Vísir - 19.09.1981, Qupperneq 27

Laugardagur 19. september 1981
VISIR
27
11 1__1_1________R. um verkefnaval

leitast vid
Stefán Baldursson
ad leikhúsid
eigi eríndi vid
áhorfendur.
Þorsteinn Gunnarsson
Nií er verkefnum leikársins
ætlaö aö höföa til væntanlegra á-
horfenda: þeir eiga að velja úr
„girnilegustu bitana” og flykkj-
astsiöan ileikhúsiö og njóta þess,
sem á borð er borið. Það er þvi
ekki úr vegi aö taka þá félaga
Stefán og Þorstein á beinið og for-
vitnast um, hvað ráði verkefna-
valinu. Hvers vegna eru þessi til-
teknu verkefni girnilegri en önn-
ur?
Verkefnaval hefur á undan-
förnum árum verið mikið til um-
ræðu meðal leikhússfólks i'nálæg-
um löndum : Hvaðer leikið, hvers
vegna og hvernig? — þannig er
spurt, en gengur oft erfiðlega að
leita algildra svara, sem von er.
Leikhússtjórar Leikfélagsins
voru samttÚ iað reyna a.m.k. að
ræða verkefnavalið og gera ein-
hverja grein fyrir þvi. Og þeir
byrjuðu á að segja frá verkefnum
vetrarins:
„Jói var frumsýndur á laugar-
daginn var, eins og flestir vita, og
næsta nýja verkefni hjá L.R.
verður Ymja álmviðir eftir
Eugene O’Neill i þýðingu Arna
Guðnasonar og leikstjórn Hall-
mars Sigurðssonar, en með helstu
hlutverk fara Gisli Halldórsson,
Ragnheiður Steindórsdóttir og
Karl Agúst úlfsson, nýútskrifað-
ur leikari. NU, i haust verður svo
frumsýnt barnaleikrit: Litli kri't-
arhringurinn eftir AlfonsoSastre.
Þetta leikrit fjallar um svipað
þema og Kri'tarhringur Brechts./
Þetta spánska leikrit hefur mikiö
verið leikið á hinum Norðurlönd-
unum. Þórunn Sigurðardóttir
leikstýrir þvi, en i hlutverkum
verða Aðalsteinn Bergdal, Hanna
Maria Karlsdóttir, Soffia Jakobs-
dóttir og Jóhann Sigurðarson.
Það er ætlunin að fara með
þessa sýningu i grunnskólana,
eins og gert var með Hlyn og
svaninn á Heljarfljóti i fyrra, og
þótti gefast vel.
Leikfélagið verður svo 85 ára á
næsta ári, og af þvi tilefni höfum
við valið Sölku Völku eftir Halldór
Laxness ileikgerð okkar tveggja,
en Halldór á einnig stórafmæli á
næsta ári. Salka Valka verður
frumsýnd nálægt afmælinu, 11.
janúar.
Siðustu nýju verkin á leikárinu
verða svo farsi eftir Dario Fo,
Hassið hennar mömmu og að
endingu nýtt irskt verk eftir Bri-
anFriel, sem er i hópi bestu irsku
höfunda á okkar timum.
Svo eru það nokkuð óvenjulegar
kringumstæður sem koma uppá
núna, þegar fjórar sýningar frá
liönu leikári eru teknar upp að
nýju, og þær verða auðvitað ekki
til að bæta húsnæðisvandann:
Rommi', Ofvitinn, Bam i' garðin-
um og Skomir skammtar, sem
verða fiuttirauknir og endurbætt-
ir yfir i Austurbæjarbió”.
— Þetta verkefnaval virðist
vera fjölbreytt og eitthvað fyrir
alla, eins og sagt er. Hefur það
verið hugsunin, þegar það var
saman sett?
„Leikhús af þeirri stærðar-
gráðu sem Leikfélagið er, og með
jafn mikla aðsókn og raun ber
vitni, hefur ævinlega haft á
Stefán Baldursson og Þorsteinn
Gunnarsson eru um þessar mundir
að hefja annað leikár sitt sem leik-
hússtjórar Leikfélags Reykjavikur.
Það var nýmæli á sinum tima, þeg-
ar þeir sóttu saman um eitt leikhús-
stjóraembætti, en samstarf þeirra
þykir hafa gefið góða raun, eftir þvi
sem hlera má i leikhúsheiminum.
Nú hafa þeir tilkynnt opinberlega
verkefnaskrá komandi leikárs: þar
kennir margra forvitnilegra grasa:
sumt tekið upp frá fyrra leikári en
fleira þó, sem til nýmæla telst á f jöi-
um gamla Iðnó.
stefnuskrá sinni að hafa fjöl-
breytt verkefnaval. Og þetta leik-
ár, eins og leikárin á undan, ber
þess merki.
Þóskér þaðsig úr, að við erum
núna með fleiri verkefni, þeirra á
meðal barnasýningu, sem ekki
hefur verið um langt skeið á fjöl-
um L.R., ef undan er skilin sýn-
ingin i fyrra.”
— Verkefnavali leikhúsanna
hefur stundum verið likt við kalt
borð, þar sem hver réttur er öðr-
um óháður — eða, með öðrum
orðum, að samhengið milli ein-
stakra verkefna hafi verið of litið.
„Efverkefnavali er likt við kalt
borð, þá má nú ætla, að okkar
borð sébýsna kræsilegt, ef litið er
til höfunda á borð við Laxness,
O’Neill, Kjartans og Dario Fos.
Nú, svo má lika velta þvi' fyrir
sér, hvað gæti komið i stað kalda
borðsins, sem þú nefnir svo. Yrði
t.d. ekki afskaplega þreytandi og
leiðigjarnt að vera alltaf á sömu
linunni? Ylli það ekki meltingar-
truflunum?
En hvað sem fjölbreytninni lið-
ur, þá reynum við að setja okkur
ákveðinn gæðaramma, þannig að
ekki séu tekin fyrir verk, sem
okkur finnst að skipti engu máli.
Svo er það kannski annað mál
hvort verkin tala til okkar á gam-
ansaman hátt eða alvarlegan,
það getur verið mismunandi. En
verkefnin verða að standast á-
kveðið gæðamat.”
— Er það markmiðið með
verkefnavalinu að sátt og sam-
lyndi riki milli leikhúss og áhorf-
enda : að hver og einn eigi að geta
komið i' leikhús, séð eitthvað við'
sitt hæfi og að það sé jafnframt
vel gert?
,,Við leitumst eftir þvi' að leik-
húsið hér eigi erindi viö áhorfend-
ur. Og ef við skoðum t.d. Jóa, þá
er það svo sannarleaga leikrit
sem á erindi við fólk, ekki ein-
göngu vegna þess að það fjallar
um fatlaðan dreng á ári fatlaðra,
heldur vegna þess að það fjallar
einnig um sambúð fólks: hver á
að fórna sér? Er réttlætanlegt að
einhver fórni sér fyrir aðra? Og
svo framvegis. Við getum einnig
tekið dæmi af leikriti Dario Fos,
sem fjallar um fikniefnaneyslu,
en það mál á lika brýnt erindi til
okkar i dag, þótt umfjöllunin sé
spaugilegri en t.d. fleikriti Kjart-
ans.
önnur verk af þeim sem verða
á fjölunum i vetur fjalla ekki i
sama mæli um málefni, sem eru
ofarlega á baugi i dag, en þau
hafa þá hugsanlega einhverja al-
gilda skirskotun til nútimans.
— Nú hefur það verið reynt
viða erlendis að velja verkefni
leikárs saman, þannig að þau
Það hefur ávallt veriö á stefnuskrá L.R. að hafa verkefnaval sem fjölbreyttast og að verkin, sem
sýnd eru, eigi erindi við áhorfendur — gjarnan á mismunandi hátt.
myndi efnislega heild. Sænska
Þjóðleikhúsið hefur t.a.m. valið
nokkur verk til næstu ára saman
undir nafngiftinni: „Lifið, sem
hefði getað orðiö ef...” Hefur eitt-
hvað i þeim dúr borið á góma hér
i ykkar leikhússtjóratið?
„Slik hugmynd hefur ekki kom-
ið fram hér í leikhúsinu hjá okkur
i jafn afmörkuðu formi og þú
nefnir, enda kannski hæpið við
okkar kringumstæður. Þegar þú
talar um kalda borðið, gefur þú
kannski til kynna, að það sé litið
sem ekkert samhengi i verkefna-
valinu, en við veljum auðvitað
ekki verkefni eins leikárs þannig,
að þaö sem hugsanlega vinnst
með einni sýningu sé þegar rifiö
niður með þeirri næstu — og það á
við bæði i efnislegu og listrænu
tilliti.
Annars er hugmyndin að baki
þvi að velja verk saman yfir á-
kveðinn tima undir eitthvert stórt
þema athyglisvert. Við gætum
sennilega fundið eitthvert þema,
sem verk þessa leikárs gætu án
efa heyrt undir ef við vildum —
þótt þau séu hverju ööru ólikara”.
— En svo við vikjum að öðru:
Hafa ekki ýmsir þættir mikil á-
hrif á verkefnavalið? Til dæmis
fjöldi leikara, kyn þeirra og ald-
ur? Húsnæðið? Og auðvitað pen-
ingarnir?
„Þessir þættir spila auðvitað
allir inn i leikhúsrekstur, og ekki
sist i rekstur L.R., sem er rekið af
starfsmönnunum sjálfum. Húsa-
kynnin setja okkur einnig afskap-
lega þröngar skorður þegar stærð
verkefna er höfð i huga. Það
kemst t.d. ekki nema ákveðinn
fjöldi leikara fyrir á sviðinu. Nú,
við höfum fastráðinn 17 manna
hóp leikara, en hér starfa iðulega
allt að 40 leikarar á hverju leik-
ári. Það þarf lika að gæta þess, að
okkar starfsfólk þroskist listrænt
af þeim verkefnum sem það er að
glima við herju sinni.
Þetta er þvi meðal þeirra atriða
sem leikhússtjóri þarf að taka til-
lit til”.
Að lokum nefna þeir leikhús-
stjórar nýlegt dæmi um samhengi
i verkefnavali: til stendur að
frumsýna innan tiðar leikrit
Eugene O’Neills, Ymja álmviðir.
Verk þetta bar gjarnan á góma i
vor meðan á æfingum stóð á
Barni i' garðinum — en það stend-
ur einmitt til að setja þá sýningu
upp að nýju i haust. Stefán og
Þorsteinn benda á að vissulega
megi lesa ákveðiö samhengi milli
þessara tveggja leikrita, skyld-
leiki þeirra sé töluverður, auk
þess sem megi lesa úr þeim sitt-
hvað um bandariska leikritun.
„Það er því að okkar dómi for-
vitnilegt og skemmtilegt að geta
boöið leikhúsgestum að skoða þau
með svo skömmu millibili.
Það ersjálfsagt hægur vandi að
finna einhverja nafngift á nýtt
leikár Leikfélagsins sbr. dæmi
þitthér að framan, en við teljum
áhorfendur fullfæra um að skoða
og meta verkefnin ánþess að gefa
þeim fyrirfram ákveðnar notkun-
arreglur”, sögðu þeir Stefán og
Þorsteinn að lokum.
— jsj-