Vísir - 31.10.1980, Blaðsíða 8

vísm
Föstudagur 31. október 1980
Utgefandi: Reykjaprent h.f.
Framkvæmdastjóri: Davifl Guflmundsson.
Ritstjórar:
Olafur Ragnarsson og Ellert B. Schram.
Ritstjórnarfulltrúar: Bragi Guðmundsson, Elias Snæland Jónsson. Fréttastjóri er-
lendra frétta: Guðmundur G. Pétursson. Blaflamenn: Axel Ammendrup, Arni Sig-
fússon, Frlða Astvaldsdóttir, Gylfi Kristjánsson, lllugi Jökulsson, Kristin Þor-
steinsdóttir, Páll Magnússon, Sveinn Guðjónsson, Sæmundur Guðvinsson, Þórunn
Gestsdóttir. Blaflamaflur á Akureyri: Glsli Slgurgeirsson. Iþróttir: Kjartan L.
Pálsson, Sigmundur O. Steinarsson. Ljósmyndir: Bragi Guðmundsson, Elin Ell
ertsdóttir, Gunnar V. Andrésson, Kristján Ari Einarsson. útlitsteiknun: Gunnar
Trausti Guðbjörnsson, AAagnús Olafsson.
Auglýsingastjóri: Páll Stefánsson.
Dreifingarstjóri: Sigurflur R. Pétursson.
Ritstjórn: Slðumúli 14, slmi 8óóll 7 llnur. Auglysingar og skrifstofur: Siðumúla 8,
slmar Bóéll og 82260. Afgreiðsla: Stakkholti 2—4, slmi 86611.
Askriftargjald er kr. 5.500,- á mánufli innanlandsog verfl I lausasölu 300 krónur ein-
takifl. Vlsirer prentaflur I Blaflaprenti h.f. Slðumúla 14.
Makkað um forsetastól
Gífurlegt baktjaldamakk fer
nú fram milli forystumanna
stjórnmálaflokkanna á sviði
verkalýðsmála til undirbúnings
þeim átökum, sem framundan
eru á þingi Alþýðusambands Is-
lands, en það verður haldið eftir
mánuð. Þar verður ekki um fag-
lega baráttu að ræða, heldur póli-
tíska.
Forvitnilegt var að sjá í
Fréttaauka Vísis í gær, hvernig
forystumenn einstakra stjórn-
málaflokka telja þann 400 full-
trúa hóp, sem sækir þingið, skipt-
ast eftir flokk sínum. Sé tekið
meðaltal af tölum flokkanna um
liklega skiptingu þingf ulltrúanna
nýtur Alþýðubandalagið stuðn-
ings um 150 fulltrúa, Alþýðu-
flokkurinn um 100, Framsóknar-
flokkurinn um 50 og Sjálfstæðis-
flokkurinn um 100 fulltrúa á ASf
þinginu. Þótt flokkarnir séu
þannig 'iúnir að mert ja sér hóp-
inn. telja kunnugir, að í dæm-
inu geti skakkað svo sem 40 eða
50 atkvæðum þeirra, sem ekki
séu á slíkum þingum hallir undir
neinn ákveðinn flokk fyrirfram.
Þótt menn gefi sér það, að
atkvæði f lokkanna á ASI-þinginu
skiptist nokkurn veginn eins og
getið var um hér að f raman, mun
við fylkingaskipan í forsetakjör-
Sjaldan hefur meira verift makkab á bakvið tjöldin fyrir Alþýðusambandsþing en nú,
enda ribluðust pólitfskar fylkingar með myndun núverandi rfkisstjórnar, spár um
framtið hennar gætu póiitiskar einnig haft sin áhrif.
inu vega þungt á metunum, hvort
sjálfstæðismennirnir á þinginu
standa saman við kosninguna eða
skiptast í stuðningsmenn ríkis-
stjórnarinnar annars vegar og
st jórnarandstöðu-sjálfstæðis-
menn hins vegar.
Mikið mun vera unnið að því í
Sjálfstæðisflokknum um þessar
mundir að fá menn til að standa
saman og reyna þannig að koma
sem flestum Sjálfstæðismönnum
inn í miðstjórn ASf. Óvíst er enn,
hvort stjórnar- og stjórnarand-
stöðufylkingarnar ná þannig
saman.
Ef þær gera það ekki.er búist
við að stuðningsmenn Gunnars
Thoroddsens og framsóknar-
mennirnir styðji Alþýðubanda-
lagið í að gera Ásmund Stefáns-
son að næsta forseta ASI.
Þetta yrði þá gert með því skil-
yrði, að sami hópur styddi sjálf-
stæðismanninn Björn Þórhalls-
son til embættis varaforseta og
kæmi honum i það embætti.
St jórnarandstöðuhópur
Sjálfstæðisf lokksins myndi
væntanlega styðja Alþýðuf lokks-
menn í að gera Karvel Pálmason
að forseta en sá stuðningur
myndi ekki nægja honum til að
komast í forsetastól.
Þær raddir hafa einnig heyrst,
að stór hluti framsóknarmanna
muni hugsanlega veðja á Karvel
með tilliti til þess, að skammt
geti verið til stjórnarslita, og ný
ríkisstjórn Framsóknarf lokks,
Alþýðuflokks og hluta Sjálf-
stæðisf lokks myndi lenda í meiri-
háttar útistöðum við verkalýðs-
hreyfinguna verði alþýðubanda-
lagsmaður forseti hennar. Ef til
vill er hér einungis um að ræða
óskhyggju alþýðuf lokksmanna.
En niðurstaða kosningarinnar
gæti samkvæmt því allt eins ráð-
ist af þvi, hvort framsóknar-
menn kjósa með tilliti til núver-
andi stjórnarsamstarfs eða þess
samsteypuforms, sem þeir búast
við að taki við af því.
Úrslitin í forsetakjöri ASI gæti
því ekki einungis varðað framtíð
Alþýðusambandsins, heldur
einnig framtið núverandi ríkis-
stjórnar. Það er í raun teflt um
miklu meira en tvo atvinnumenn
i pólitík og verkalýðsmálum, — á
skákborðinu takast þjóðfélags-
öflin á.
Af krðppum kjðrum í
Rússlandi og Kðlumbíu
Guysel Amalrik:
Bernska min i Kússlandi.
Almenna hókafélagið gefur út.
Bergur Björnsson Islenskaði.
Guysel Amalrik er eiginkona
rússneska rithöfundarins
Andrei Amalrik, en hann hefur
lengi verið einn af þekktustu
andófsmönnum Sovétrikjanna
og sat um margra ára skeið i
þrælkunarbúðum i Siberiu. Eft-
ir mikið þref við sovésk yfirvöld
fengu þau hjón fararleyfi til
Vesturlanda þar sem þau nú
búa.
Guysel er af ættum Tatara en
ólst upp i Moskvu þar sem land-
lægt er hatur og fyrirlitning á
þessum þjóðflokki,fékk hún
rækilega aö kenna á þvi i upp-
vexti sinum að þvi er fram kem-
ur i þessari bók.
Foreldrar hennar voru harla
fátækir, bjuggu i þröngu og litt
heilsusamlegu húsnæði og allt
þetta setti sitt mark á æsku
stúlkunnar. Það kemur fram i
bókinni að tvö yngri systkina
hennar þoldu ekki álagið sem á
þeim hvildi, flýðu á vit geðveik-
innar og raunar virðist sem
Guysel hafi sjálf — tilfinninga-
næm og auðsæranleg — ekki
verið afhuga þeirri lausn á
döprum dögum sinum og niður-
lægingu.
Að sjálfsögðu skipar
þjóðfélagið gagnrýni og andóf
gegn hinu sovéska skipulagi
veglegan sess i þessari bók, en
ég hygg þó að meginstyrkur
hennar felist i þvi að það andóf
og sú gagnrýni nær aldrei fylli-
lega yfirhöndinni, fyrst og
fremst er verið að lýsa þvi sem
titill bókarinnar gefur til kynna,
bernsku Tatarastúlkunnar i
Rússlandi. Hörð orð falla i garð
misskiptingar auðsins og
skoðanakúgunar i þessu
„alþýðulýðveldi”, en bestu
hlutar bókarinnar eru aö minu
mati lágværir og hógværir
kaflar af smáatriðum úr æsku
Guysel, óneitanlega dáli'tið
ljóðrænir en i slikum lýsingum
verður gagnrýni bókarinnar
einna áhrifarikust. Sums
staðarminnir þessi bók reyndar
ekki litið á aðra benskusögu
sem kom út á Islandi fyrir
skömmu, Undir kalstjörnu, eftir
Sigurð A. Magnússon, bæöi að
stil og blæ. Þannig er til dæmis
öllum þeim atburðum sem
stúlkuna henda lýstframar öðru
frá sjónarhóli ungs barns þó
fullvaxta konan sem heldur á
pennanum láti vissulega i sér
heyra.
Þessi bók er það sem heitir á
ensku ,,a minor masterpiece” —
dálitil perla og þvi er súrt i br . -
að til frágangs hennar hefur litt
veriö vandað. Bæði er útlit
hennar ljótt og svo er þýðingin
fjarri þvi að vera nokkurt
meistaraverk.
Sjálfstætt fólk
Gabriel Garcia Marquez:
Liðsforingjanum berst aldrei
bréf.
Almenna bókafélagið gefur út.
Fyrir tveimur árum gaf Mál
og menning út aðra bók
Kolumbiumannsins Gabriels
Garcia Marques, Hundrað ára
einsemd, i henni sagði frá
Búendia-fjölskyldunni og
hennar heimi i bliðu og striðu
(eða „gleði og sorg” einsog það
heitir vist núorðið). Þessi nýút-
komna bók tengist hinni fyrri á
ýmsan máta og þann helstan að
söguhetjan, „liðsforinginn”,
var einn af aðstoðarmönnum
Aurelianós Búendia liðsforingja
i sifelldu og linnulausu striði
hans. Liðsforinginn bjó einnig
um tima i þorpinu Macondo,
sem Búdendia fjölskyldan reisti
en flýði þaðan á bananatima-
bilinu. Liðsforingjanum berst
aldrei bréf er reyndar skrifuð á
undan Einsemdinni og ber þess
merki, still hennar er til dæmis
ekki jafnauðugur og litrikur, en
á móti kemur miskunnarlitið
raunsæi, sem lýsir ömurlegum
kjörum liðsforingjans sem i
fimmtán ár hefur beðið eftir
eftirlaununum sinum.
Þessi eftirlaun fær hann
auðvitað aldrei en lifir þó
stööugt i voninni og reynir að
treina fram lifið við slæman
kost þangaö til. Kona hans er
lasin, sonur hans dauöur og
sjálfur er hann ekki með hýrri
há, eina vonin auk bréfsins sem
ekki kemur er bundin við striðs-
hana nokkurn sem sonur hans
eftirlét honum. A honum gætu
þau grætt mikla peninga og þvi
er haninn striðalinn fram að
alllugi Jök-
ulsson skrif-
ar
bardagatimabilinu meðan þau
hjón svelta heilu hungri. Lif
þeirra er öllum gæðum sneytt,
en ekki missir liðsforinginn von-
ina og ekki heldur það undar-
lega fyrirbæri sem kallað er
mannleg virðing. Hann stendur
ætið jafnbeinn i baki, hann lætur
ekki vaða yfir sig, hann er liðs-
foringinn.hann er sjálfsætt fólk.
Öllu þessu lýsir Marquez á yf-
irmáta raunsæjari hátt, þó svo
að aldrei missi hann kimnina
sem léttir þann grámyglulega
og harða hversdagsleik sem
liösforinginn og konan hans búa
við. Þetta er allstór persla.
Þýðing Guðbergs Bergssonar,
sem einnig þýddi Hundrað ára
einsemd, er auðvitað mjög góð.