Pressan - 08.03.1990, Blaðsíða 5

Fimmtudagur 8. mars 1990
5
„Ég vildi ekki búa hér þó ég ætti ffullt
aff peningum og innanhússsundlaug/#
segir Eli Hagen frú Noregi. Hún er kona
Carls I. Hagen, ókrýnds konungs frjúls-
hyggjusteffnunnar ó Norðurlöndum. Þau
hjónin, Eli og Carl I., voru bæði mætt til
leiks ó Norðurlandarúðsþingi, eða i
kjaftaklúbbnum, eins og hjónin kalla
þingið.
EFTIR: BJÖRGU EVU ERLENDSDÓTTUR - MYND: EINAR ÓLASON
Kvennalisti er
fróleit
hugmynd
„Mér finnst alveg fráleitt að stofna
sérstakan kvennaþingflokk. Þetta
er bara misrétti, og engu betra en ef
aðrir þrýstihópar í þjóðfélaginu
stykkju til og stofnuðu eigin þing-
flokk til þess að pressa í gegn ein-
hverja sérhagsmuni. Það mætti eins
stofna þingflokk ruslakarla, leigu-
bílstjóra, pylsusala...“ og Carl I.
Hagen heldur áfram að þylja upp
Carl Ivar Hagen er einn þekktasti
og umdeildasti stjórnmálamaður á
Norðurlöndum. Maðurinn sem
stjórnar þriðja stærsta þingflokki
Noregs er vanur því að svívirðing-
arnar dynji á honum. Kvennahreyf-
ingin hatar hann eins og pestina,
vinstrisinnar í norskri pólitík líkja
stefnu hans við krabbamein í vel-
ferðarþjóðfélaginu og forsætisráð-
herra Noregs, Jan P. Syse, hefur kall-
að hann pólitískan villimann.
En villimaðurinn er hinn ánægð-
asti, enda tekst honum yfirleitt að
snúa öllum skömmunum sér í hag.
Hann tekur á móti fréttamönnum
með breiðu brosi, eins og þeir væru
persónulegir vinir hans, og þykist
ekki taka eftir því að fjölmiðlar fjalla
oftast um flokk hans á neikvæðan
hátt. Illt umtal er betra en ekkert
umtal, virðist vera hans mottó.
Bæði á kafi í pólitík
Eli, kona Carls Ivars, styður mann
sinn dyggilega í baráttunni og starf-
ar í borgarráði Oslóborgar fyrir
Framfaraflokkinn.
Frjálshyggjuhjónin eru stödd á
Hótel Sögu. Úti er leiðinlegt íslenskt
vetrarveður. Eli líst hálfilla á Island.
Hún hefur komið hérna einu sinni
áður ásamt manni sínum, „í jafn-
andstyggilegu veðri," segir hún og
prísar sig sæla yfir því að hafa tekið
með sér pelsinn. „Annars hefði ég
ekki getað stigið út fyrir dyrnar.
Hvers vegna er annars svona vond
fýla af vatninu hérna?" spyr Eli Hag-
en og það fer hrollur um hana.
Þetta veit Carl 1. Hagen og leiðir
konu sína í allan sannleika um mál-
ið, en beinir því til blaðamanns að
þau hjónin viti afar lítið um ísland.
Samt hafa þau heyrt að á íslandi sé
fyrirbæri sem heitir Kvennalisti og
það er listi sem þau hafa mjög
ákveðnar skoðanir á.
Carl I. og Eli Hagen hafa enga samúö með einstæðum mæðrum og
öörum slæpingjum þjóðfélagsins. Hægristefna þeirra nýtur sívax-
andi vinsælda í Noregi.
langa rullu af stéttum sem gætu
stofnað þingflokk á borð við
Kvennalistann. Eli Hagen tekur í
sama streng og einbeitnin skín úr
litlu andliti undir miklu hári. „Ég
gæti ekki hugsað mér að taka sæti á
lista eða láta troða mér inn í ein-
hverja stöðu bara af því að ég er
kona. Ég vil komast áfram ef ég er
dugleg og á þaö skilið," segir Eli.
„Við fæðumst öll eins og höfum
jafna möguleika á að komast áfram
í lifinu ef viljinn er fyrir hendi."
Carl I. Hagen grípur fram í fyrir
konu sinni og segir: „Það er hlut-
verk velferðarþjóðfélagsins að sjá til
þess að fólk hafi jafna möguleika frá
fæðingu, en framhaldið ættu menn
að sjá um sjálfir í stað þess að varpa
ábyrgðinni yfir á þjóðfélagið. Við
sem nennum að vinna eigum ekki
að þurfa að standa undir slæpingj-
unum." Eli er aftur sammála eigin-
manninum og þau kyssast blítt yfir
borðið.
Sníkjudýr
á samfélaginu
„Það eru til konur í Noregi sem
eignast börn með hinum og þessum
mönnum til þess að geta lifað góðu
lífi á kostnað samfélagsins. Allir eru
vanir þvi að vera að vorkenna ein-
stæðum mæðrum, en það er engin
ástæða til þess. Sumar þeirra liggja
á sófanum allan daginn og hafa
hærra mánaðarkaup frá ríkinu fyrir
að gera ekki neitt en fólk sem vinn-
ur hörðum höndum allan daginn,"
segir Carl I. Hagen og tekst allur á
loft. Þetta er umræðuefni sem hon-
um líkar. Hagen hóf kosningabarátt-
una fyrir stórþingskosningarnar í
Noregi síðastliðið haust með því að
varpa sprengjunni um sníkjudýrin
inn í umræðurnar og fékk með því
alla athygli fjölmiðla svo vikum
skipti. Hinir flokkarnir fylltust
hneykslun og sameinuðust í því að
ráðast gegn honum og önnur kosn-
ingamál gleymdust um langan tíma.
En þrátt fyrir alla hneykslan virtist
Framfaraflokkurinn vinna á þessu
máli.
„Þetta er eitt af mörgum dæmum
um óréttlætið sem bitnar á vinnandi
fólki. Annað dæmi eru barnaheimil-
in. Það er ekkert réttlæti í því að ríki
eða bær borgi með sumum börnum
á barnaheimili, á meðan aðrir fá
ekki einu sinni pláss fyrir börn sín.
Allir eiga að fá sömu upphæð í
barnabætur og svo getur fólk bara
borgað barnaheimilin sjálft ef kon-
an vill ekki vera heima hjá börnun-
um. Einstæðar mæður eiga ekki að
vera undanþegnar því að borga það
sem það kostar að eiga börn. Þær
hafa valið þetta sjálfar," segir Carl I.
Hagen.
Eli kinkar kolli: „Ég veit um marg-
ar einstæðar mæður sem voru
þakklátar fyrir að við tókum á þessu
máli. Það eru þær sem sýna við-
leitni og vinna fyrir kaupinu sínu.
Þeim finnst biturt að bera ekki
meira úr býtum en þær sem ekkert
nenna að gera. Þú heldur kannski
að Framfaraflokkurinn sé ekkert
fyrir konur, en það er ekki rétt.
Hann er einmitt fyrir konur sem
vilja raunverulegt jafnrétti án þess
að hlaðið sé undir þær.“
Sviss
er fyrirmyndin
„Noregur er ekki velferðarþjóðfé-
lag,“ segir Carl I. Hagen. „Stjórnir
sósíalista á Norðurlöndum hafa séð
til þess að kerfið stjórnar en ekki
fólkið. Það kalla ég ekki velferðar-
þjóðfélög. Min pólitíska fyrirmynd
er Sviss. Þar býr frjálst fólk í frjálsu
landi og stjórnar sjálfu sér. í Noregi
eru svokallaðar félagslegar umbæt-
ur að setja allt á hausinn. Fólk fær
ekki að vinna eins og það vill. Kerfið
lætur það vinna átta tíma og
kvennahreyfingin berst fyrir jafnfá-
ránlegum hlut og sex tíma vinnu-
degi. Það nær auðvitað engri átt að
fullfrískt fólk vinni ekki nema sex
tíma á dag. Ef þessar konur vilja
ekki vinna þá geta þær bara verið
heima. Það er líka eðlilegast að ein-
hver sé heima til þess að sjá um fjöl-
skylduna og gamla fólkið. Við
myndum frekar berjast fyrir lengri
vinnudegi. Mér skilst að Island gæti
verið fyrirmynd að því leyti.
Hagen fyrirmynd
íslendinga
Það hafa komið íslendingar til
okkar sem hafa áhuga á flokknum.
Ykkur vantar þennan flokk á ís-
landi. Sjálfstæðisflokkurinn ykkar
samsvarar hægri flokknum í Noregi
og því höfum við aldrei haft neitt
með hann að gera. En þennan
mann þekki ég ekki, reyndar er eitt-
hvað kunnuglegt við andlitið," segir