Lesbók Morgunblaðsins - 16.06.2001, Blaðsíða 13

LESBÓK MORGUNBLAÐSINS ˜ MENNING/LISTIR 16. JÚNÍ 2001 13
EITT af leikverkum breska
leikritaskáldsins Williams
Shakespeares, Draumur á Jóns-
messunótt, hefur nú verið kvik-
myndað og eru öll hlutverk í
höndum barna á aldrinum 8-12
ára. Hugmyndin er komin frá
leikstjóranum Christine Edzard
sem segist hafa fengið hug-
myndina út frá sakleysinu og
grimmdinni sem einkennir text-
ann. „Hver er betur til þess
fallinn en barn að koma slíkum
texta til skila,“ segir Edzard í
viðtali við breska dagblaðið
Daily Telegraph og kveður
ósjálfráð viðbrögð barnanna
henta vel leikverki, sem fjallar
um ímyndaða veröld með
grímuklæddum verum.
Þessi útfærsla af Draumi á
Jónsmessunótt hefur fengið þó
nokkra umfjöllun í breskum
fjölmiðlum sökum þess að börn-
in, sem koma öll frá skóla ein-
um í suðurhluta London, hafa
mjög fjölbreytilegan bakgrunn.
Enska er ekki móðurmál þeirra
allra, sum koma frá vandræða-
heimilum og þó nokkur þeirra
höfðu aldrei heyrt minnst á
Shakespeare. Að mati Edzard
gerir þetta börnin þó hæfari til
að leika hlutverk sín, en ef
kennarar leiklistarskóla hefðu
þjálfað þau.
Tökur á myndinni tóku sex
mánuði og verður hún frum-
sýnd í heimabæ Shakespeares,
Stratford-upon-Avon, á Jóns-
messunótt.
Hip-hop áhrif í ballettdansi
DANSLEIKHÚS Harlem hefur
að mati dagblaðsins New York
Times leitað skemmtilegra
leiða við að færa ballettdans til
nútímans. Dansflokkurinn, sem
eingöngu er skipaður svörtum
dönsurum, hefur jafnan gefið
sig út fyrir að leita innblásturs
fyrir verk sín heima fyrir og
segir blaðið áhrifa hip-hop tón-
listar nú verða vart í dans-
verkum flokksins. Ólíkt hefð-
bundnari dansflokkum sem
leitað hafi á náðir nútímadans,
þá hafi Dansleikhús Harlem,
sem stofnað var í lok sjöunda
áratugarins, þess í stað orðið
fyrir áhrifum af menningu
blökkumanna. Tónlist James
Brown og Arethu Franklin eigi
þannig vel við verkin sem þessa
dagana eru sýnd í Appollo leik-
húsinu í New York og flokk-
urinn nái að skapa skemmtileg
tengsl milli klassískrar dans-
hefðar og nútímalistar.
Deilur um Listaháskóla
Óslóar
STJÓRNENDUR Listaháskóla
Óslóborgar vilja brjóta skólann
upp í sínar fyrri einingar, að
því er dagblaðið Aftenposten
greindi frá á dögunum.
Listaháskólinn, þar sem m.a. er
kenndur dans, leiklist, söngur
og hönnun, varð til við samein-
ingu minni skóla árið 1996. Sú
sameining átti sér þó stað gegn
vilja stjórnenda og hafa nú
þrjár deilda skólans óskað eftir
að slíta tengsl sín við Listahá-
skólann og telur hönn-
unardeildin til að mynda, að
loforð um aðbúnað deildarinnar
hafi verið svikin. Töluverðar
deilur eru nú um framtíð skól-
ans og menn ekki á eitt sáttir
um það, hvort brjóta eigi hann
upp í sínar fyrri einingar eða
ekki. Listakademía Óslóborgar
er til að mynda ósátt við að
skólanum verði skipt upp og
hefur lýst yfir vantrausti á
stjórn skólans, á meðan aðrir
segja deilur innan Listaháskól-
ans óleysanlegar.
Shakespeare
leikinn
af börnum
ERLENT
MÓTETTUKÓR Hallgrímskirkju er þessa dag-
ana á tónleikaferð um Kanada. Kórinn lagði af
stað 6. júní og snýr heim á leið aftur 20. júní. Þá
verða afstaðnir sex tónleikar á jafn mörgum
stöðum allt frá austurströnd til vesturstrandar
Kanada.
Ferðin hófst á Prince Edward Island, aust-
asta fylki Kanada, þar sem haldnir voru tvennir
tónleikar. 7. júní söng kórinn í Kirk of St. Jam-
es í höfuðborginni Charlottetown. Þrátt fyrir að
hljómburður kirkjunnar sé lítill og aðstæður af-
ar frábrugðnar því sem söngvarar Mótettukórs-
ins eiga að venjast, tókust tónleikarnir vel og
gerður var góður rómur að söng kórsins, að
sögn Halldórs Haukssonar, eins kórfélaga.
„Daginn eftir var sungið í St. Mary’s Church,
fallegri kaþólskri kirkju í 70 kílómetra fjarlægð
frá Charlottetown. Þar er reglulegt tónleika-
hald á sumrin og höfðu umsjónarmenn kirkj-
unnar á orði að sjaldan hefði aðsókn verið jafn
góð og að tónleikum Mótettukórsins,“ segir
Halldór.
Efnisskrá fyrri tónleikanna var sú sama og
flutt var á lokatónleikum Kirkjulistahátíðar í
Hallgrímskirkju á öðrum í hvítasunnu, en í
Maríukirkjunni söng kórinn hluta þess efnis og
bætti við nokkrum vel völdum íslenskum lögum
af veraldlegum toga.
Dvöl kórsins á Eyju Játvarðs prins var
ánægjuleg, að sögn Halldórs. Milli tónleika var
frægasta dóttir eyjarinnar heimsótt, Anna í
Grænuhlíð.
Styttra til Tókýó en til Halifax
Frá Prince Edward Island var haldið til millj-
ónaborgarinnar Toronto í Ontariofylki. „Þar
var byrjað á því að snæða í hæstu hæðum á
veitingastað í hinum fræga CN-turni, sem er
einhver hæsta bygging í heimi. Eftir göngutúr
á glergólfi rúmlega 300 metrum yfir iðandi næt-
urlífi borgarinnar var snúið heim á hótel, þar
sem kórinn lenti í smávægilegum hrakningum,“
segir Halldór, en eins og greint var frá í Morg-
unblaðinu í gær fór brunavarnakerfi í gang um
nóttina. Engan sakaði þó í minniháttar bruna.
„Kórfélagar létu þetta óskemmtilega nætur-
brölt ekki á sig fá og skiluðu sínu með sóma á
tónleikunum í St. James Cathedral daginn eft-
ir,“ segir Halldór.
Snemma morguninn eftir var lagt af stað til
Vancouver í Bresku Kolumbíu á Kyrrahafs-
strönd Kanada. Þegar þangað var komið var
orðið mun styttra til Tókýó en til Halifax. Veðr-
ið sem tók á móti hópnum var þó kunnuglegt:
12 gráða hiti og rigningarsuddi.
„Tónleikarnir í Vancouver voru haldnir 12.
júní í Christ Church Cathedral, anglikanskri
kirkju sem virtist ósköp lítil í miðri skýjakljúfa-
þyrpingu. Að venju fór aðsókn fram úr björt-
ustu vonum og var til marks um að þeir ein-
staklingar og Vestur-Íslendingafélög sem lagt
hafa hönd á plóginn við að skipuleggja og kynna
tónleikaferðina hér vestra hafa unnið frábært
starf. Ferðin hefur bæði verið kynnt meðal
fólks af íslenskum ættum og í almennum fjöl-
miðlum, sem hefur gert það að verkum að
áheyrendaskararnir hafa verið skemmtilega
blandaðir.“
Framundan eru tvennir tónleikar í viðbót, í
Calgary í Albertafylki og í Winnipeg í Mani-
toba. Kórinn mun einnig syngja við óformlegri
tækifæri á þessum Vestur-Íslendingaslóðum,
meðal annars við bæ Stephans G. Stephans-
sonar í Markerville og við styttu Jóns Sigurðs-
sonar, sem stendur við þinghús Manitobafylkis.
Aðsókn fram úr björtustu vonum
Mótettukór Hallgrímskirkju ásamt stjórnanda sínum, Herði Áskelssyni, áður en haldið var til Kanada.
ÍSLENSKAR þjóðsögur og ævintýri er þema sumarsýningarinnar sem
opnuð hefur verið í Safni Ásgríms Jónssonar við Bergsstaðastræti 74 í
Reykjavík. Á sýningunni eru margar af kunnustu þjóðsagnamyndum lista-
mannsins. Þar má einnig sjá vinnustofu, heimili og innbú hans.
„Ásgrímur Jónsson lagði ásamt öðrum grunninn að íslenskri nútímalist í
byrjun 20. aldar. Hann var fyrsti íslenski málarinn sem gerði myndlistina
að aðalstarfi og íslenskt landslag var meginviðfangsefnið,“ segir Ólafur
Kvaran safnstjóri.
„En Ásgrímur var líka fyrsti íslenski myndlistarmaðurinn sem sótti efni-
við í þjóðsögur og ævintýri og var einkar afkastamikill á því sviði. Í safni
hans eru um 1.500 myndir sem tengjast efni þjóðsagna og ævintýra en í
teiknibókum hans á þriðja þúsund teikninga og stór hluti þeirra er úr þjóð-
sögum.“
Ásgrímur Jónsson og þjóðsögurnar
„Í þjóðsagnamyndunum sem Ásgrímur Jónsson gerði mest allan feril
sinn lét hann hugann reika og tjáði tilfinningar á opinskárri hátt en í lands-
lagsmyndunum,“ heldur Ólafur áfram.
„Þjóðsagnamyndirnar birtust aðallega í bókum, þar sem bæði börn og
fullorðnir kynntust þeim vel.Ýmsar skýringar eru á því að Ásgrímur leitaði
snemma hugmynda í þjóðsögum. Hann ólst upp í sveit og hefur þar eflaust
kynnst gömlum sögnum og munnmælum. Bókmenntaleg táknhyggja hafði
verið ríkjandi í danskri myndlist þegar hann kom til starfa og náms í Kaup-
mannahöfn 1897 og efni þjóðsagnanna hentaði verkum í þeim anda. Sam-
tímis var þjóðlegur arfur í sífellt meiri hávegum hafður á Íslandi þar sem
sterk þjóðernishyggja litaði samfélagið,“ segir Ólafur.
Skarpar andstæður eru áberandi í fjölda þjóðsagnamynda Ásgríms, að
dómi Ólafs, þar sem skessur eða þursar reyna að gera fólki mein. „Mað-
urinn stendur andspænis hinu ægilega sem er stærra og sterkara en hann
sjálfur, en einnig sakleysið og fegurðin andspænis svikum og ljótleika.
Þessar andstæður voru þekkt minni í táknsærri myndlist og virðist sem Ás-
grímur hafi meðvitað eða ómeðvitað vísað til þess í túlkun sinni á ævintýr-
unum. Þetta á einkum við myndir hans úr sögunni af Mjaðveigu Mánadótt-
ur. Sagan af Mjaðveigu var Ásgrími einkar hugstæð. Úr henni er á annað
hundrað teikninga í safni hans og sýna þær nánast allar sama atriðið, Mjað-
veigu sem fanga í klóm risans. Hvítklædd stúlkan stendur sem tákn um
sakleysi og hreinleika andspænis hinum grófa og gráðuga risa sem ágirnist
mjúkan líkama hennar.“
Safn Ásgríms Jónssonar er deild í Listasafni Íslands. Það er opið daglega
kl.13.30-16 en lokað á mánudögum.
Ókeypis aðgangur er þar á miðvikudögum eins og á aðrar sýningar á veg-
um Listasafnsins.
Sýningin stendur til 1. september.
Þjóðsögur
í myndum
Ásgríms Jónssonar
Ásgrímur Jónsson gerði á annað hundrað mynda um Mjaðveigu Mánadótt-
ur og grófa og gráðuga risann sem girnist hana, tákn hreinleikans og sak-
leysisins. Þessi mynd er frá árunum 1957–’58.