Morgunblaðið - 05.02.2004, Page 13

sé Samherji hf. í hópi umsvifamestu
sjávarútvegsfyrirtækja landsins.
Uppbygging félagsins undanfarin 20
ár hafi verið hröð og miði að því að
treysta undirstöðurnar með því að
taka þátt í flestum greinum sjávarút-
vegsins. „Þannig er áhættunni dreift
og stöðugleiki tryggður. Velgengni
Samherja má ekki hvað síst rekja til
þeirrar staðreyndar að sem mat-
vælaframleiðslufyrirtæki annast fé-
lagið sjálft ferlið frá veiðum til mark-
aðar.“ Skráðir hluthafar í Samherja
eru nú 1.906 en 81,42% hlutabréfa í
félaginu eru í eigu tíu stærstu hlut-
hafanna. Þeir eru Kaldbakur, sem á
17,21% sem fyrr segir, Kristján V.
Vilhelmsson á 16,05%, Þorsteinn
Már Baldvinsson 15,69%, Lífeyris-
sjóðir Bankastræti 7 eiga 14,39%,
Lífeyrissjóðurinn Framsýn 3,7%,
Tryggingamiðstöðin 3,61%, Sam-
herji hf. á sjálfur 3,5%, Nafta hf. á
2,74%, Vátryggingafélag Íslands
2,45% og Lífeyrissjóður sjómanna á
2,08%.
Vert er að geta þess að stærsta
einstaka úthlutun fyrir yfirstand-
andi fiskveiðiár var til Samherja sem
fékk úthlutað 30.206 þorskígildis-
tonnum eða um 8% heildarkvótans.
Á síðasta fiskveiðiári var Samherji
með um 7,15% heildarkvótans. Árið
1985 átti Samherji þátt í stofnun fyr-
irtækisins Hvaleyrar hf. í Hafnar-
firði sem keypti eignir Bæjarútgerð-
ar Hafnarfjarðar, tvo togara og
frystihús og árið eftir stóð félagið
ásamt öðrum að stofnun Oddeyrar
hf. um kaup og rekstur samnefnds
skips, sem stundaði rækjuveiðar.
Árið 1990 keypti Samherji meiri-
hluta í Söltunarfélagi Dalvíkur, sama
ár eignaðist félagið allt hlutafé í
Hvaleyri og félögin tvö voru samein-
uð.
Samherji stofnaði Strýtu ásamt
Landsbanka Íslands og KEA á Ak-
ureyri upp úr þrotabúi K. Jónssonar
& Co, en Strýta er lagmetis- og
rækjuverksmiðja og pökkunarstöð.
Árið 1994 stóð Samherji að stofn-
un Framherja aps. í Færeyjum, átti
30% eignarhlut en fyrirtækið gerði
út Akraberg.
Þorsteinn EA (áður Helga II RE)
var keyptur 1995 og markaði það
upphaf þátttöku Samherja í veiðum
og vinnslu uppsjávarfiska. Hluti Dal-
víkurbæjar í Söltunarfélagi Dalvíkur
var sömuleiðis keyptur það ár. Fyr-
irtækið Samherji GmbH var einnig
stofnað og eignaðist 49,5% hlut í
Deutsche Fischfang Union GmbH í
Þýskalandi. Árið 1996 keyptu þeir
Samherjafrændur Friðþjóf hf. á
Eskifirði, en hann gerði út Sæljónið
SU og rak fiskverkun. Sama ár var
sölufyrirtækið Seagold Ltd. stofnað
ásamt Gústaf Baldvinssyni til þess
að sjá um sölu á sjófrystum afurðum
Samherja. Þá keypti félagið breska
útgerðarfyrirtækið Onward Fishing
Company Ltd.
„Guggan verður áfram gul…“
Það var svo undir lok ársins 1996 að
Hrönn hf. á Ísafirði, sem gerði út
einn öflugasta frystitogara landsins,
Guðbjörgu ÍS, var sameinuð rekstri
Samherja eins og frægt varð.
„Guggan verður áfram gul og gerð
út frá Ísafirði,“ sagði Þorsteinn Már
þá eins og oft hefur verið rifjað upp.
Þetta rættist ekki af ýmsum ástæð-
um og þegar Guðbjörgin var seld
DFFU (sem er í eigu Samherja) í
Þýskalandi 1999 sagði Þorsteinn
Már að yfirlýsingin margumtalaða
hefði verið mistök. „Aðstæður í sjáv-
arútvegi eru það breytilegar að það
verður að viðurkennast. Sjávarút-
vegurinn er eins og sjórinn, síbreyti-
legur.“ Allur rekstur Samherja og
dótturfélaga þess hérlendis var sam-
einaður í nýtt hlutafélag, Samherja
hf., árið 1997 og á sama tíma keypti
félagið 98% hlutabréfa í Fiskimjöli &
lýsi hf. í Grindavík. Síðla vetrar þetta
ár var ákveðið að gera Samherja hf.
að almenningshlutafélagi og bréf
þess voru skráð á Verðbréfaþingi Ís-
lands. Í árslok voru Friðþjófur hf. og
Fiskimjöl & lýsi hf. síðan sameinuð
Samherja hf. og samstarf hófst um
markaðsstarf í Bandaríkjunum með
Síldarvinnslunni og SR-mjöli, með
stofnun Úthafssjávarfangs.
Árið 1998 keypti Samherja tæp-
lega 50% hlut í Rifi ehf. í Hrísey sem
gerði út rækjubátinn Svan EA og um
þær mundir keypti félagið einnig
hlut í Fiskeldi Eyjafjarðar.
Þess má og geta að þetta ár var
Samherji útnefndur eitt af 500 fram-
sæknustu fyrirtækjum Evrópu.
Árið eftir dró Samherji sig út úr
rekstri Úthafssjávarfangs.
Aldamótaárið skildi svo leiðir
stofnendanna; Þorsteinn Vilhelms-
son sagði sig úr stjórn Samherja og
seldi sinn hlut í félaginu.
Friðþjófi á Eskifirði var lokað það
ár en eignarhlutur aukinn í Hrað-
frystistöð Þórshafnar. Sama ár sam-
einaðist Samherji BGB-Snæfelli á
Dalvík sem átti sex skip og fisk-
vinnslur á Dalvík, Stöðvarfirði og í
Hrísey. Tvö skipanna voru reyndar
seld strax.
Hlutafé í félaginu var aukið í 1,6
milljarða króna sama ár, fjölveiði-
skipið Vilhelm Þorsteinsson EA
bættist í flotann og félagið hóf þátt-
töku í fiskeldi með fjárfestingum í
Íslandslaxi í Grindavík, Sæsilfri í
Mjóafirði og Víkurlaxi í Eyjafirði.
Árið 2000 stofnaði Samherji einnig
FAB GmbH í Þýskalandi, sem móð-
urfélag DFFU og Hussmann &
Hahn. Samherji seldi þá sinn hlut í
Samherja GmbH en eignaðist 35%
hlut í FAB GmbH. Árið 2001 héldu
fjárfestingar Samherja í fiskeldi
áfram með hlutafjárkaupum í Silfur-
stjörnunni í Öxarfirði og hlutur fé-
lagsins í Sæsilfri og Íslandslaxi
jókst.
Árið 2002 jókst eignarhlutur Sam-
herja í Síldarvinnslunni í Neskaup-
stað, hlutur var keyptur í SR-mjöli
og Finnbogi Jónsson og Kristján Vil-
helmsson kjörnir í stjórn þess fyr-
irtækis í kjölfarið, Finnbogi sem
stjórnarformaður.
Samherji eignaðist hlut í Kald-
baki, sem fyrr segir, árið 2002 Í fyrra
keypti Samherji svo hlut í norska
sjávarútvegs- og fiskeldisfyrirtæk-
inu Fjord Seafood ASA, sem er eitt
af stærstu fyrirtækjunum á sínu
sviði í heiminum. Fyrirtækin tvö
gerðu með sér víðtækan samstarfs-
samning sem m.a. tekur til sam-
starfs félaganna í fiskeldi og sölu
sjávarafurða, en Samherji hefur nú
reyndar selt sinn hlut aftur í norska
félaginu.
Árið 2003 hlaut Samherji svo Út-
flutningsverðlaun forseta Íslands og
haldið var upp á að 20 ár voru liðin
síðan ævintýrið hófst.
Rekstur Samherja byggist á fjór-
um meginstoðum: sjófrystingu, land-
vinnslu á bolfiski, rækjuvinnslu og
vinnslu uppsjávarafurða, eins og
segir á vef fyrirtækisins.
Þar segir að undanfarin ár hafi
aukin áhersla verið lögð á fiskeldi,
enda ljóst að það falli mjög vel að
þeirri starfsemi sem fyrir er. „Félag-
ið hefur yfir að ráða talsverðum
veiðiheimildum í uppsjávarfiski, en
mjöl og lýsi eru mikilvægustu aðföng
í framleiðslu á fiskeldisfóðri. Fisk-
eldisstarfsemi Samherja tekur til
flestra þátta í fiskeldi þ.e. klaks,
seiðaframleiðslu, matfiskeldis, slátr-
unar, pökkunar og markaðssetning-
ar afurðanna. Áform eru um umtals-
verða aukningu í framleiðslunni á
næstu misserum. Samherji hf. hefur
á að skipa hæfu og framtakssömu
starfsfólki og stjórnendum, öflugum
skipaflota, miklum aflaheimildum og
fullkomnum verksmiðjum í landi.
Með þetta í farteskinu stefnir félagið
að því að vera áfram í fararbroddi í
sjávarútvegi, bæði á Íslandi og al-
þjóðlegum vettvangi.“ Starfandi
stjórnarformaður Samherja er nú
Finnbogi Jónsson, varaformaður er
Jóhannes Geir Sigurgeirsson,
stjórnarformaður Landsvirkjunar,
ritari er Óskar Magnússon, forstjóri
Og Vodafone, og meðstjórnendur:
Jón Sigurðsson, forstjóri Össurar
hf., og Gunnar Felixson, forstjóri
Tryggingamiðstöðvarinnar. Vara-
menn eru Eiríkur S. Jóhannsson,
framkvæmdastjóri Kaldbaks, og
Kristján Jóhannsson, lektor við Há-
skóla Íslands Starfsmenn Samherja
eru um 800. Þar af eru sjómenn um
300 og um 500 manns starfa í landi,
víðsvegar um land.
MORGUNBLAÐIÐ FIMMTUDAGUR 5. FEBRÚAR 2004 B 13










































































































NVIÐSKIPTI skapti@mbl.is

  


3
) )
O 
 
' 
!< &2
2(C) ;

Q 
)) )'


D '5 O6&
0:,#0$
7#,-4$
4,#+$
-,++$
*+,++$
8+,++$
!" / CI 
)

 &
B O 
K
 '
)
C '

I &(

B 
 &1
)
 
3
) ) &

I & '

I &K '
K)

58&-7?6 


#:,+0$
#*,++$
0+,+?$
?,7#$
8,++$
*,?#$
7,-?$
+,4+$
+,7-$
+,7-$
00,80$
0++,++$

 5
'# ( I  
)
 &
%
)
&R
 
 &
O J &,
 '
 
 
 & &
E 
 &

J &
D  &,%
  
 
 &,SJ

)
 
' &
.  &,( 
)
)
. 
 &,( 
)
)
08,-$
4?,:$
?8,:$
#*,+$
0++,+$
0*,:$
4?,+$
:0,+$
#+,8$
**,+$
*:,7$
$
 
 
& C &

 !&! R
"
 ' B 
 &
. B 
 &(
<
3
) ) &

 &
1  &
!
 &O  &
B 
 & K)

 


0:,#0$
08,+*$
0*,8?$
04,7?$
7,:+$
7,80$
7,*+$
#,:4$
#,4*$
#,+-$
0-,*-$
0++,++$

 5
'# (K%&,R< 
(

 /M &,(.
 
  B &,
 
1   B &, 
7*,+$
7+,+$
*+,+$
47,#$
% 
 &#++4 % 
#-& ;
#++4
&'&70& &#++7
&'&:&
&#++#
Morgunblaðið/Skapti Hallgrímsson
Rækjuvinnsla er ein af fjórum meginstoðum í rekstri Samherja. Myndin er tekin við
vinnslu rækju í Strýtu, landvinnslu fyrirtækisins á Akureyri.