Vísir - 15.12.1980, Blaðsíða 5

Mánudagur 15. desember' 1980:
5
OPEC
fundar um
nýtt olíu-
verO. en
stríð
írans-
og íraks
markar
umræður
Suharto forseti Indónesiu setur
i dag fund oliuráðherra OPEC-
rikja, þar sem strið írans og
traks setur mestan svip á and-
rúmsloftið.
Áður en fundurinn hófst, höfðu
miklar deilur farið fram milli
sendinefnda hinna striðandi aðila
og horfði til þess að ekkert yröi úr
fundinum.
í undirbúningsviðræðunum
varð mönnum um og ó, þvi að lif-
verðirsendimanna trans og traks
neituðu alveg að láta af hendi
vopn sin fyrir fundarsetur, en
aldrei var þó gripið til þeirra.
Það var ekki fyrr en á siðustu
stundu sem tran játaðist á að
sitja fundinn i dag, þar sem fjalla
skal um verðákvarðanir og stefn-
una i framleiðslumálum. Hafði
iranska sendinefndin i upphafi
sett það skilyrði fyrir sinni þátt-
töku, að trak sleppti lausum oliu-
málaráðherra írans en hann var
tekinn til fanga i siðasta mánuði.
trakar sögðust fara með hann
sem hvern annan striðsfanga sem
látinn yrði laus, þegar striðið
væri á enda og fyrr ekki.
Oliuráðherra Venezúela fékk
haft þau áhrif á irönsku fulltrú-
anna að þeir munu sitja OPEC-
fundinn, þótt þetta skilyrði verði
ekki uppfyllt.
GjaldÞrot
hjá bresk-
um stál-
iðjuverum?
Stálverksmiðjur breska rikis-
ins leggja til, að sagt verði upp að
minnsta kosti 20 þúsundmanns og
einni verksmiðjunni lokað til þess
að bægja gjaldþroti frá dyrum.
Breskar stáliðjur hafa oröið
fyrir barðinu á minnkandi eftir-
spurn vegna heimskreppunnar og
hafa á siðasta áratug fækkað
starfsliði sinu úr 250 þúsund
manns i 130 þúsund, um leiö og
lo^að hefur verið tiu verksmiöj-
lokað
um.
Stjó
itjórn verksmiðjanna miðar
vi6 að draga úr framleiðslugetu
verksmiðjanna (úr 15 milljónum
smálesta niður i 14,4 milljónir).
Fyrir tveim árum var fram-
leiðslugeta þeirra 22 milljónir
smálesta.
Þessar tillögur þurfa samþykki
Margaretar Thatcher, forsætis-
ráðherra. En atvinnuleysi Breta
er þegar orðið um 8,9% og Verka-
mannaflokkurinn hefur heitið þvi
að berjast gegn uppsögnum á
vinnumarkaönum.
Yamam fursti telur Bandarikjamenn nauðbeygöa að taka af söfnuðum oliubirgðum til þess að afstýra
hömstrunaræði á markaðnum.
Yamani spálr 100% hækkun oiíu
ef USAnotarekki umrambirgðjmar
Ahmed Zaki Yamani, fursti og
oliuráðherra Saudi Arabiu, hefur
varað við þvi, að verð á oliu kunni
allt að þvi að tvöfaldast, ef
Bandarikin byrji ekki að eyða af
söfnuðum birgðum sinum.
Fréttaritið „Time” átti viðtal
við ráðherrann i Riyadh, skömmu
áður en hann hélt til OPEC-fund-
arins i Indónesiu og spurði hvort
heimurinn mætti búast við þriðju
stórhækkuninni á oliu eins og 1974
Og 1979
„Það er undir þvi komið,
hvernig Bandarikin bera sig að.
Birgðageymar þeirra hafa of-
fyllst. Sýni oliufélögin hinsvegar-
ábyrgð og byrji að eyða af þess-
um birgðum, má afstýra
hömstrunaræði á markaðnum.
Veturinn mundi þá liða án verð-
hækkana á borð við 1974 og 1979”,
sagði Yamani. — „Ef safnað
verður áfram birgðum, mun
verðið hækka að minnsta
kosti upp i 60 Bandarikjdali oliu-
fatið”.
Núverandi OPEC-verð er um
32,50 dollara oliufatið, en flestra
hald er það að verðið hækki um 5-
10% eftir OPEC-fundinn, sem nú
er byrjaður i Indónesiu.
Yamani fursti sagði, að spjöll-
in, sem unnin hefðu verið á oliu-
mannvirkjum írans og íraks
væru ekki með öllu ill. — „Ef þeir
geta ekki farið að flytja út oliu,
mun striðið fljótlega endá. Þeir
þarfnast oliuteknanna”.
Hann var spurður, hvort hann
teldi að Bandarikin gætu verndað
Saudi Arabiu, ef striðið breiddist
út i austurlöndum nær: „Banda-
rikin mundu ekki vernda Saudi
Arabiu með þvi að senda
hernaðaraðstoð. Þau mundu
vernda eigin hagsmuni. Komi
eitthvað fyrir oliusvæði Saudi
Arabiu, legðist efnahagslif þeirra
i rúst. Efla þyrfti okkar varnir, og
við búumst við þvi, að Bandarikin
veiti okkur þá aðstoð sem viö
þurfum”, sagði furstinn.
Obote sver eiö i
Milton Obote, sem náði aftur
völdum i Uganda i þingkosning-
um eftir niu ára útlegð, mun
sverja embættiseið i dag sem
hinn nýi forseti landsins. And-
stæðingar hans halda þó uppi
mótmælum og fyllyrða, að brögð
hafi verið höfð i tafli.
Dr. Obote, sem velt var úr
valdastóli af hershöfðingja sin-
Vdrpuöu bjór-
dósum og eggjum
að Thatcher
Til uppþots kom I Cardiff i
VVales og flugu um loftið bjórdós-
ir, egg og blys, þegar Margaret
Thatcher, forsætisróðherra, kom
þangað fyrir helgi til þess aö á-
varpa atvinnurekendur.
Um 1000 inanns söfnuöust sam-
an til þess aö mótmæla atvinnu-
leysinu (nú oröiöum 8,9% á Bret-
landseyjum) og kom til kasta lög-
reglunnar viö aö dreifa niann-
safnaöinum. 20 varð hún að fjar-
lægja mcð valdi.
Flestir i þessum hópi voru stál-
iðnaöarmenn, sem kviða fjölda-
uppsögnum i samdrætti iðnaöar-
ins.
i ræðu sinni sagðí Thatcher, að
þeir scm færu meö óspcktir og
hótuðu lögbrotum, hjálpuðu slður
en svo i baráttunni gegn atvinnu-
leysinu. Með þvi fældust frá
Wales aðilar, sem vildu fjárfesta
um, Idi Amin, árið 1971, er fyrsti
leiðtogi Afrikurikis, sem kemst
aftur til valda i kosningu, eftir að
hafa verið hrakinn i útlegð. —
Flokkur hans, alþýðuflokkurinn,
hlaut öruggan meirihluta á 126
fulltrúa þingi Úganda.
Helsti andstöðuflokkurinn, lýð-
veldisflokkurinn, heldur þvi
fram, að kosningasvik hafi verið
þar. — Þar þykir Thatcher hafa
átt við viðvaranir verkalýðsfor-
ystunnar í Wales um, að koinið
gæti til óeirða, ef stjórnin breytti
ekki um efnahagsstefnu.
Komln utan
úr geímnum
Þrír sovéskir geimfarar sneru
aftur heilir á húfi tii jarðar á mið-
vikudag, eftir tveggja vikna ferð
út I gciminn. Víröast þar með þau
álög brotin, sem verið hafa á
þriggja m anna-geim ferðum
Hússa sfðan 1971.
Þrimenningarnir unnu að við-
gerðum og uppsetningu nýrra
tækja i Saljut-6 geimstööinni, sem
enn snýst á brautu umhverfis
jörðu.
Er Bhúllð-ljöl-
skyidan ofsóll?
Benazir Bhúttó, dóttir Ali
Bhúttós, fyrrum forsætisróðherra
Pakistans, sakaöi i vikuiokin her-
höfð i frammi, og visar hann úr-
slitunum á bug og krefst leið-
réttingar.
Valdataka Obote vekur heldur
enga sérstaka hrifningu meðal
stærsta ættbálks Uganda, sem
eru Bagandamenn. Obote þokaði
konungi þeirra, Kabaka, úr sessi,
þegar hann tók við forsetaem-
w
foringjastjórn Zia Ul-Haq um að
halda úti hefndarofsóknum á
hendur fjölskyldu hennar.
Visaði hún þar til frétta um
leynileg réttarhöld i máli 24 stúd-
enta, en mcðal þeirra er bróður
dag
bætti 1963.
Formaður eftirlitsnefndar
samveldislandanna, sem fylgdist
með þvi, hvernig kosningarnar
fóru fram, sagði i viðtali við
fréttamenn i London, að burtséð
frá nokkrum undantekningum
hefðu kosningaúrslitin gefið rétta
mynd af vilja þjóðarinnar.
hennar, sem dvelur að visu er-
lendis.
Segir Benazir, að það tali sinu
máli, að herdómstóll skuli látinn
fjalla um málið og það fyrir lukt-
um dyrum. Greinilega séu ákær-
urnar falsaðar, og að sannanirnar
þoli ekki dagsins ljós.
Nóbelsverölauna-
halarnir
móimæilu vlð
sovétsijörnina
Niu Nóbelsverðlaunahafar hafa
undirritað mótmælaskimskcyti,
þar sem þeir um leiö skoruðu á
Sovétstjórnina aö ieyfa stærð-
fræöingnum Vikto Bernovsky að
fara úr landi.
Walter Gilbert, sem hlaut Nó-
belsverðlaunin I cfnafræöi, sagöi I
sænska sjónvarpinu eftir verð-
launaafhendingarnar I siðustu
viku, aö símskeytiö heföi verið
„visindaleg mótmæli, en ekki
pólitisk”.
Fram kom I sömu fréttum, að
dr. Bernovsky og ciginkonu hans,
Irenu, heföi verið neitað um leyfi
til þess aö flytjast frá Sovétrikj-
unum tii Vesturlanda.
Prófessor Gilbert sagði, aö hinn
pólskættaði Czeslaw Milosz, sem
hlaut bókmenntaverðlaunin,
hcföi ekki verið beðinn um aö
undirrita skcytiö.
Tóku nunnur
lyrír gisla
Rómvcrsk-kaþólska kirkjan
hcfur beöið miskunnar tiu Kúbu-
mönnum, sem I byrjun siðustu
viku tóku fyrir gisla fjórar nunn-
ur og skutu til bana starfsmann i
sendiráði Páfagarðs I Havana.
Hermcnn svældu mennina út
meðtáragasi, eftir fimm klukku-
stunda umsátur, Höfðu árásar-
mennirnir, 5 karlar og 5 konur,
hótað taka nunnurnar af lifi, ef
ekki væri orðið við kröfum þeir?á
uin heimild til þess aö flytjast úr
landi.