Vísir - 17.10.1981, Blaðsíða 16

1 rísm
Málflutningur krata og íhaldsins:
Ömerkileg yfir-
borðspólitík
— segir Svavar Gestsson, ráöherra og
formaöur Alþýöubandalagsins
og þeir, aö viö festumst i kerfis-
netinu um leiö og viö setjumst i
þessa ráöherrastóla. Viö neitum
þvi aö sjálfsögöu og reynum aö
starfa eins vel og viö getum i
þágu kjósenda okkar og
umbjóöenda á grundvelli stefnu-
skrár okkar”.
Kaupmáttur aldraðra
stórbættur
— Þvi er haldiö fram, aö
minnihlutahópar, eins og leigj-
endur, gamalt fólk, láglaunafólk
og fleiri búi aldrei viö lakari kjör,
en einmitt þegar Alþýöubanda-
lagiö er i rikisstjórn?
,,AÖ þvi er varöar gamla fólkiö,
er þetta náttúrlega alveg fráleitt.
Ég hef undir höndum tölur um aö
kjöraldraöra hafa batnaö á þessu
ári, þrátt fyrir ýmsa erfiöleika i
þjóöarbúinu. Kaupmáttur
aldraöra er margfalt betri en
hann var á sæludögum rikis-
stjórnar ihaldsins og krata,
mitt á sama tima og viö höfum
veriö i rikisstjórn, lagt verulega
áherslu á umræöu um her-
stöövarmáliö, bæöi I Þjóöviljan-
um og i málflutningi okkar á
Alþingi. Viö höfum oröiö varir viö
aö kröfur okkar um aö Island
veröi ekki I enn frekara mæli
dregiö inn i vigbúnaöarátök stór-
veldanna, eiga vaxandi hljóm-
grunn, þannig aö þeir hópar, sem
krefjast þess aö Islendingar beygi
sig og hneigi fyrir nevtrónu-
sprengjum Reagans forseta eru
nú I miklum minnihluta meö
þjóöinni.
Ég vitna til þess sem Gils
Guömundsson, fyrrverandi
alþingismaöur, sagöi i viötali viö
Helgarpóstinn, aö þaö er ósann-
gjarnt aö krefjast þess af Alþýöu-
bandalaginu, sem þrátt fyrir allt
hefur ekki nema fimmtung
kjósenda aö baki sér, ennþá, aö
þvi takist aö koma hernum úr
landinu á meöan þaö fær engan
hijómgrunn hjá öörum stjórn-
málaflokkum.
„Um leiö og þvl er haldiö fram, aö viö séum djúpt sokknir I ráöherra-
stólana, spillinguna, feniö og svinariiö, þá er þvi haldiö fram aö viö
séum þjóöhættulegir, ef ekki heimshættulegir byltingarmenn”. —
yVIsismynd: G.V.A.
16
//Aðalmál þingsins í vet-
ur verða efnahagsmálin og
svo orku- og iðnaðarmól",
sagði Svavar Gestsson,
heilbrigðis-, trygginga- og
félagsmálaráðherra, og
formaður Alþýðubanda-
lagsins.
„Efnahagsmálin veröa mikiö
rædd i þinginu. Rikisstjórnin
kemur náttúrlega sinum málum á
framfæri, svo sem fjárfestingar-
og lánsfjáráætlun, fjárlögum og
fleira. Svo vona ég aö stjórn-
arandstaöan hafi döngun I sér til
aö ræöa þau mál lika.
Satt aö segja er þessi umræöa
um efnahagsmál dálitiö ófrjó á
köflum og ég held aö almenningur
sé oröinn dálitiö lúinn á henni.
Viö, stjórnmálamenn, þurfum aö
reyna aö setja efnahagsmálin
ööruvisi fram, ef fólk á aö fá
áhuga á þeim, eins mikilvæg og
þau eru.
Annaö meginmál þingsins i vet-
ur veröa orku- og iönaöarmál.
Samkvæmt lögum um raforku-
ver, sem samþykkt voru á Alþingi
siöasta vor, var gert ráö fyrir þvi
aö rööun virkjana og orkunýting
kæmi til kasta þingsins á ný. Ég á
von á þvi aö þaö veröi fljótlega,
væntanlega á næstu vikum.
Mörg önnur merk mál veröa til
umræöu á þinginu I vetur, þó
þessi tvö taki sjálfsagt mestan
tima og hljóti mesta umfjöllun-
ina. Ég get til dæmis nefnt mál,
sem ég er meö I minum ráöuneyt-
um, s.s. frumvörp um lyfjadreif-
ingu, umhverfismál, málefni
fatlaöra og mörg fleiri.
Þá er eitt mál til viöbótar, sem
mun hafa mikil áhrif á alla póli-
tiska umræöu I Iandinu, en þaö
eru sveitastjórnarkosningarnar i
vor”.
Maiblóm Benedikts
— Er samstarfiö gott innan
rikisstjórnarinnar og heldur þú
aö stjórnarsamstarfiö haldi
áfram út kjörtimabiliö?
„Viö höfum tekiö ákvöröun um
það i minum flokki, aö viö
reynum aö halda stjórnarsam-
starfinu áfram út kjörtimabiliö,
enda starfi stjórnin áfram á þeim
grundvelli, sem hún hefur
markaösér. Viö ráðum hinsvegar
ekki einir og ýmsir aörir þættir i
þjóöfélaginu ráöa um langlífi
stjórnarinnar.
Hins vegar bendir ekkert til
þess núna, aö ríkisstjóínin sé
komin aö fótum fram. Ég minni á
loforö Benedikts Gröndal aö hér
yröi mynduö rikisstjórn i mai
mánuöi siöastliönum, sem heföi
fyrst og fremst þaö hlutverk aö
koma kommúnistum, eins og viö
erum kallaöir, úr stjórnarstólun-
um, því viö værum svo hættulegir
lýöræöinu. Um leiö og þvi er
haldið fram aö viö séum djúpt
sokknir i stólana, spillinguna,
fenið og svinariiö, þá er þvi haldið
fram aö viö séum þjóöhættulegir,
ef ekki heimshættulegir bylt-
ingarmenn, sem vilja brjóta allt
og bramla.
Þetta maiblóm Benedikts
Gröndal hefur visnaö og fölnaö i
höndunum á krötunum, eins og
fleira um þessar mundir. Og ekki
hefur stjórnin látið bóla á sér enn.
Ég hef enga trú á þvi aö forsendur
séu til þess aö mynda aöra rikis-
stjórn eins og er, en ef þær eru, þá
kemur þaö náttúrlega I ljós”.
Makráður va Idaf lokkur
— Hefur Alþýöubandalagiö
horfiö frá þvi aö vera róttækur
verkaiýösflokkur yfir I aö vera
makráöur valdaflokkur?
„Þetta er kenning, sem reynt er
aö bera út um okkur núoröið og
þvi er haldiö fram aö viö höfum
skipt mjög um svip frá þvl sem
var áöur. Ég tel aö flokkurinn
hafi I raun og veru haldiö I heiöri
þeim sömu grundvallarviöhorf-
um, sem hann hefur alltaf haft i
sambandi viö sitt pólitiska starf.
Okkar hlutverk er aö breyta
þjóöfélaginu I átt til jafnréttis, i
lifskjörum og öörum aöstæöum
fólks. Svo mikiö er vist, aö okkur
miöar ekki afturábak, en kannski
mjög hægt fram á viö, meö þátt-
töku okkar I rikisstjórn.
Tilgangur borgarblaöanna meö
þvi aö klina þvl á okkur, aö viö
séum aö veröa eins og þeir, er aö
sjálfsögöu aö reyna aö draga úr
tiltrú almennings á flokknum.
Þeir gefa sér þaö aö viö séum eins
viöreisnarstjórnarinnar, sem
þeir láta sig ennþá dreyma um.
Ef aöstaöa leigjendanna er
lakari en áöur, þá stafar þaö fyrst
og fremst af verötryggingu allra
fjárskuldbindinga. Þetta kemur
niöur á leigjendum eins og
öörum, kemur fram i hækkandi
húsnæðiskostnaði. Á móti þessu
höfum viö margfaldaö framlög til
félagslegra ibúöarbygginga. Viö
höfum einnig hækkaö lán til
almennra húsbyggjenda úr bygg-
ingarsjóöi rikisins frá þvi sem
heföi veriö aö óbreyttum lögum.
Viö eigum aöild aö borgarstjórn
Reykjavikur, þar sem teknar
hafa veriö ákvaröanir um stór-
fellda uppbyggingu leigu-
húsnæöis. Alltmun þetta skila sér
til leigjenda.
En hver er ástæöan til þess aö
sjónir manna beinast nú aö
þessum hópum? Ástæban er fyrst
og fremst sú, aö afturhaldsöflin i
landinu hafa i rauninni aldrei
fengist til þess að viöurkenna
nauösyn sæmilegra lífskjara fyrir
almenning I landinu. Núna reyna
þau aö skapa óánægju meöal
almennings meö þvi aö ýta undir
óánægjuraddir hjá ákveönum
hópum i þjóöfélaginu.
Ég spyr lesendur Visis, Hafa
þeir trú á þvi aö Sjálfstæðisflokk-
urinn, sem boðaöi leiftursókn fyr-
ir siöustu kosningar, ásamt
Alþýöuflokknum, sem boöaöi
stórfelldar kauplækkanir meö
sinum tillögum I slöustu stjórnar-
myndunarviðræðum, muni bæta
lifskjörin hjá hinum almenna
launamanni? Þaö er alveg
fráleitt!
Pólitik þessara aöila núna er
ómerkileg yfirboröspólitlk og hef-
ur ekkert meö raunverulegan
áhuga á aö bæta kjör láglauna-
fólksins aö gera. Hugmyndafræði
þessara flokka byggist á frelsi
fjármagnsins, frelsi
markaöarins, og viö erum meö
okkar pólitik aö reyna aö verja
fólk fyrir takmarkalausu frelsi
markaöarins og gróöaaflanna.”
Beygja sig og hneigja
fyrir nevtrónusprengjum
— Þýöir sú staöreynd, aö
Alþýöubandalagiö hefur setiö I
stjórn, oftar en einu sinni, án þess
aö fá nokkru áorkaö varöandi
brottflutning bandariska hersins,
aö Alþýðubandalagiö hafi gefist
upp viö aö ná fram þessu baráttu-
máli sinu?
„Nei, viö höldum áfram aö
berjast fyrir brottför hersins. Viö
höfum núna á siöustu árum, ein-
Þvi fer viösf jarri aö viö höfum
dregið úr baráttu okkar I þessum
efnum og við höldum henni
ótrauðir áfram. Viö teljum að
umræðan um striðsógnir aö
undanförnu hafi rennt fleiri
stoöum undir okkar málflutning
en nokkru sinni fyrr, það er
nauðsynlegt aö ísland verði friö-
lýst land og aö hér veröi ekki
erlendur her.
Þannig eigum viö samleiö meö
öllum þeim, sem krefjast þess aö
erlendir herir hverfi á brott úr
löndum, hvar sem er I heiminum.
Viö erum sjálfir okkur sam-
kvæmir i þvi, hvort sem þaö er
um aö ræöa heri i löndum austan-
tjalds, eins og t.d. Tekkóslóvakiu,
eöa i löndum eins og Afganistan,
eöa einhvers staöar annars
staöar. Viö leggjum á þaö
áherslu aö herir stórveldanna eigi
aö fara i burtu út úr smáríkjun-
um. Smárikin ættu aö gera sig
miklu meira gildandi á
alþjóöavettvangi, en til þessa hef-
ur veriö, þvi aö stórveldin eru
hættuleg”.
//Leysum Suðurnesjamenn
undan menguninni"
— Eruö þiö búnir aö fallast á
flugstöövarbygginguna og fram-
lag Bandarikjanna til hennar?
„Nei, viö gerum þaö ekki. Viö
föllumst ekki á þaö aö
Bandarikjamenn taki þátt i að
kosta islensk samgöngumann-
virki”.
— Hvaö meö Helguvikur-
málið?
„Viö höfum mikinn áhuga á þvi
aö leysa Suöurnesjabúa undan
þeirri mengun, sem núna ógnar
daglegu lifi þeirra á vissum
svæöum. Viö viljum helst að
reynt veröi aö stuöla aö lausn sem
er sem allra fljótlegust. Viö
styöjum þær 'hugmyndir, sem
komiö hafa frá Oliufélaginu, um
aö endurnýjun á geymarými fyrir
bandariska herinn, sem fara þarf
fram á meöan herinn er hér eigi
sér staö innan vallarsvæöisins”.
Kúrekinn
frá Hollywood
— Hvaö meö þá staöhæfingu,
aö Reagan Bandarlkjaforseti og
efnahagsstefna hans hafi átt
stærstan þáttihn i hjöönun
veröbólgunnar á islandi, eöa meö
öörum oröum aö blómiö i hnappa-
gati rlkisstjórnarinnar um 40%
veröbólgu á árinu, sé kúrekanum
frá Hollywood aö þakka?
„Ætli honum veiti nokkuö af þvi
aö honum sé eignaö eitthvaö
jákvætt. Það er kannski ekkert
skrýtið, aö bestu vinir hans hér á
Islandi, reyni aö eigna honum þaö
sem helst er jákvætt I tilverunni
hér á Islandi. Auövitað er alveg
ljóst, aö sú stefna sem fylgt hefur
verið I Bandarikjunum I þá veru
að dollarinn hefur hækkað, hefur
haft I för meö sér að gengisvandi
sumra atvinnugreina hér hefur
oröið nokkru minni en ella.
Aöalástæöan til minnkandi
verðbólgu er hins vegar aö sjálf-
sögöu stefna rikisstjórnarinnar.
Stefna Bandarikjastjórnar, sem
sumir hæla, hefur um leib skapaö
vanda. Atvinnuvegir okkar, sem
búa viö markaösverö I Evrópu,
hafa vegna þessarar sömu stefnu
lent i vanda. Eins hafa sam-
keppnisgreinar okkar hér innan-
lands, sem eru I samkeppni viö
innflutning frá Evrópu, lent i
meiri vanda en áöur. Stefna
Reagans hefur þvi einnig skapaö
veruleg vandamál hér á landi.
Þegar rikisstjórnin kynnti
efnahagsáætlanir sinar á
gamlárskvöld 1980, þá var þvi
lýst yfir að viö stefndum aö þvi aö
ná verðbólgunni niöur i 40% fyrir
árslok 1981. Það hefur tekist. Þá
lá ekki fyrir að stefna
Bandarikjastjórnar, heföi þessi
áhrif á þróunina hér.
Þaö er ekkert skrýtiö, aö þeir
menn sem vilja taka upp
hanskann fyrir Reagan hér á
landi — svo furðulegt sem þaö er,
þá eru þeir nokkrir — aö þeir
reyni aö reikna Reagan minnk-
andi verðbólgu hér á landi. Þetta
eru menn sem ekki sætta sig viö
aö þakka það stjórnaraðild
Alþýðubandalagsins og Gunnari
Thoroddsen, og nefna þess vegna
Reagan Bandarikjaforseta. Þeim
er vorkunn, þeir hafa ekki náö
verulegum hljómgrunni i baráttu
sinni gegn rikisstjórninni, og þaö
sama er aö segja um Reagan,
hans stefna hefur ekki veriö
vinsæl hér á landi”.
Næg atvinna
frumatriðið
— Hvaö meö vanda atvinnu-
veganna?
„Vandi atvinnuveganna, sem
nú er mjög blásinn út, stafar af
auknum fjármagnskostnaöi.
Inneignir i bankakerfinu hafa
aukist um einn milljarö nettó,
umfram verðbólgu, Raun-
hagnaöur rikisbankanna var um
150 milljónir króna, þannig aö
fjármagn hefur leitaö i veru-
Laugardagur 17. október 1981
legum mæli I bankana og at-
vinnuvegirnir hafa ekki getaö
tryggt sér f jármagn sem nægöi til
aö halda áfram eins góöum
rekstri og vera þyrfti.
1 hverri einustu viku, frá þvi
núverandi stjórn tók viö völdum,
hefur stjórnarandstaöan sagt at-
vinnuástandið mjög slæmt, aö hér
væri að skella yfir atvinnuleysi.
Nýlega var gerö könnun á þessu
hjá félagsmálaráöuneytinu og
kom i ljós aö atvinnuástand á
Islandi hefur veriö mjög svipaö á
árinu og slöastliöin fimm ár.
Skráöir atvinnuleysisdagar á
árinu svara til þess, aö 391 maöur
hafi veriö atvinnulaus á árinu aö
meðaltali. Þá er þess að gæta, aö
á ýmsum svæöum á landinu hefur
verið verulegur skortur á vinnu-
afli, auk þess sem félagsmála-
ráöuneytiö hefur gefið út atvinnu-
leyfi til 700 útlendinga, þar af um
200 I fiskvinnslu. Þetta þýöir aö
hér hefur veriö mikil atvinna og
tiltölulega gott atvinnuástand.
Næg atvinna er forgangsatriði
þessarar rikisstjórnar. Þaö hefur
tekist, ólikt þvi sem er i grann-
löndum okkar. Til dæmis I Dan-
mörku er um aö ræöa atvinnu-
leysi hundruö þúsunda, þar sem
flokksbræöur Kjartans Jóhanns-
sonar fara meö völd. Kjartan Jó-
hannsson og Geir Hallgrimsson
og fleiri slikir menn nota mjög
stór orö um þaö aö núverandi
rikisstjórn sé aö setja allt á haus-
inn og drepa allt hér meö stefnu
sinni I atvinnumálum. Þaö sé i
rauninni ekki óviljandi hjá rikis-
stjórninni meö aögerðarleysi i at-
vinnumálum, heldur stefni hún
alveg markvisst aö þvi að rifa
grundvöllinn undan atvinnuveg-
unum. Þetta sé náttúrlega gert
vegna þess að kommúnistar ráöi
öllu I ríkisstjórninni og þeir vilja
þjóönýta hér alla skapaöa hluti.
Þetta svartsýnisraus stjórnar-
andstöðunnar hefur vakið hjá
mér spurningar um hvaöa orö
þessir menn myndu nota, um at-
vinnuástandiö I Danmörku, i
Bretlandi, I Bandarikjunum og
vlðar, eins og ástandiö er þar um
þessar mundir?
Full atvinna er forgangs-
verkefni. Viö höfnum þeirri
stefnu aö hér þurfi að vera „hæfi-
legt atvinnuleysi” til aö halda
niöri kjörum launafólks, eins og
ýmsir afturhaldshagfræðingar
hafa haldiö fram. Full atvinna er
svo mikilvægt verkefni, að þaö er
skoðun min aö frekar eigi aö
slaka á öörum þáttum i efnahags-
stjórninni, en láta koma til at-
vinnuleysis”.
Eruð þið kommar?
— Þiö erúö kallaðir kommún-
istar, segiröu. Eruö þiö kommún-
istar?
„Ég tel aö deilan um þaö hvort
menn séu kommúnistar eöa
sósialdemókratar sé fyrst og
fremst sagnfræöileg deila.
Alþýðubandalagiö er sósialiskur
flokkur og leggur á það áherslu aö
þjóðfélagiö fái aö þróast eftir
lýöræöislegum lögmálum.
Við höfnum þvl að hér gerist
breytingar meö þeim hætti að
lýöræðislega kjörnum aöilum sé
svipt til hliðar af harövítugum
minnihlutahópum af einhverjum
toga. Viö skulum setja sem svo aö
einhverntlma geröist það að við
gætum haft meiri áhrif hér i
þjóöfélaginu en viö gerum nú, þá
myndum viö að sjálfsögðu leggja
á það áherslu aö þaö lýðræðislega
kerfi, sem byggt hefur verib upp,
fái ekki bara aö halda sér, heidur
fái það aö þróast og eflast frá þvi
sem nú er.
Vandinn er sá, aö menn eru
ekki nógu ötulir viö aö fá fólk til
þátttöku i þessari lýöræðislegu
ákvaröanatöku, lýöræðið á aö
vera virkt og milliliðalaust frá
degi til dags”.
Róttækni?
— Kjartan Jóhannsson sagöi I
viötali I VIsi, aö Alþýöuflokkurinn
væri róttækasti flokkurinn á
tslandi, en Alþýöubandalagiö
væri Ihaldssamur flokkur. Hvaö
finnst þér um þá staöhæfingu?
„Ég læt aöra dæma um Alþýðu-
bandalagið, ég tel fráleitt aö telja
flokkinn ihaldssaman. En ég get
tekið undir, að i sumar hefur
komiö i ljós, aö Alþýðuflokkurinn
er á sumum sviöum róttækari en
allir aörir flokkar. En þaö er
róttækni, sem ég kæri mig ekki
um aö apa eftir i minum flokki”.
— ATA.