Morgunblaðið - 03.01.2004, Page 40

MINNINGAR
40 LAUGARDAGUR 3. JANÚAR 2004 MORGUNBLAÐIÐ
✝ Magnús ÓlafurGuðmundsson
fæddist í Teigi í
Vopnafirði 14. jan-
úar 1913. Hann lést á
hjúkrunardeild
Sundabúðar á
Vopnafirði 28. des-
ember síðastliðinn
eftir skammvinn
veikindi. Foreldrar
hans voru Elín Stef-
ánsdóttir frá Teigi, f.
21. september 1877,
d. 1. október 1938, og
Guðmundur Magnús-
son frá Böðvarsdal, f.
29. september 1873, d. 6. júní 1930.
Systkini Magnúsar voru Stefán
Gunnlaugur, f. 3. júní 1906, d. 22.
mars 1966, Sæbjörg, f. 30. janúar
1908, d. 27. júlí 1998, Margrét, f. 19.
nóvember 1909, d. 10. október
2001, Björn, f. 10. mars 1916, d. 19.
október 1989, og Sigríður, f. 5. nóv-
ember 1919.
Hinn 17. júlí 1942 kvæntist
1975. Eiginkona hans er Herdís
Þuríður Sigurðardóttir og eiga þau
tvö börn. Magnús Halldórsson f.
1980. Sambýliskona hans er Freyja
Vilborg Þórarinsdóttir. Eiginkona
Árna Hlyns er Ásgerður Sigurðar-
dóttir og eiga þau þrjú börn. Andri
Árnason, f. 1972. Sambýliskona
hans er Sólveig Helga Ákadóttir og
eiga þau einn son. Berglind Árna-
dóttir, f. 1978. Sambýlismaður
hennar er Víglundur Páll Einars-
son. Berglind á eina dóttur. Þur-
íður Björg Árnadóttir, f. 1989.
Magnús Ólafur fór níu ára gam-
all til frændfólks, föðursystur og
föðurömmu, í Sleðbrjótaseli í Jök-
ulsárhlíð og ólst hann þar síðan
upp til fullorðinsára. Hann var einn
vetur í Héraðsskólanum á Laugar-
vatni og eitt ár, 1938-1939, vann
hann á búgarði í Noregi. Magnús
bjó ásamt konu sinni Guðbjörgu í
Fagradal í Vopnafirði frá árinu
1942 til 1964. Eftir að Magnús flutt-
ist frá Fagradal starfaði hann hjá
Kaupfélagi Vopnfirðinga frá 1964
til ársins 1987, lengst af sem gjald-
keri. Magnús lét af störfum 1987,
þá 74ra ára gamall.
Útför Magnúsar fer fram frá
Vopnafjarðarkirkju í dag og hefst
athöfnin klukkan 14.
Magnús Ólafur Guð-
björgu Ólöfu Krist-
jánsdóttur frá Fagra-
dal, f. 29. júlí 1914, d.
1. september 1994.
Börn þeirra eru Krist-
ján Guðmundur, f. 31.
maí 1943, Oddný Elín,
f. 27. apríl 1949, og
Árni Hlynur, f. 24.
september 1953. Eig-
inkona Kristjáns er
Guðfinna Kristjáns-
dóttir. Börn þeirra eru
þrjú. Magnús Ólafur, f.
1968. Eiginkona hans
er Anna Halldóra Hall-
dórsdóttir og eiga þau fjögur börn.
Brynja Svandís, f. 1969. Signý
Björk, f. 1978. Sambýlismaður
hennar er Höskuldur Haraldsson
og eiga þau tvær dætur. Eiginmað-
ur Oddnýjar Elínar er Halldór
Valdimarsson og eiga þau þrjá
syni. Valdimar Halldórsson, f.
1973. Sambýliskona hans er Sædís
Ólafsdóttir. Óli Halldórsson, f.
Smekkfullur fjölskyldubíllinn frá
Húsavík rennur inn fyrir bæjarmörkin
á Vopnafirði. Stefnan er sett beint
heim að Kletti, þ.e. Hamrahlíð 23, að
heimili afa Magga og ömmu Boggu.
Þegar rennt er í hlað stendur amma á
tánum við eldhúsgluggann og skimar
yfir gardínuna út á götuna. Brosir og
hverfur úr glugganum. Bíllinn nær
ekki að stoppa áður en dyrnar eru opn-
aðar og afi er kominn út á tröppur að
taka á móti fólkinu. Smáar hendur
hverfa inn í risavaxnar hendur afa í
hlýlegu og traustu handtaki hans.
Strax í kjölfarið tekur við mjúkur
faðmur ömmu. Hávær karlakórsómur
úr stofunni eða enn hærra stilltar veð-
urfregnir skapa einstakt andrúmsloft.
Morgunkorn, soðning og kjötfars
hversdagsins víkur. Við taka steikur,
kleinur, kextertan fræga, grænu kök-
urnar yfir daginn og leynisendingar
ömmu inn á herbergin eftir háttatíma
og tannburstun með kandís og súkku-
laði. Við hlustum á afa spila lögin sín á
orgelið, spilum fótbolta úti á túni, kíkj-
um með sjónaukanum út í Fagradal,
stundum kappakstur um rörið í stof-
unni undir stjórn ömmu, lesum Tím-
ann (og NT á tímabili), fylgjumst með
ömmu fóðra mýs, villiketti, hrafna, og
snjótittlinga, töpum alltaf allir í krók
við afa. Við erum komnir í eina af
mörgum heimsóknum heim á Klett.
Fyrir okkur var heimili afa og
ömmu afar traustur punktur í tilver-
unni. Allar heimsóknirnar á Klett eru
ómetanlegar í minningunni. Gestrisni
og hlýja var umfram allt það sem við
upplifðum á heimili þeirra. Afa og
ömmu væri best lýst sem bændum.
Þrátt fyrir búferlaflutninga frá Fagra-
dal í þorpið á Vopnafirði á 7. áratugn-
um, þar sem afi starfaði um árabil hjá
Kaupfélagi Vopnfirðinga og þau amma
við veðurathuganir, má segja að hugur
þeirra beggja hafi alla tíð verið við bú-
skapinn og heimahagana í Fagradal.
Það varð óneitanlega mikil breyting
á heimilisbragnum á Kletti þegar
amma féll frá árið 1994 eftir nokkur
veikindi. Afi var nú orðinn einn og tók á
móti okkur án hjálpar ömmu. Kannski
hafði hækkað svolítið í karlakórunum
frá því sem var og matseðillinn orðinn
aðeins einfaldari. Það breyttist þó ekki
að áfram var þetta sami fasti og trausti
punkturinn í tilverunni, að koma heim
á Klett til afa.
Það er víst kominn tími til að kveðja
þetta yndislega tímabil. Afi Maggi er
fallinn frá. Hann kom okkur fyrir sjón-
ir sem duglegur, iðinn nákvæmnis-
maður og ákaflega traustur. Það fylgdi
alltaf einhver eftirsóknarverð yfirveg-
un hans fasi. Hann fylgdist ætíð vel
með málefnum og fréttum líðandi
stundar og viðraði skoðanir sínar
óspart og tæpitungulaust við okkur
yngri kynslóðina í fjölskyldunni. Okk-
ur bræðrum þótti einstaklega gaman
að spjalla við afa um þjóðmálin og
raunar um margt annað. Hann var allt-
af hnyttinn og skorinorður í tilsvörum
og fylgdi fast sínum grundarvallar-
stefnum í umræðunni. Framsóknar-
flokkurinn missti t.a.m. sterkan fylg-
ismann með afa. Afi átti mörg
áhugamál, spilaði t.d. bridge, lék sín
eigin lög og annarra á orgelið sitt,
hlustaði á tónlist, las bækur og var
hestaáhugamaður.
Þegar litið er yfir lífshlaup afa getur
hann verið stoltur af sínum hlut. Hann
var farsæll í sínum störfum, eignaðist
stóra fjölskyldu og var óvenju heilsu-
hraustur lengst af. Afi bjó í húsinu sínu
við Hamrahlíð allt fram á þetta ár þeg-
ar hann ákvað að færa sig niður um
eina götu á heimili aldraðra, Sundabúð.
Aðspurður sagði afi fyrir u.þ.b. tveim-
ur árum, glottandi, að hann ætlaði nú
ekki að flytja á elliheimilið fyrr en hann
væri orðinn gamall. Þá var hann 88
ára. Við þetta stóð hann því þegar
hann flutti í Sundabúð má kannski
segja að hann hafi loksins talið sig vera
orðinn svolítið roskinn. Þar kom hann
sér vel fyrir í fínni íbúð og virtist vera
farinn að una hag sínum vel. Afi tjáði
okkur um það leyti sem hann flutti að
hann væri afskaplega ánægður með að
í húsið hans skyldi flytja barnabarn
hans ásamt fjölskyldu.
Heilsufar afa var einstakt. Það var
ekki fyrr en síðustu tvö ár að heilsunni
fór að hraka, en þá þurfti afi að leggj-
ast inn á sjúkrahús í fyrsta skipti í ríf-
lega sextíu ár. Áður hafði hann lent í
veikindum þegar hann dvaldi eitt ár í
Noregi á 4. áratug síðustu aldar. Það
er óhætt að segja að heilbrigðiskerfið
hafi ekki sligast af afa. Svo fór að afi
þurfti ekki að liggja lengi í veikindum,
en það átti líka einkar illa við hann að
vera upp á aðra kominn.
Þess urðum við ítrekað áskynja á
síðustu árum, einkum eftir að amma
Bogga féll frá, að afi var trúaður og
virtist ekki efast hið minnsta um að eft-
ir þetta líf tæki eitthvað annað og ekki
síðra við. Með það í huga sjáum við fyr-
ir okkur að það eigi eftir að hvítna
hendurnar á móttökunefndinni hinum
megin þegar þeir taka í traustan
hramminn þinn. Þá getum við ekki
annað en huggað okkur við það að
amma Bogga verður jafnglöð að hitta
þig eins og við erum daprir að horfa á
eftir þér.
Blessuð sé minning afa Magga.
Valdimar, Óli og
Magnús Halldórssynir.
MAGNÚS ÓLAFUR
GUÐMUNDSSON
✝ Jóna Kristín Guð-mundsdóttir
fæddist á Minni-
Brekku í Austurfljót-
um 29. desember
1899. Hún lést á öldr-
unardeild sjúkrahúss
Skagfirðinga 19. des.
síðastliðinn. Foreldr-
ar hennar voru Guð-
mundur Stefánsson
hagyrðingur og
bóndi á Minni-
Brekku í Austur-
Fljótum, f. 18. jan.
1867 að Miðsitju í
Blönduhlíð, d. 12.
sept. 1927 að Minni-Brekku, og
Ólöf, f. 9. maí 1872, á Sléttu í Fljót-
um, d. 27. sept. 1952, að Berghyl í
sömu sveit, Pétursdóttir bónda á
Sléttu, f. 1836, d. 1909. Systkini
Jónu voru: Magnúsína, Aldís Mar-
grét og Stefán Benedikt, öll látin.
Jóna giftist í Barðskirkju 6. ág.
1920 Guðmundi Benediktssyni sjó-
manni og bónda, f. 19. júlí 1893 á
Neðra-Haganesi í Vesturfljótum,
síðar bónda að Berghyl í Austur-
fljótum, dó á heimili sínu 6. okt.
27. apríl 1915, d. 5. jan. 1999, en
Stefán faðir hans fórst með há-
karlaskipinu Maríönnu 13. maí
1922. Hann var bróðursonur Guð-
mundar.
Jóna ólst upp með foreldrum sín-
um á Minni-Brekku til fullorðins-
ára, hún var þó á unglingsárum lán-
uð að hjálpa til á öðrum bæjum við
heimilisstörf þegar þess þurfti með.
Til Sauðárkróks dreif Jóna sig til
að læra fatasaum áður en hún byrj-
aði búskap með Guðmundi manni
sínum. Sá lærdómur átti eftir að
koma sér vel í gegnum árin því hún
sneið og saumaði allt sem heimilið
þarfnaðist og hjálpaði nágrönnum
sínum á þessu sviði þegar þess
þurfti með. Þau hjón byrjuðu bú-
skap sinn á Minni-Brekku 1920 og
bjuggu þar til 1926 er þau flytja að
Stóru-Þverá og búa þar til 1927. Þá
flytja þau að Berghyl í sömu sveit,
og búa þar, uns Guðmundur lést.
Eftir það bjó Jóna áfram á Berghyl
með nokkrar kindur í fáein ár. Jóna
flutti til Akureyrar 1989, til Guð-
rúnar dóttur sinnar sem þar bjó, og
bjó hjá henni á veturna, en var á
Berghyl á sumrin. 1990 flutti hún
svo á Öldrunarheimilið á Sauðár-
króki og bjó þar það sem eftir var
ævinnar.
Útför Jónu fer fram frá Barðs-
kirkju í dag og hefst athöfnin
klukkan 14.
1970. Foreldrar hans
voru, Benedikt Stef-
ánsson bóndi, f. 28. ág.
1857, d. 6. jan. 1899, og
kona hans, Ingibjörg
Pétursdóttir, f. 25. júní
1857. Börn þeirra Guð-
mundar og Jónu eru:
1) Unnur, f. 17. des.
1921, að Minni-
Brekku, býr á Sauðár-
króki, maki Sveinn
Þorsteinsson, f. 13. maí
1911, d. 3. mars 1997.
Synir þeirra eru: Jón-
mundur, f. 15. ág.
1945, dó á Landspítal-
anum 16. maí 1958; Þórólfur, f. 19.
sept. 1949; Reynir, f. 6. apríl 1954.
2) Guðrún Ólöf, f. 28. sept. 1926 að
Stóru-Þverá, býr á Akureyri, maki
Kristinn Jónasson, f. 17. ág. 1914, d.
24. ág. 1996. Börn þeirra: Sigurlína
Kristín, f. 13. jan. 1958; og Guð-
mundur, f. 12.maí 1960. 3) Ingi-
björg, f. 12. feb. 1929, að Berghyl,
býr á Ólafsfirði, maki Jón Árnason,
f. 27. jún. 1928, barnlaus. Auk þess
ólu þau upp frá barnsaldri til full-
orðinsára Benedikt Stefánsson, f.
Nú þegar jólaljósin eru kveikt um
borg og bæ fékk Jóna frænka mín
hvíldina sem hún var búin að þrá svo
mikið síðastliðna mánuði, því árin
voru orðin tæplega 104. Síðasta sinnið
sem ég heimsótti hana var hún orðin
rænulítil og augljóst að hverju dró.
Ég var svo heppinn að geta kvatt
hana þá, áður en hún fór. Við Jóna
vorum búin að þekkjast til fjölda ára.
Við vorum nágrannar í sveitinni og
hittumst oft. Svo fluttum við á Sauð-
árkrók, hún á Dvalarheimilið en ég í
Fornósinn. Eftir það voru heimsóknir
mínar tíðari til hennar. Hún fékk her-
bergi á deild 6. Þar gátu dvalargestir
fengið heimsóknir allan daginn og hit-
að sér kaffi og gefið gestum sem litu
inn. Þar leið Jónu vel, hún sat löngum
á rúmi sínu, saumaði í dúka og vann
ýmsa aðra handavinnu. Jóna útbjó
ýmsa gullfallega hluti, hrein listaverk.
Flesta þessa muni gaf hún vinum sín-
um.
Jóna var mjög vel gefin, alveg haf-
sjór af fróðleik og feikilega minnis-
góð. Marga stundina var ég búinn að
sitja í herberginu hjá henni og hlusta,
er hún var að segja frá liðinni tíð, því
margt hafði á dagana drifið, sem
nærri má geta, á svo langri starfsævi.
Jóna var prýðilega hagorð og hafði
gaman af kveðskap. Hún flíkaði sín-
um kveðskap lítið. Þó fékk ég að
heyra eina og eina tækifærisvísu sem
hún gerði.
Hún kunni ósköpin öll af ljóðum,
bæði eftir föður sinn, og Björn móð-
urbróður sinn, svo og önnur skáld.
Hún gat þulið kvæði allan liðlangan
daginn, því af nógu var að taka. Ég
komst til dæmis yfir heilmikið af
kveðskap eftir Björn frænda okkar.
Eitt sinn tók ég mig til og fór til henn-
ar með þessi kvæði. Þau voru fjölda
mörg, á einum 20 blöðum. Ég byrjaði
að lesa fyrstu ljóðlínuna, þá tók Jóna
við og þuldi viðstöðulaust og það heilu
syrpurnar án þess að reka nokkurn
tímann í vörðurnar. Ég fylgdist með á
blöðunum og aldrei skakkaði einu ein-
asta orði. Svona héldum við áfram þar
til að ég gafst upp, enda vísurnar
flestar búnar sem ég var með.
Eitt sinn sagði hún mér frá fyrstu
vísunni sem hún lærði og hló mikið að
þeirri minningu. „Þá var ég smá-
barn,“ sagði hún. „Tildrögin voru þau
að pabbi og mamma fóru af bæ, en á
heimilinu var unglingspiltur sem trú-
að var til að passa mig, meðan þau
voru að heiman. Við settumst upp í
bæjarsund og hann fór að kenna mér
vísu, sem ég var fljót að læra. Svo
þegar foreldar mínir komu heim um
kvöldið var ég úti á bæjarhlaði og tók
fagnandi á móti þeim, rígmontin og
glöð yfir kunnáttu minni og söng vís-
una með miklum tilþrifum. Viðbrögð-
in hjá þeim voru þau að mamma rak
mér kinnhest og Jesúaði sig, en pabbi
kímdi og klappaði mér á kollinn um
leið og hann gekk í bæinn. Vísan
reyndist ekki prenthæf.“
Ég mun sakna Jónu frænku mjög,
því að með okkur myndaðist sterk
vinátta fljótlega eftir að hún kom á
Dvalarheimilið og hélst ætíð síðan.
En þetta er gangur lífsins, og ég veit
að tekið hefur verið vel á móti frænku
minni þegar hún kom heim, þar sem
við eigum öll að lokum heimkomu. Nú
er hún með ástvinum sínum sem
löngu voru farnir á undan henni og
fagna komu hennar. Ég vil þakka all-
ar stundirnar sem frænka skemmti
mér með kveðskap og öðrum fróðleik.
Svo vil ég votta dætrum hennar og
þeirra nánustu samúð mína.
Ég kveð að lokum með vísu sem
Björn frændi okkar orti að vini sínum
látnum:
Haf bestu þakkir fyrir alt, já alt,
frá okkar fyrstu viðkynningar stundu.
Af bikar lífsins þú bergðir heitt og kalt,
en barst þó jafnan hressa og glaða lundu.
Ó vertu sæl, of svifin ævihöf,
við sjáumst aftur, fyrir handan gröf.
Guð blessi minningu Jónu frænku.
Alfreð Jónsson.
Það er víst óhætt að segja að Jóna
Guðmundsdóttir frá Berghyl hafi lif-
að tímana tvenna, fædd árið 1899.
Já, hún fékk að líta framan í þrjár
aldir og hefur lífið trúlega ekki alltaf
verið dans á rósum.
En hanni var það gefið að taka jafnt
mótlæti sem meðbyr. Hún var gáfuð
kona og tók með stillingu og hugprýði
hverju því, sem að höndum bar og
hafði oft á orði að hver yrði að taka því
sem að honum væri rétt.
Hún átti auðvelt með að sjá bros-
legu hliðarnar á málunum, var leik-
andi hagmælt og hafði ótrúlegt minni
á ljóð.
Hún hafði glöggt auga fyrir fegurð
forms og lita og bar handverkið henn-
ar og blómagarðurinn því fagurt vitni.
Jóna var höfðingi heim að sækja,
gjafmildi hennar einstök og einhvern
tíma sagði hún að það hefði verið sér
erfitt á sínum búskaparárum að hafa
ekki efni til að gefa fátækum eins og
hana langaði til, en hún hafði fleira að
gefa en veraldlega hluti eins og eft-
irfarandi vísur gefa til kynna, enþær
orti móðurbróðir Jónu, Björn Péturs-
son til hennar:
Hjá þér hef ég, frænka mín, fundið
þann fjársjóð sem dýrastur er,
en margt er svo meinlega bundið,
við minningar daprar hjá mér.
En hvað sem að hver og einn ræðir,
það kunnugt er fleirum er mér,
að enn áttu ylinn sem bræðir,
þann ís sem að kaldastur er.
Elsku Jóna, amma og langamma,
hafðu hjartans þökk fyrir allt og allt,
Guð geymi þig.
Anna, Reynir, Ragnheiður Ásta,
Unnur Berglind, Sveinn Ingi og
Jón Þorsteinn, Mýrakoti.
Honum Guðmundi langafa mínum
hefur eflaust orðið staka á munni þeg-
ar Ólöf kona hans eignaðist dóttur í
lok árs 1899. Hann var prýðilega hag-
orður og þann eiginleika erfði þessi
dóttir hans í ríkum mæli. Þarna var
sem sagt að fæðast hún móðuramma
mín, hún Jóna á Berghyl. Hún var
komin undir sextugt þegar ég fer að
muna eftir mér. Kraftmikil kona sem
hafði hvort tveggja, hlýtt hjarta og
mikið skap. Búskapur og lífsmáti afa
og ömmu var í föstum skorðum. Þau
höfðu lítið umleikis og tekjurnar voru
litlar, en það kom ekki að sök því út-
gjöldin voru enn minni. Þó var eins og
aldrei vantaði neitt. Afi var ekki
heilsuhraustur og á þessum árum
finnst mér að amma hefði fremur
unnið það sem erfiðara var. Samband
þeirra var hlýtt og gott, þótt ekki færi
það í öllu eftir nútíma hugmyndum
um jafnrétti kynjanna. En fjarri fór
því amma væri bara kraftmikil kona
sem ataðist í útiverkum. Hún var
handavinnukona í betra lagi og hélt
handstyrk og sjón til að sinna því
áhugamáli sínu langt fram á tíræð-
isaldur. Greind var hún og áhugasöm
um menningarleg efni, eins og skáld-
skap. Kannski dæmigerð fyrir þá fjöl-
mörgu einstaklinga sem geta verið vel
menntaðir af því sem þeir hafa heyrt
eða lesið, þótt formleg skólaganga sé
stutt. Amma hélt kröftum sínum með
ólíkindum vel, eða fram undir tíræð-
isafmælið. Síðustu missiri og mánuði
hallaði undan og hvíldinni fegin lést
hún þegar vantaði tíu daga í að hundr-
að og fjögur ár væru lifuð.
Óttast ei. Sú hönd er mild og hlý,
sem hvarmi þreyttum lokar hinsta sinn,
þá nóttin dvínar, dagur rís við ský,
og dauðinn, lífsins þjónn, er vinur þinn.
Já, dauðinn, hann er Drottins hinsta gjöf
til dauðlegs manns, sem ferðast hér á jörð.
Og, fegra líf þín bíður bak við gröf,
því ber að kveðja hér með þakkargjörð.
(Sveinn Víkingur)
Ég þakka ömmu fyrir mig og mína.
Inga kona mín þakkar sérstaklega
hlýhug í sinn garð og góð kynni.
Þórólfur Sveinsson,
Ferjubakka II.
JÓNA KRISTÍN
GUÐMUNDSDÓTTIR