Lesbók Morgunblaðsins - 20.01.2001, Blaðsíða 19

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 20. JANÚAR 2001 19
Verðlaun hljóta:
Kr. 25.000: Laufey Bjarkardótt-
ir, Hafnafellstungu, 671 Kópa-
skeri. – Kr. 18.000: Helgi Pálsson,
Njálsgötu 80, 101 Reykjavík. – Kr.
12.000: Cecil Haraldsson, Öldu-
götu 2, 710 Seyðisfirði.
Myndagáta
Lausnin er: Kristnitakan á Al-
þingi markaði djúp spor hér á
landi. Úrskurður Þorgeirs á
Ljósavatni setti mark sitt á þjóð-
lífið. Eldur brann og hraun rann
árið 1000, en á þessu ári skalf
jörðin.
Kr. 25.000: Guðrún H. Guð-
brandsdóttir, Eikjuvogi 5, 105
Reykjavík. – Kr. 18.000: Ólöf
Sveinsdóttir, Beykilundi 2, 600
Akureyri. – Kr. 12.000: Gísli Ólaf-
ur Pétursson, Grenigrund 2B, 200
Kópavogi.
VERÐLAUNAGÁTUR –
LAUSNIR
Í grein Gerðar Steinþórsdótt-
ur, „Þú getur komist það sem
þú ætlar þjer“, í Lesbók Mbl.
13. jan., bls. 12, misritaðist föð-
urnafn Hermanns bónda og al-
þingismanns á Þingeyrum, sem
um er kveðið í Alþingisrímum.
Hann var Jónasson, ekki Jóns-
son.
LEIÐRÉTTING
einungis um að ræða litlu sætu
kók-glerflöskurnar. Einstöku sinn-
um keyptum við eina og eina kók-
flösku og skiptum henni milli
dætra okkar sem þá voru tvær og
mjög ungar að árum.
Svo var það ein jól að við erum í
jólaboði þar sem húsfreyjan gefur
þeim sína kókflöskuna hvorri. Hví-
lík hrifning! Þær voru lengi eftir
þetta að rifja upp þennan merk-
isatburð.
Ekki þykir tiltökumál nú þótt
börn borði í einum rykk „bland“
úr poka eða aðra fulla sælgæt-
ispoka. Svo langt man ég að
brjóstsykurspokarnir entust svo
dögum skipti og þótti þó sjálfsagt
og næstum skylda að bjóða úr
þeim öllum sem nærstaddir voru.
Að ekki sé minnst á það ef manni
var gefinn heill súkkulaðipakki.
Hann var þá brotinn niður smátt
og smátt og auðvitað gefið að
smakka vinum og kunningjum sem
viðstaddir voru.
Ég gleymi aldrei 13 ára afmæl-
isdeginum mínum þegar við
mamma urðum hríðtepptar á
Fosshóli við Skjálfandafljót á leið
frá Akureyri til Húsavíkur. Við
fengum gistingu þarna um nóttina
og þegar unglingspiltur sem var
þar í e.k. vist frétti að ég ætti af-
mæli keypti hann heilan súkkul-
aðipakka af veitingakonunni og
gaf mér. Hvílíkur höfðingsskapur!
Á alllangri ævi hef ég náttúrlega
oft borðað góðan mat, bæði hér-
lendis og erlendis. Ég hef borðað
humar á Solmar í Lissabon, kjúk-
ling á Fouque’s í París, nautasteik
hjá Il Paoli í Flórens og innbak-
aðan ís á einu fínasta veitingahús-
inu við Markúsartorgið í Feneyj-
um. Flest af þessu gleymdist fljótt
þá gleypt var.
Aftur á móti finn ég enn í hug-
anum bragðið af ýmsu sem ég
É
G VAR að búa til
rækjusalat handa
okkur hjónum í all-
sæmilega stóra skál
þótt við séum aðeins
tvö í heimili. Við er-
um sólgin í rækju-
salat og þetta myndi
endast okkur í tvo til þrjá daga og
vonandi kæmu líka einhverjir úr
fjölskyldunni sem öll er sólgin í
rækjusalat og hjálpaði okkur að
ljúka þessu.
Þá varð mér allt í einu hugsað
til litlu salatplastdósanna sem
seldar voru í matvörudeild SÍS í
Austurstræti fyrir rúmum 40 ár-
um. Ég man eftir tveim tegundum
allra fyrstu árin, ítölsku salati og
einhverskonar rauðrófusalati –
áreiðanlega ekki rækjusalati allra
fyrstu árin. Þetta keypti ég ein-
stöku sinnum til hátíðabrigða og
bar gestum stoltslega. Ætli hafi
verið nema svona 4–5 teskeiðar í
þessum litlu dósum? Ekki hikaði
maður við að bera þetta fram fyrir
4–6 manns.
Í Nýkaupum í Kringlunni er nú
allstór salur sem hefði þótt víð-
áttumikill danssalur fyrrum. Þar
eru nú fullar hillur frá gólfi til
lofts af kóki og gosdrykkjum.
Mér flýgur í hug búrhillan
heima rétt fyrir jólin endur fyrir
löngu þegar pabbi hafði keypt
jóladrykkina og komið þeim þar
fyrir: a.m.k. þremur appelsínflösk-
um, tveim maltflöskum og einni
hvítölsflösku. Þetta var fyrir 6
manna fjölskyldu. Ég læddist nið-
ur í búr nokkrum sinnum fyrir jól-
in til að líta dýrðina.
Á fyrstu búskaparárum mínum
var kókið að komast í algleyming.
Við hjónin höfðum vanist pilsn-
erdrykkju á Kaupmannahafnarár-
um okkar og gerðumst aldrei kók-
drykkjumenn. Þegar þetta var var
borðaði í æsku. Móðir mín var af-
burðagóð matreiðslukona. Hvers-
dagslegasta hráefni varð að veislu-
mat í höndum hennar. Einhverra
hluta vegna man ég alveg sér-
staklega vel eina máltíð, líklega
fyrir um 60 árum. Hnísu- eða
hrefnukjöt var á borðum og
mömmu tókst alveg einstaklega
vel að búa til úr því konunglega
máltíð. Enn finn ég bragðið af
dökku, nærri svörtu, meyru og
safaríku kjötinu og bragðmikilli
sósu og eilítið sætri kartöflustöppu
með.
Þegar ég var hjá ömmu minni í
sveitinni naut ég þess að borða
hænueggin hennar með alveg sér-
staklega dökkri og bragðmikilli
rauðu. Rabarbarasúpan hennar
var ekkert slor heldur, jafnvel þótt
hún ætti engan eða lítinn súpulit
og aðeins grænan rabarbara. Aldr-
ei gleymi ég því þegar amma færði
mér flatbrauðssneið með reyktum
silungi út á hlaðvarpann þar sem
ég sat og hvíldi mig og horfði á
kvöldsólina lita fjöllin í austri fag-
urbleik. Þetta var eftir annasaman
dag í heyskapnum. Ég var nú ekki
nema átta ára en þóttist dugleg
við að raka dreif, hafði keppst við
allan síðari hluta dagsins og fann
til sætrar þreytu í öllum limum.
Þetta var sú allra besta flatbrauðs-
sneið sem ég hef bragðað um æv-
ina.
En kannski var þó allra besta
máltíðin þurri franskbrauðsbitinn
sem pabbi færði mér eftir tíu daga
svelti í botnlangabólgukasti. Hann
borðaði ég með mikilli nautn
krjúpandi uppi í rúminu og horf-
andi út um svefnherbergisglugg-
ann á sumarið sem hafði komið til
Húsavíkur meðan ég lá veik.
Morgunblaðið/Þorkell
„Við hjónin höfðum vanist pilsnerdrykkju á Kaupmannahafnarárum okkar og gerðumst aldrei kókdrykkjumenn.
Þegar þetta var var einungis um að ræða litlu sætu kók-glerflöskurnar.“
„...MEÐ HÁLFUM
HLEIF OG MEÐ
HÖLLU KERI ...“
E F T I R Ö N N U M A R Í U Þ Ó R I S D Ó T T U R
Höfundur er húsmóðir í Reykjavík.