Vísir - 23.10.1981, Blaðsíða 8

8
Föstudagur 23. oktöber 1981
ytsni
utgefandi: Reykjaprenth.f.
Ritstjóri: Ellert B. Schram.
Fréttastjóri: Sæmundur Guðvinsson. Aðstoðarfréttastjóri: Kjartan Stefánsson. Auglýsingastjóri: Páll Stetansson. 1
Fréttastjóri erlendra frétta: Guðmundur Pétursson. Blaðamenn: Axel Ammen- Dreifingarstjóri: Sigurður R. Pétursson
drup, Árni Sigfússon, Herbert Guðmundsson, Jóhanna Birgisdóttir, Jóhanna Ritstjórn: Siðumúli 14, sími 86611, 7 línur.
Sigþórsdóttir, Kristín Þorsteinsdóttir, Magdalena Schram, Sigurjón Valdi- Auglýsingar og skrifstofur: Síðumúla 8, simar 86611 og 82260.
marsson, Sveinn Guðjónsson, Þórunn Gestsdóttir. Blaðamaður á Akureyri: Gísli Afgreiðsla: Stakkholti 2—4,sími866ll.
Sigurgeirsson. iþróttir: Kjartan L. Pálsson, Sigmundur O. Steinarsson. Ljósmynd- Askriftargjald kr. 85 á mánuði innanlands
ir: Emil Þór Sigurðsson, Gunnar V. Andrésson. - og verð i lausasölu 6 krónur eintakið.
'utlitsteiknun: Magnús Olafsson, Þröstur Haraldsson.
Safnvörður: Eiríkur Jónsson. Vísir er prentaður í Blaðaprenti, Siðumúla 14.
RAÐHERRA í FYLU
Sleingrimur
Hermanns-
son
samgongu-
ráöherra:
LJtannskl vitieysa afi
■ slyDja Fluglelöir”
,Jf«i. það hefur t*ki vertð dag-
ett hvenar lagt verður fram
runvarp á Alþingi um stuðnlug
tð Flugletðir hf. Þelr hafa ekkert
amband haft vtð mtg lengi og
iretnllega haft nógu að itnna vtð
ið iklpuleggja fundl og mótmali,
ég hef þvf ekkert vertð að flýU
mér og kanniki er vttleyia að
vera að brjóUat f að atyðja þó",
tagði Steingrlmur Hermanmaon
■amgöoguráðherra I aámUli við
Vbt I morguq.
„Það kom grcfnlega fram hjá
hagri hönd foritjórani, Erling
Aipelund, að það lem rfciaitjðrn-
In atlaði að gera vari I raunimi
enginn ituðningur, heldur bara
ijálfiagður hlutur. Svo befur
rekitantaða og eignaitaða
Fhigiefca verið tU akoðuiar, þar
•em nú er orðið Ijðit að
dgnaitaðan hefur rýrnað veru-
lega., En þetta hafa þeir Flug-
leiðamenn ekkert ratt við mig
lengi og á meðao þalr hafa ekkl
tlma eða áhuga tilþeai að brjðU
•In mál U1 mergjar og raða þau
þannig að hagt aó að taka afitððu
til itöðimnar og lupanlegra
atuðntngaaðgerða er ivo iem
óekóp Utið hagt að hjálpa þeim”,
■agði Steingrtmur ilermannivin.
— 8já vlðtal vlð Slgirð
Helgaiaa á bakafáa. ’ HERB
Almenningur reiknar gjarnan
meö því, að ráðherrar og for-
ystumenn stjórnmálaf lokka séu
sæmilega yfirvegaðir og sjóaðir
menn. Þeir hrapi ekki að niður-
stöðum, eða láti minniháttar
karpeða skoðanaágreining fara i
taugarnar á sér. Afstaða þeirra
byggist á ígrundun og yfirsýn.
Þannig eiga stjórnmálaforingjar
að vera, ef þeir vil ja standa undir
naf ni og axla þá ábyrgð, sem þeir
hafa tekið á sig.
En lengi skal mennina reyna.
Ennþá eru í fersku minni við-
brögð Svavars Gestssonar, fé-
lagsmálaráðherra, þegar Al-
þýðublaðið gagnrýndi ráðuneyti
hans fyrir val á fasteignamats-
mönnum. Ráðherrann svaraði
því til, að blaðið væri að ráðast að
mannorði sínu, og í hefndar-
skyni sagði hann Alþýðublaðinu
upp. Hann hagaði sér eins og lítill
krakki, sem fór í fýlu, af því ein-
hverjir voru vondir við hann.
Ekki báru þessi viðbrögð vott
um mikinn stjórnmálaþroska.
Annað dæmi í sama dúr mátti
lesa í Vísi á miðvikudaginn. Þar
er haft viðtal við Steingrím Her-
mannsson, samgönguráðherra,
og hann inntur eftir frumvarpi
um stuðning við Flugleiðir hf„
sem hann hefur sjálfur boðað
fyrr í haust.
Hver eru svörin?
„Nei“, segir Steingrímur, „það
hefur ekki verið dagsett hvenær
lagt verður f ram f rumvarp á Al-
þingi um stuðning viðFlugleiðir.
Þeir hafa ekkert samband haft
við mig lengi og greinilega haft
nógu að sinna við að skipuleggja
fundi og mótmæli, ég hef því
ekkert verið að flýta mér og
kannski er vitleysa að vera að
brjótast í að styðja þá".
Þessi ummæli eru engum ráð-
herra sæmandi. I stað þess að
taka efnislega á málinu, er Stein-
grímur, rétt eins og Svavar,
kominn í fýlu. Hann hefur móðg-
ast yfir því, að Flugleiðamönn-
um skyldi ekki þóknast að tala
við hann. Hann er önugur, af þvi
að starfsfólk fyrirtækisins efndi
til fundar, þar sem sett voru
fram sjónarmið í blóra við skoð-
anir hans.
Nú er það upplýst í sama Vísis-
blaði, að forstjóra Flugleiða sé
ekki kunnugt um, að það standi á
neinum upplýsingum varðandi
beiðni um rekstrarstyrk og for-
stjórinn segist ekki vita betur en
aðáfram ríki málfrelsi á íslandi.
Fólk hafi enn leyfi til að setja
fram skoðanir, jafnvel þótt þær
séu öndverðar skoðunum stjórn-
valda.
Þá verða menn að hafa í huga,
að hér er ekki verið að ræða nein
smámál, heldur framtíð flug-
rekstrar íslendinga, atvinnu þús-
unda landsmanna og milljónir
króna í upphæðum.
(slenska ríkisstjórnin með
samgönguráðherra í broddi fylk-
ingar hafði sjálf frumkvæði að
því að hlaupa undir bagga með
Flugleiðum, þegar gífurlegir
rekstrarerfiðleikar gerðu fyrir-
tækinu illkleift að halda Atlants-
hafsfluginu gangandi. Það var
ríkisstjórnin og ráðherrarnir,sem
mátu stöðuna svo, að f járstuðn-
ingur og fyrirgreiðsla frá ríkis-
valdinu gæti komið til hjálpar og
fleytt rekstrinum áfram. Það er
samgönguráðherra sjálfur, sem
lagði til að alþingi samþykkti og
afgreiddi málefni Flugleiða, sem
hann ætlaði að hafa frumkvæði
að •
En nú er komið annað hljóð í
strokkinn. „Kannski er það vit-
leysa að styðja Flugleiðir" segir
ráðherrann og setur upp svip.
Hann hagar sér eins og lítill
krakki, sár yfir því, að Flug-
leiðastarfsmenn bugti sig ekki og
beygi, þegar honum þóknast.
Þeir, sem fylgjast með þessum
dyntum.eru furðu lostnir. Það
kemur á daginn, að ráðamenn
landsins eru dekurbörn og fýlu-
pokar. Það er ekki von, að vel
fari.
Þar sem fræðimannsalúð og
frásagnarlist haldast í hendur
Lúðvík Kristjánsson:
Vestræna
Sögufélagið 1981
Sögufélagið hefur brugðið
undir sig betri fætinum og efnt
til útgáfu vildisbókar á sjötugs-
afmæli Liíöviks Kristjánssonar
rithöfundar. Erindiö er meira
en gilt og bókin meö fullum
fæöingarrétti þótt hún heföi
komiö undirán sliks tilefnis eöa
nokkurrar ástæöu annarrar en
verðleika þess efnis sem hún
geymir innan spjalda — enda á
bók aldrei neinn annan rétt til
þess aö lifa, og skiptir engu
hvort hún kemur út á afmæli
höfundar sins eöa ekki. Sögu-
félagiö segist gefa bókina út
„honum til heiöurs”. Þaö er
auðvitað misskilningur. Heiöur
Lúöviks Kristjánssonar sem
sagnfræðings og rithöfundar
verður hvorki meira né minni
við Utkomu bókarinnar en Sögu-
félagiö eykur spönn við sinn
heiöur með þessu góöa verki.
Heiðursþörf þess er líka miklu
meiri en Lúöviks. Slikar af-
mælisgjafir eru bestar.
Sú tiska hefur mjög færst i
auka á siöustu og verstu timum
að sjóöa saman bækur til af-
mælisgjafa handa fræöi- eöa
orölistarmönnum I elliáfanga-
staö. Þá setjast nokkrir leik-
bræöur hans i' orðinu gjarnan
niður og klambra saman smá-
visindagrein eöa einhverju öðru
oröavirki. Siöan er þessi
fénaðurréttaöur ibókarkomi og
ánafnaður afmælisbarninu,
jafnvel þótt stundum verði ekki
séð aö þaö komi þvi neitt við. A
fremstu siöum ritsins birtist
siöan einhver skritilegasta
nafnaskrá sem um getur á
prenti og skal endilega heita
Tabula gratulatoria þótt þetta
eigi aö heita afmælisóskir
tslendinga til tslendings. Þetta
eralltsaman gert f góöa mein-
ingu og þaö eitt skiptir aö sjálf-
sögöu máli. Tabulan er hin veg-
legasta i þessu riti en hins vegar
vantar nafnaskrá viö bókina
sjálfa og vildiég gjarnan skipta.
1 þessum ritum eroft eitthvaö
girnilegt til fróöleiks — smá-
munirsemoftasteru þó hluti af
stærri heild — og gagn og
gaman er aö eiga og muna hvar
finna má. En þegar bækur af
þessu tagi fara aö skipta
hundruöum — eins og nú stefnir
óöf luga aö — veröur það enginn
hægðarleikur. 1 staö þess aö
raða efni saman og koma þvi i
skipulega geymd I réttu sam-
hengi er veriö að planta nýjan
frumskóg handa mönnum að
villast i á komandi árum og öld-
um. Afmælisbækurnar alkunnu
hafa of oft veriö af þessari gerö.
Ég andvarpaði þvi af fegin-
leik þegar ég sá, að afmælisbók-
in sem kennd er við LUðvik
Kristjánsson er af öörum toga.
Erindi hennar er aö safna
saman i sjóö en ekki sundra.
Hún færir manni upp i hendur
gamla kunningja, metfé sem
dreifst haföi um almenninga en
heimtist nú þarna. Þarna koma
þeir þessir gömlu góðvinir blaö-
skellandi og hafa ekkert látið á
sjá — eru jafnvel enn þá nota-
legri en mann minnti.
Lúövik Kristjánsson þurfti
ekki aö vinna afreksverkiö fs-
Andrés
Kristjánsson
skrifar
um bækur
lenska sjávarhætti sem út kom
á s.l. ári til þess aö þjóðin vissi
aö hann er gull að fræöimanni
og snjall rithöfundur þar á ofan.
Og ekki nóg með þaö. Innsýn
hans og nærfærinn skilningur á
fólki og mannlifi er meö þeim
töfrum aö minnir á ófreski.
Gömul og bliknuð sendibréf
fengu vængi i höndum hans og
brugðu sér á flug. Þessi töfra-
brögð hefur hann leikið listileg-
ast í greinum, þattum og frá-
sögnum f blööum, timaritum og
útvarpi siðustu hálfa öldina.
Maður naut þessara skyndi-
kynna en missti siöan af þeim
alltof fljótt. Þess vegna veröur
Vestræna Sögufélagsins endur-
fundir sem ylja mörgum um
hjartaö. Samt er margt óheimt
enn og þyrfti helst aöra Vest-
rænu — áia tvær.
Einar Laxness ritar stutta,
glögga og ofur mjúkláta grein
um Lúðvik sjötugan á fremstu
siöum bókarinnar. Gerir grein
fyrir manninúm af hófsemi —
segir ekki of mikið. Hann hefur
séð um val og heimanbúnað
ásamt Bergsteini Jónssyni.
Siðan koma greinamar. Þær
berast úr mörgum staö. Flestar
úr timaritum, jólablööum eöa
sunnudagsblöðum dagblaða,
aðeinseittútvarpsrindief ég hef
litið rétt til. Sumar eru stuttar,
aörar lengri og ýtarlegri,
njörvaöar heimildum. Þama er
„Konan sem gaf mér reyrvisk”
— Asgerður Arnfinnsdóttir —
sagan um heimasæturnar i
Akureyjum — dætur Friðriks
Eggerz — og giftingu þeirra.
Þar er nokkru bætt viö sögu
Friðriks af sendibréfum og ber
ýmislegt þar á milli. Þarna eru
greinar um Jón Sigurðsson og
Fjölnismenn og margt geröar-
fólk vestra. Frá þvi segir Lúð-
vik bæöi af eigin kynnum, sögn
annarra og bréfum. Þarna er
ævisaga séra Þorvaldar
Jakobssonar en mesta visinda-
greinin ervafalitið samantektin
um skipaflota landnemanna
sem sigldu til Grænlands. Sú
grein sýnir mætavel hve LúðviTí
erlagið aö draga saman í skipu-
lega og læsilega frásögn mikið
efni af viöáttum úr óteljandi
heimildum. Hún er lika vitnis-
burður um elju hans og þolin-
mæöi sem ekki á litinn hlut i
fræöastarfi hans og árangri
þess.
Þessi bók sýnir þó að minu
viti öðru fremur, vel hve góður *
rithöfundur Lúðvik er, hve hon-
um eru lagin listatök þau sem
ná til lesandans. Hann getur oft
opnað mönnum heilan lifsheim
og birt þeim stórbrotin mannleg
örlög I fáum dráttum máls með
haglegri beitingu bréfkafla eða
annarra heimilda. Ég þekki fáa
menn aöra sem leika sér jafn-
auðveldlega aö því að hafa
marga söguþræði í hendi og
koma þeim öllum á sinn stað i
mynstrinu að sögulyktum. Hann
heröir stundum á — eða lýsir
sviðið— meömyndrænu máfi en
kann sér jafnan hóf i þvi sem
öðru og honum bregst sjaldan
þessi iðilfagra en tvihenta boga-
list.
Ég er illa svikinn ef þessari
bók veröur ekki viða fagnað af
unnendum islenskrar fræöi- og
frásagnarfistar á þessu ári. En
ég minni aftur á, að fleiri grein-
um Lúðviks Kristjánssonar þarf
aö safna i bækur og engin
ástæða til aö láta þaö biða átt-
ræðisafmælis hans.
Andrés Kristjánsson