Morgunblaðið - 05.02.2004, Síða 5

VIÐSKIPTAVELDI Jóns Helga
Guðmundssonar, sem gjarnan er
kenndur við Byko, hefur vaxið hratt
sl. áratug hér heima og erlendis.
Eignir hans hér á landi hafa vaxið
svo um munar á síðustu mánuðum en
félag að hálfu í hans eigu eignaðist í
síðasta mánuði rúmlega 38% hlut í
Flugleiðum og á sl. hausti eignaðist
hann aðra stærstu matvörukeðju
landsins, Kaupás.
Veldi Jóns Helga byggist fyrst og
fremst á árangri hans í rekstri bygg-
ingavöruverslunarinnar Byko, hér
heima og ekki síst erlendis. Faðir
hans, Guðmundur H. Jónsson, stofn-
aði Byko árið 1962 ásamt eiginkonu
sinni, Önnu Bjarnadóttur, og mági,
Hjalta Bjarnasyni. Jón Helgi hefur
svo gott sem alla sína starfsævi starf-
að fyrir Byko en hann tók við rekstri
fyrirtækisins í kringum 1980 ásamt
Jóni Þór Hjaltasyni. Þeir höfðu
nokkru áður stofnað saman Flutn-
ingsmiðlunina Jóna, sem var nefnd
eftir þeim sjálfum. Svo fór að Jón
Helgi stýrði Byko en Jón Þór stýrði
Jónum en að því kom að þeir skiptu
með sér sameiginlegum eignum sín-
um þannig að hvor um sig eignaðist
það félag sem hann stýrði. Þar með
skildi leiðir Jóns Helga og Jóns Þórs í
fyrirtækjarekstri en þeir hafa þó tek-
ið höndum saman í fjárfestingum í
seinni tíð. Jón Þór var t.d. meðal fjár-
festa sem yfirtóku Ker hf., áður Olíu-
félagið, á sl. ári og kom Jón Helgi
einnig að þeirri yfirtöku. Átti hann þá
tæpan fjórðungshlut í Keri en sá hlut-
ur var seldur í kjölfar yfirtökunnar og
á hann nú ekkert í Keri.
Byko byggðist hratt upp undir
stjórn Jóns Helga og teygði loks anga
sína til Lettlands, Rússlands og víðar.
Auk þess hafa á leiðinni bæst við ýmis
félög sem eiga lítið skylt við bygg-
ingavörur.
Vöxtur með útrás til
Lettlands og Rússlands
Árið 2000 var eignarhaldsfélagið Nor-
vik stofnað um alla starfsemi Byko og
tengdra félaga. Fyrirtækjasamstæða
Norvikur er nánast alfarið í eigu Jóns
Helga en auk hans á móðir hans,
Anna Bjarnadóttir, 4% hlut í Norvik.
Norvik á byggingavörufyrirtækið
Byko að fullu og raftækjamarkaðinn
Elko. Einnig á Norvik ullarútflutn-
ingsfyrirtækið Axent en það á rætur
sínar í vel heppnuðum tilraunum Jóns
Helga til útflutnings á ull til Rúss-
lands. Axent er einn stærsti útflytj-
andi á íslenskri ull. Það keypti í sl.
mánuði prjónaverksmiðju á
Hvammstanga og ætla má að þau
kaup renni enn frekari stoðum undir
útflutninginn. Um tíma flutti Jón
Helgi einnig út fisk til Rússlands en
sú starfsemi var seld árið 1997.
Byko-Lat er dótturfélag Norvikur
um starfsemina í Lettlandi og víðar.
Félagið á tvö dótturfélög, annars veg-
ar timburvinnslu í Lettlandi sem heit-
ir CED og hins vegar timbursölu í
Bretlandi sem heitir Byko UK. Mest
af því timbri sem CED vinnur er ein-
mitt að stærstum hluta selt til Bret-
lands en þess utan á fyrirtækið í við-
skiptum víða um heim í gegnum
umboðsmenn.
Um áratugur er liðinn frá því að
Byko hóf uppbyggingu timburvinnslu
í Lettlandi en markmiðið var að verða
á meðal stærstu útflytjenda landsins
á timbri. Nú nemur velta Byko-Lat í
Lettlandi um fimmtungi af veltu Nor-
vik-samstæðunnar. Félagið er meðal
fimm stærstu útflytjenda á unnu og
hefluðu timbri og meðal tíu stærstu
útflytjenda á timbri frá Lettlandi.
Starfsemin í Lettlandi hefur því vaxið
umtalsvert á síðustu árum. Að auki
rekur félagið þrjár starfsstöðvar í
Rússlandi sem kaupa hráefni til timb-
urvinnslunnar og flytur til Lettlands.
Matvörukeðja bætist við
Nýjasta viðbótin við Norvikur-sam-
stæðuna er verslanakeðjan Kaupás,
sem rekur verslanir undir merkjum
Nóatúns, Krónunnar, Ellefu-ellefu,
Intersports og Húsgagnahallarinnar.
Norvik keypti meirihluta hlutafjár í
Kaupási sl. haust af Landsbankanum.
Reyndar hafði verið tilkynnt um að
annað félag hefði keypt þennan 53%
hlut af Framtaki fjárfestingarbanka.
Þetta var eignarhaldsfélagið Áskaup,
sem var meðal annars í eigu VÍS og
Samvinnulífeyrissjóðsins sem einnig
voru hluthafar fyrir í Kaupási. Þáver-
andi framkvæmdastjóri Kaupáss var í
forsvari fyrir Áskaup. Kaupin gengu
hins vegar til baka þegar Landsbank-
inn nýtti sér forkaupsrétt á eignar-
hlut Framtaks í Kaupási og seldi
hann Norvik ásamt hlut sem bankinn
átti fyrir. Alls var því um að ræða rúm
70% hlutafjár sem Norvik keypti af
Landsbankanum. Félagið á nú
Kaupás að fullu.
Heildarvelta Norvikur var 24 millj-
arðar króna á sl. ári og hagnaðurinn
nam hálfum milljarði. Gert er ráð fyr-
ir að hagnaður félagsins verði um 600
milljónir króna á þessu ári og veltan
aukist um a.m.k. 3 milljarða.
Timburútflutningur
frá Rússlandi
Sia Solvina er fjárfestingarfélag í eigu
Jóns Helga með starfsemi í Lettlandi.
Helstu eignir félagsins eru 27% eign-
arhlutur í Norvik og fyrirtækið Argo
Forest í Rússlandi, sem rekur sög-
unarmyllu, kaupir timbur og flokkar
og flytur út frá Rússlandi, m.a. til
Lettlands. Að auki hefur Sia Solvina
fjárfest í smærri hlutum í ýmsum fyr-
irtækjum í Lettlandi.
Jón Helgi á einnig íslenska fjárfest-
ingarfélagið Straumborg sem aftur á
stóra hluti í öðrum eignarhaldsfélög-
um. Á meðal eigna eru fjórðungshlut-
ur í PharmaNor í gegnum eignar-
haldsfélagið Ares, rúmlega 6% hlutur
í KB banka í gegnum eignarhalds-
félögin Sveip, Frey, Ares og Straum-
borg, auk 38% hlutar í Flugleiðum í
gegnum eignarhaldsfélagið Oddaflug.
Oddaflug eignaðist framangreind-
an hlut í Flugleiðum á dögunum og er
þar með orðið stærsti hluthafi Flug-
leiða. Fjárfestingin nam 6,2 milljörð-
um króna en Oddaflug er í jafnri eigu
Jóns Helga og Hannesar Smárason-
ar, aðstoðarforstjóra Íslenskrar
erfðagreiningar, sem reyndar er
tengdasonur Jóns Helga. Er talið að
með þessum kaupum geti skapast
meiri sátt um rekstur Flugleiða.
Frá Gildingu í KB banka
Eignarhlutur Jóns Helga í KB banka
er að hluta til kominn frá eign í Gild-
ingu en þar sat Jón Helgi í stjórn.
Þegar Gilding var sameinuð Búnaðar-
bankanum eignaðist Jón Helgi hlut
þar og keypti ásamt tengdum aðilum
jafnframt stóran hlut til viðbótar með
það að markmiði að eignast kjölfestu-
hlut í bankanum. Alls eignuðust þess-
ir aðilar um 15% hlut í Búnaðarbank-
anum en eignuðust, sem kunnugt er,
ekki hlut ríkisins í bankanum.
Jón Helgi á rúman 6% eignarhlut í
KB banka í gegnum nokkur félög.
Stærstan hlut á Sveipur, 4,2%, en Jón
Helgi á það félag með Hannesi
Smárasyni. Auk þess á hann minni
hluti í gegnum Frey, sem er dóttur-
félag Sveips, Straumborg og dóttur-
félagið Ares. Jón Helgi situr í stjórn
KB banka.
Ennfremur er hann stjórnarfor-
maður PharmaNor, sem er í 100%
eigu Veritas Capital, en þar á hann
fjórðungshlut í gegnum Eignarhalds-
félagið Ares, dótturfélag Straum-
borgar. Þrjá fjórðu hlutafjár eiga þeir
bræður Hreggviður og Jóhann A.
Jónssynir.
Einn á báti
Jón Helgi hefur verið þekktur að því
að tilheyra ekki sérstakri valdablokk
nema þá sinni eigin. Hann á þó gjarn-
an í nánu samstarfi við bæði Hannes
Smárason og Þórð Magnússon, fyrr-
um stjórnarformann Gildingar og eig-
anda eignarhaldsfélagsins Eyris, en
hann hefur einnig setið í stjórnum
nokkurra félaga Jóns Helga. Einnig
hefur Jón Helgi á stundum verið orð-
aður við Ólafs-arm S-hópsins svokall-
aða enda tengdur Jóni Þór Hjalta-
syni, einum eigenda Kers, frá fornu
fari. Jón Helgi virðist hins vegar hafa
farið mikið til eigin leiðir í sínum fjár-
festingum þrátt fyrir að hafa á stund-
um verið í samstarfi við aðra fjárfesta.

JÓN HELGI GUÐMUNDSSON
Byggir veldi upp
á eigin spýtur
Jón Helgi Guðmundsson er orðinn einn af valdameiri mönnum í íslensku viðskiptalífi og orðið skammt stórra högga á
milli í fjárfestingum hans. Soffía Haraldsdóttir tók saman yfirlit um helstu eignir og stiklar á uppbyggingu veldisins
soffia@mbl.is
JÓN Helgi Guðmundsson á og
stýrir safni fyrirtækja hér á
landi og erlendis auk þess að
eiga stóra eignarhluti í ís-
lenskum stórfyrirtækjum.
Eignir Jóns Helga skiptast í
þrjú meginfélög: fyrirtækja-
samstæðuna Norvik, sem hann
á í félagi við móður sína, Önnu
Bjarnadóttur, lettneska eign-
arhaldsfélagið Sia Solvina og
hina íslensku Straumborg,
sem bæði eru að fullu í hans
eigu. Nokkur dótturfélaga
Straumborgar, sem eignast
hafa stóra hluti í öðrum fyr-
irtækjum, eru þó einnig í eigu
tengdasonar Jóns, Hannesar
Smárasonar.
Jón Helgi Guðmundsson
Einn á báti
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2004 B 5










































































































NVIÐSKIPTI 2 C
  

  
  
 ,'


I ,
 . 
)

KJ,
; 

 AB PIG,
'B 
 Q,

 
/
1;,'
'



,'
'


I A ,'
'



/
,/
'
'

%; ,;&'



)
,  C 3
C) K

('C
,
&'C& '
( CO 

'
) 0++$
0++$
0++$
0++$
0++$
0++$
*0$
77$
#+$
#4,*$
 &#

%)  ' K 
 


8?$
#:$
4$
0++$ 
  
1
'
K
 (
,D; 
#:$
*0$
$$ &

%)   0++,++$
$
" +

%)   0++,++$

  

1

'/

E  
2
#*$
*+$
*+$
8$
, % 

!
P/2 0++$
% 

I
  &E   &
B &O  ,)&
'AK

& &
()
 I
  &(
 &
K)

 


7-,4-$
#0,08$
?,?#$
:,0-$
*,-+$
0:,48$
0++,++$
% 
% 
% 

2(C)
:*$ 

C
5%
')
 


6 #*$K
5 C
%