 19. júlí en
í greinargerð sama dags taldi Fjár-
máleftirlitið að núgildandi löggjöf
„feli ekki í sér bann við að stofnfjár-
eigandi geti selt eða framselt þriðja
aðila stofnfjárhlut sinn á hærra verði
en endurmetnu nafnvirði“.
Í athugasemdum Fjármáleftirlits-
ins til kærunefndarinnar segir að
með greinargerð þess hafi það ekki
lokið meðferð þess stjórnsýslumáls
sem kæran sé sprottin af; ekki hafi
verið tekin endanleg stjórnvalds-
ákvörðun. Kæran sé því til komin
vegna athugunar á grundvelli slíkar
umsóknar.
Óheppilegt að niðurstaða hafi
sérstaklega verið tekin út
Í niðurstöðu kærunefndar kemur
fram að það sé mat hennar að hin
kærða niðurstaða hafi einungis falið í
sér lögfræðilega túlkun á ákvæðum
laga um banka og sparisjóði en ekki
endanlega ákvörðun með bindandi
réttaráhrifum. En jafnframt er á það
bent að það hafi verið í verkahring
Fjármálaeftirlitsins að taka á laga-
legum álitaefnum þannig að það gæti
tekið endanlega afstöðu til umsóknar
stofnfjáreigendanna fimm og það
„verður að telja það óheppilegt, út
frá þeim kröfum sem almennt verður
að gera til stjórnsýsluákvarðana, að
slík niðurstaða sé sérstaklega tekin
út úr máli sem Fjármálaeftirlitinu lá
á að taka afstöðu til samkvæmt lög-
um,“ segir í niðurstöðu kærunefndar.
Fjármálaeftirliti bar að ná niðurstöðu