Morgunblaðið - 03.11.2003, Blaðsíða 31

MORGUNBLAÐIÐ MÁNUDAGUR 3. NÓVEMBER 2003 C 31
Á
rið 1908 byggði Hannes
Þór Hafstein ráðherra
járnvarið timburhús,
tvær hæðir á steyptum
kjallara, að grunnfleti 120 ferm, á
þessum stað. Rögnvaldur Ólafsson
teiknaði húsið og má glöggt sjá ein-
kenni hans á því, sérstaklega í gerð
þaksins.
Fyrsta brunavirðingin fór fram
13. september 1909 og segir þar að
húsið sé byggt úr bindingi, klætt að
utan með 5⁄4 tommu borðum, pappa,
listum og járni yfir. Það er með járn-
þaki á 5⁄4 tommu borða súð, með
pappa í milli. Innan á binding eru
pappi og listar. Milligólf er í þremur
bitalögum. Á fyrstu hæð eru fjögur
herbergi, tveir gangar, ein lyftuvél
og einn skápur. Hæðin er öll þiljuð
að innan og með striga og pappa
bæði í loftum og veggjum og máluð. Í
einu herberginu eru brjóstþil.
Uppi eru sjö herbergi, eitt baðher-
bergi, gangur eftir endilangri hæð-
inni, þrír skápar og vatnssalerni.
Hæðin er þiljuð, lögð striga og pappa
og máluð.
Á þriðja gólfi er þurrkloft. Kjall-
ari, 2 1⁄2 m á hæð, er undir öllu hús-
inu; í honum er steinsteypugólf. Þar
er eldhús, búr, eitt íbúðarherbergi,
þiljað og með striga og pappír á
veggjum og lofti. Timburgólf er ofan
á steinsteypugólfinu. Í kjallaranum
er ennfremur: þvottahús, miðstöðv-
arklefi með miðstöðvarvél, þrjú
geymsluherbergi, þrír gangar og
tveir skápar. Vatns- og frárennsl-
ispípur eru í húsinu. Á húsinu eru
einar veggsvalir.
Frá upphafi var í húsinu
vatnssalerni, steypibað
og baðkar
Hinn 23. nóvember sama ár er
húsið aftur tekið til virðingar. Þá var
búið að tengja gaspípur, vatns-
leiðslur og skólp. Einnig var búið að
dúkleggja gólf og stiga og setja
látúnsþynnur framan á stigatröppur
þröskulda. Frá upphafi var í húsinu
fullkomin miðstöð, vatnssalerni,
steypibað og baðkar.
Árið 1910 fær Hannes Þór Haf-
stein leyfi fyrir því að byggja
skemmtihús í garðinum sunnan við
húsið. Það er byggt úr bindingi með
topprisi. Veggir eru úr timbri og
gleri, en þakið úr járni. Í því er timb-
urgólf. Grunnflötur þess er 2,4 m x
2,0 m og hæð frá gólfi upp í topp er
3,5 m.
Samkvæmt íbúaskrá eru Hannes
Þór Hafstein, Ragnheiður Hafstein,
hans kona, og Kristjana Hafstein
amtmanneskja, skráðir húsráðendur
í Tjarnargötu 33 frá 1910 til 1912.
Frá 1913 til 1918 eru húsráðendur
Holger Debell direktör og Lovise
Soffie Debell húsfrú.
Martin Eskildsen framkvæmda-
stjóri og Sofie Eskildsen frú eru hús-
ráðendur frá 1919 til ársins 1923.
Sveinn Björnsson hæstaréttarmál-
flutningsmaður og Georgia Björns-
son húsfrú búa í húsinu í eitt ár.
Lárus Fjeldsted hæstaréttarmál-
flutningsmaður og kona hans Lovise
Fjeldsted verða eigendur að Tjarn-
argötu 33 í desember 1927. Húsið
var í eigu þeirra til 23. september
1941 þegar barnavinafélagið Sumar-
gjöf kaupir það undir rekstur barna-
heimilis.
Sama ár var húsið brunavirt og
kemur fátt nýtt í ljós. Árið 1946 er
húsið aftur tekið til virðingar. Þá
kemur fram að í risi er búið að útbúa
sex smáherbergi sem öll eru ýmist
veggfóðruð eða máluð. Þar er enn-
fremur þurrkloft og klósett. Her-
bergin voru ætluð starfsstúlkum
sem voru utan af landi eða af ein-
hverjum ástæðum höfðu ekki þak yf-
ir höfuðið.
Sumargjöf lét byggja neyðarstiga
sunnan við húsið, en þá var búið að
rífa svalir sem voru upphaflega á því.
Í skrifum Leifs Blumenstein um
endurbyggingu húsa í eigu Reykja-
víkurborgar kemur fram að hann
þakkar það fjármagnsskorti að hús-
inu var ekki breytt meira en raun
ber vitni.
Á árunum 1941 til 1950 bjó Þór-
hildur Ólafsdóttir forstöðukona í
húsinu ásamt fleira starfsfólki. Þór-
hildur var útskrifuð frá fóstruskóla í
Svíþjóð.
Árið 1951 til 1959 bjó Þórunn Ein-
arsdóttir forstöðukona í húsinu
ásamt fleira starfsfólki. Þórunn út-
skrifaðist í fyrsta hópnum frá
Fóstruskólanum.
Eftir 1960 hefur enginn
verið skráður búsettur í
Tjarnargötu 33
Árið 1960 er Margrét Guðmunds-
dóttir ein skráð á Tjarnargötu 33.
Eftir 1960 er enginn skráður búsett-
ur í húsinu.
Borgin eignaðist húsið 15. mars
1965 með það fyrir augum að þar
yrði áfram rekið barnaheimili.
Í bréfum til borgarráðs 13. ágúst
1976 telur þjóðminjavörður það
æskilegt að húsið verði ekki notað
undir barnaheimili og reynt yrði að
finna annað hús undir starfsemina.
Taldi hann húsið of viðkvæmt fyrir
slíka starfsemi.
Mikil viðgerð fór fram á Tjarnar-
götu 33 á árunum 1976 til 1977. Þá
var gert við og endurnýjað allt sem
þurfti, of langt væri að telja það allt
upp. Leifur Brumenstein hannaði
endurbygginguna og segir Leifur í
skrifum sínum að Páll Líndal, þáver-
andi formaður félagsmálaráðs, og
Sveinn H. Ragnarsson félagsmála-
stjóri, hafi veitt sér mikinn stuðning.
Bjarni Böðvarsson annaðist alla ut-
anhússvinnu. Ólafur Ólafsson var yf-
irsmiður innanhúss, en trésmiðja
byggingardeildar Borgarinnar ann-
aðist þá vinnu og um málningarvinnu
sá Sighvatur Bjarnason málara-
meistari.
Þá var neyðarstiginn tekinn og
byggð sólstofa þar sem hann var. Í
sólstofunni eru stórir gluggar, sumir
með lituðu gleri í. Þar er nú leikstofa
fyrir börnin. Svalir voru settar á suð-
urhlið eins og þær voru áður.
Ákveðið var að nota fyrstu hæð og
kjallara fyrir dagvistun barna og að
uppi yrðu skrifstofur og aðstaða fyr-
ir starfsfólk. Eldhúsið sem hafði ver-
ið í kjallaranum var flutt upp á aðra
hæð.
Þá var matarlyftan aflögð en lyftu-
húsið var látið halda sér. Kjallarinn
var innréttaður upp á nýtt með það
fyrir augum að nota plássið þar und-
ir dagheimili. Núna er þar hvíldar-
herbergi, gallerí og ýmsar fleiri vist-
arverur fyrir börnin. Á fyrstu hæð
eru fjórar rúmgóðar stofur, sem
skiptast milli eldri og yngri deildar. Í
loftum er íburðarmiklar rósettur og
skrautlistar sem telja má víst að séu
upprunaleg. Gólfin eru klædd með
brúnum linolíumdúk. Á báðum hæð-
um eru hurðir margra fulninga og
dyraumbúnaður fræsaður í sam-
ræmi við þær. Flestar hurðirnar eru
upprunalegar en auðséð er að sumar
þeirra eru nýrri. Í milli stofanna eru
rennihurðir fagurlega smíðaðar.
Hurðir og karmar er málað með
daufgrænum lit. Í kringum alla
glugga eru renndir listar og djúpar
gluggakistur, allt hvítlakkað. Veggir
eru málaðir ljósir og loft og listar
hvítt.
Stigar eru með brúnum línolíum-
dúk og framan á tröppum eru kop-
arþynnur. Handriðin eru rennd,
brúnlökkuð. Aðaldyr hússins snúa að
Tjarnargötu. Tvennar dyr eru á
kjallara sem snúa að Tjörninni.
Í húsinu er nú rekinn leikskólinn
Tjarnarborg með tvær deildir, Læk
og Tjörn. Leikskólastjóri er Hulda
Ásgeirsdóttir. Allar vistaverur húss-
ins eru bjartar og húsið er sérstak-
lega vel um gengið. Garðurinn við
húsið er hannaður eftir þörfum
barnanna og auk þess fellur hann vel
að húsinu og umhverfinu í kring. Því
miður fannst ekki nafn hönnuðar að
garðinum og væri vel þegið ef þeir
sem vita hver hann er láti heyra frá
sér.
Húsið er friðað í B- flokki.
Helstu heimildir eru frá Borgarskjalasafni,
b- skjöl og brunavirðingar. Íbúaskrár og
kirkjubækur, Húsverndun, bók um gömul hús
sem eru í eigu borgarinnar og Sögustaður við
Sund eftir Pál Líndal.
Tjarnargata 33
Morgunblaðið/Ásdís
Tjarnargata 33.
Morgunblaðið/Ásdís
Nú leika sér lítil börn í dagvist í hinum glæsilegum stofum Ragnheiðar og Hannesar Hafstein.
Hannes Hafstein, fyrsti íslenski ráð-
herrann, byggði Tjarnargötu 33.
Hið glæsilega hús Hann-
esar Hafstein, fyrsta ís-
lenska ráðherrans, er
umfjöllunarefni Freyju
Jónsdóttur í þessum
pistli hennar.