Pressan - 06.09.1990, Blaðsíða 13

Fimmtudagur 6. sept. 1990
13
KVAÐ NIÐUR REIMLEIKA í SKÁLA FERÐAFÉLAGSINS í NÝJADAL
EKKI OF NÆRRI
Margit Sandemo, höfundur bókaflokks-
ins víðlesna um ísfólkið, hefur undanfarið
ferðast um Island til að kanna sögusvið
fyrir fyrstu bók í nýjum bókaflokki, sem
geristaðhluta hér álandiá 18. öld, en bók-
in nefnist Galdrameistarinn eftir aðal-
söguhetju bókaflokksins. Honum kynnast
lesendur fyrst sem fjölfróðum íslenskum
skólapilti á Hólum sem kallaður er Móri,
þó ekki sé það hans rétta nafn. Eins og
Galdra-Loftur eltist Móri við að ná tangar-
haldi á fágætustu galdrabók á íslandi,
sjálfri Rauðskinnu. Berst leikurinn til
Skálholts þar sem hann telur þá hina
þriðju uppskrift Rauðskinnu vera niður-
komna. Móri er handsamaður og fluttur á
Pingvöll til dóms og væntanlega lífláts, en
tekst að flýja áður en á höggstokkinn er
komið og leggst út á Kaldadal. Seinna
kemst hann í skip sem flytur hann til
Björgvinjar og verður sagan ekki rakin
frekar, en framhald bókaflokksins gerist
allt í Noregi.
Til að leita fanga í þessa
nýju sögu hefur Margit
Sandemo kynnt sér frásagnir
af íslenskum galdramálum,
meðal annars hina frægu Písl-
arsögu séra Jóns þumals
Magnússonar sem hún fékk
þýdda fyrir sig að hluta. En
Móri á einmitt ættir að rekja
til Jóns þess Jónssonar sem
klerkur ákærði og kom á bál-
ið fyrir meintar galdraof-
sóknir. Þá hefur Margit
Sandemo kynnt sér ýmsar ís-
lenskar þjóðsögur, enda
koma Galdra-Loftur, Djákn-
inn á Myrká, Gottskálk bisk-
up grimmi og fleiri framliðn-
I ar persónur við sögu Móra.
Sögusvið á íslandi spannar
bæði Norðurland og Suður-
land, frá Skagafirði í Eyja-
fjörð nyrðra og um Sprengi-
sand suður í Skálholt, og það-
an á Þingvöll og síðan Kalda-
dal.
Ástæðu þess að aðalper-
sónan er höfð íslensk segir
Margit ekki síst vera þá stað-
reynd að á hinum Norður-
löndunum hafi það mestan-
part verið konur sem brennd-
ar voru á báli fyrir galdra,
flestar ef ekki allar saklausar.
Hér hafi það nær eingöngu
verið karlar sem voru ákærð-
ir og miklu minna um galdra-
kærur hlutfallslega en annars
staðar. Galdur hafi kannski
átt sér aðra og djúpstæðari
hefð hjá íslendingum en með
öðrum þjóðum.
selst í sex milljónum eintaka
á Norðurlöndum, en bækurn-
ar urðu alls fjörutíu og sjö
talsins. Samkvæmt upplýs-
ingum útgefenda á íslandi
hefur Prenthúsið prentað og
selt hátt í fimm hundruð þús- urinn hóf göngu sína árið
und eintök frá því bókaflokk- 1982, þannig að hver bók-
anna hefur að meðaltali selst
í yfir tíu þúsund eintökum.
Þess má til gamans geta að
fæstar íslenskar skáldsögur
seljast í upplagi sem fer yfir
eitt þúsund eintök, aðeins ör-
fáar sögur og viðtalsbækur
hafa selst í svipuðum mæli og
ísfólkið.
I sumar kom út í Osló bókin
,,Vi er ikke alene“ þar sem
Margit Sandemo segir frá
kynnum sínum af eigin hjálp-
arveru að handan, en aðal-
lega eru þar birtar frásagnir
úr bréfum sem hún fékk send
frá lesendum vikublaðs í Nor-
egi, sem lýsa dulrænni
reynslu af svipuðum toga. í
seinustu bókinni um Isfólkið
(,,Er einhver þarna úti?“
1989) hefur Margit Sandemo
sjálf lýst hvernig bækurnar
urðu til — hvernig hún skrif-
aði og skrifaði af fullkomnu
hamleysi — með tilstyrk yfir-
skilvitlegra afla.
Fyrsta bókin um ísfólkið
kom út í Noregi í febrúar
1982 og þá hafði skáldkonan
lokið við handrit að tíu fyrstu
bókunum, án þess að neitt
annað en framvinda sögunn-
ar sjálfrar ræki á eftir henni.
Eina af seinni bókunum
(Garður dauðans nr. 17) sagði
hún undirrituðum að hún
hefði skrifað á ellefu dögum í
eins konar leiðslu!
Barn að aldri kveðst Margit
Sandemo þrívegis hafa orðið
fyrir kynferðislegu ofbeldi af
hálfu fullorðinna karla, og
telur að sú reynsla hafi lokað
neðstu orkustöðvunum í lík-
amanum. Samkvæmt aust-
rænni speki eru sjö slíkar
orkustöðvar (chakra) frá
toppi til táar í mannslíkam-
anum. Á hinn bóginn segir
hún þessa hræðilegu reynslu
hafa opnað fyrir efstu orku-
stöðina sem sögð er hafa að
geyma andlegt næmi. í nýju
bókinni lýsir Margit Sandemo
Norska skáldkortan
Margit Sandemo
í einkaviötali við PRESSUNA
meðan á dvöl hennar stóð
hér á landi
Margfaldur
metsölurithöfundur
Bækur Margit Sandemo
um ísfólkið hafa um árabil
notið fádæma vinsælda ís-
lenskra lesenda, einkum
fólks af yngri kynslóðinni
Hún hefur þó ekki verið ■
eina fjölina felld í ritsf'
og hóf ritunskáldsa-
áður en slekti
henni fyrst ‘
sjónum árið
er við ísf
Þengils
samni’
enda
hvo
fir
>TAL (pG MYNDIR:
NAR ÁRMANN ARTHÚRSSON
Margit Sandemo, höfundur bókanna um ísfólkið: „Aðalsöguhetjan i
nýjum bókaflokki mínum veröur íslensk."