Pressan - 28.11.1991, Blaðsíða 38

38
FIMMTUDAGUR PRESSAN 28. NÓVEMBER 1991
'Jííjjnr
J>jóð§öguv
/ /
Már Asgeirsson bæjarstarfsmaður er sjálfsagt sá Islendingur
sem á hlut í flestum fyrirtækjum. Hann safnar hlutabréfum.
Sökum þessarar ástríðu á hann í deilum við Láru Margréti
Ragnarsdóttur þingmann um hlut í Steinullarverksmiðjunni.
/í/T^VN
SJÚKDÓMAR OG FÓLK
Má nauðga stúlkum á
„En hvers vegna hringdir
þú í gær og sagðist hafa
framið innbrotið?" spurði
einn lögreglumannanna.
„Þannig var að ég vissi
að ekki var búið að upplýsa
þetta mál. Ég var hálfþunn-
ur og illa fyrirkallaður. Ég
var með móral, hafði rifist
við gamla settið, það er
pabba og mömmu, og gat
hvergi sofið. Ég þóttist viss
um að ef ég segðist vera
sekur munduð þið bjarga
mér um svefnstað. Það
gekk allt eftir. Mér líður
mun betur núna," sagði sí-
brotamaðurinn og endaði
viðtalið með því að spyrja
hvort hann mætti ekki fara.
Leyfið var veitt.
(úr smákrimmasögum)
Nauðgun er fólgin í því að
þröngva annarri manneskju
til holdlegs samræðis með
ofbeldi eða hótunum. Á
ensku kallast verknaðurinn
rape sem komið er af latn-
esku sögunni rapere sem
þýðir að grípa, taka, bera á
brotv. í fyrstu lögum um
nauðganir var álitið að um
brot vavri að ræða gagnvart
eignartétti karlmannsins á
konunni, en afstaða hennar
skipti litlu máli. Konan var
lögbundin eign eiginmanns
eða föður og kynferðislegt
samneyti við hana álitið
móðgun við þá. Hún var yf-
irleitt álitin meðsek í göml-
um lagatextum. í lögbók
Hammurabis frá Babýlon
fyrir 4000 árum var maður
sem gerði sig sekan um að
nauðga hreinni mey líflátinn
en ef hann nauðgaði giftri
konu voru bæði konan og of-
beldismaðurinn álitin sek og
drekkt. Sama tilhneiging er í
Gamla testamentinu (5ta
Mósebók 22:22-26). Ef mað-
ur leggst með giftri konu
skulu bæði deyja. Ef hann
hittir fastnaða stúlku innan
borgarhliðanna og leggst
með henni skulu þau bæði
lamin með grjóti til bana í
ofbeldi vekur viðbjóð og
andstyggð langflestra.
Samkvæmt einni kenn-
ingu er ekki mögulegt að
nauðga konu: „Það er ekki
hægt að þræða nál sem er
öll á iði.“ En ofbeldismaður-
inn er oft vopnaður, mjög
ógnandi og hótar konunni
lífláti, svo að hún er dauð-
hrædd. Við slíkar aðstæður
bregðast konur við hætt-
unni á ýmsa þá vegu sem
spakvitrir lögmenn leggja út
á versta veg fyrir þær.
NAUÐGUN í KEFLAVÍK
Nýlega kærði ung íslensk
kona þrjá varnarliðsmenn
fyrir nauðgun á Keflavíkur-
flugvelli. Samkvæmt fjöl-
miðlum bar hún þessum
verknaði glögg merki og
hefur átt við andlega erfið-
leika að stríða síðan. Ríkis-
saksóknari ákvað fyrir
skemmstu að höfða ekki
ákæru á hendur þessum
mönnum. Hann taldi sig
ekki hafa nægilega mikið af
sönnunargögnum í málinu,
staðhæfing stæði gegn stað-
hæfingu. Úrskurður sem
þessi er í anda gamalla bá-
bilja um nauðganir, hann
gerir konuna mjög tortryggi-
borgarhliðinu, stúlkan
vegna þess að hún kallaði
ekki á hjálp.
BÁBILJUR
UM NAUÐGANIR
Mikið hefur verið skrifað
um nauðganir á síðustu ár-
um og reynt að útrýma ýms-
um bábiljum um þetta efni
sem einmitt koma fram í
þessum lagatextum. Margir
telja að kona, sem nauðgað
er, bjóði upp á það; hún
klæði sig á eggjandi hátt,
daðri við karlmenn og stofni
þannig eigin öryggi í hættu.
Slík staðhæfing firrir karl-
menn ábyrgð á eigin athæfi
og gerir þá að ábyrgðarlaus-
um þrælum langana sinna
og hvata. Aðrir telja að kon-
ur njóti nauðgunarinnar og
vilji láta neyða sig til sam-
ræðis. Þetta stenst ekki og
lega en stendur vörð um
hefðbundin réttindi karla að
hafa samfarir við konu þeg-
ar þeim þóknast. Stúlka sem
fer heim með varnarliðs-
mönnum býður hættunni
heim og getur sjálfri sér um
kennt. „Nei er meyjar já,“
stendur einhvers staðar.
Varnarliðsmennirnir hug-
prúðu margbreyttu fram-
burði sínum við yfirheyrslur
en það hafði engin áhrif á
verði réttar og laga. Með
svona niðurstöðu í fartesk-
inu geta ófyrirleitnir pjakkar
nauðgað að vild ölvuðum
stúlkum átölulítið, t.d. um
verslunarmannahelgi. Þeir
þurfa ekki einu sinni að vera
samhljóða í framburði held-
ur einungis gæta þess að
-gera stúlkuna sem tortryggi-
legasta í augum dómend-
anna. Þá vega orð hennar
næsta létt. Eftirmáli þessar-
ar fréttar hefur þó verið
næsta lítill mér til mikillar
furðu. Hvorki stuna né hósti
hefur heyrst frá þeim ágætu
samtökum, Stígamótum.
Kannski má nauðga stúlkum
á Keflavíkurflugvelli og þær
eigi sér enga formælendur í
kvennasamtökum í Reykja-
vík. Málið er sennilega allt of
viðkvæmt frá sjónarhóli ís-
lensk-amerískra samskipta,
framtíðar herstöðvarinnar,
vaxandi atvinnuleysis á Suð-
urnesjum og kynþáttahat-
urs. Þegar miklir hagsmunir
eru í húfi skiptir eitt stúlku-
tetur engu.
„Við Lára Margrét erum erkifjendur”
Már á hlut í Eimskip, Flugleiðum, Síldarvinnslunni á Neskaupstað, Skeljungi, Olíuversluninni,
Olíufélaginu, ÚA, Skagstrendingi, Granda og fjöldanum öllum af öðrum hlutafélögum.
kjörsbaráttunni að útvega
mér hlutabréf í Steinullar-
verksmiðjunni þar sem hún
er í stjórn. Það tók mig sex
mánuði að fá sent bréf frá
þeim að norðan, undirritað af
allri stjórninni, þar sem
stendur að ég eigi eitt bréf í
félaginu og það er ég búinn
að borga. Eg veit bara ekkert
hvers virði bréfið er vegna
þess að ég er ekki enn farinn
að sjá hluthafaskrána. Hún
gaf mér líka loforð um að
koma mér inn í félag sem
heitir fslensk-ameríska, sem
er ætlað að efla menningar-
tengsl milli íslands og Amer-
íku. Ég hef ekkert heyrt frá
því félagi heldur þó að Lára
sé í stjórn þess. Nu hótar hún
bara að láta reka mig úr starfi
hjá Reykjavíkurborg ef ég
hætti ekki að ganga eftir lof-
orðunum. Svo var mér hótað
lögreglunni þegar ég reyndi
að grennslast fyrir um hvort
ég væri orðinn félagi í ís-
lensk-ameríska.“
En Már á líka önnur áhuga-
mál en þau að safna hluta-
bréfum og ganga eftir loforð-
um Láru Margrétar.
„Já já, ég æfi fótbolta með
Fram annað slagið. Ég hef
líka gaman af óperum og er
meðal annars styrktaraðili ís-
lensku óperunnar. Ég hef
mikinn áhuga á ferðalögum
og hef til dæmis komið til
Frakklands, Þýskalands,
Spánar, Hollands, Danmerk-
ur og Egyptalands."
Hvernig stóð á því að þú
fórst til Egyptalands?
„Ég var hluthafi í Arnar-
flugi sáluga og fór í hluthafa-
ferð með félaginu til Amster-
dam og þaðan til Kairó. Nú er
það félag komið á hausinn
svo þú sérð hvað maður var
vitlaus að kaupa bréf þar.“
Már fór til Spánar í sept-
Aimenna bókafélaginu,
ember síðastliðnum í tilefni
af fimmtugsafmælinu sínu, til
þess að þurfa ekki að halda
afmælisveislu fyrir mann-
skapinn, eins og hann segir
sjálfur. Og hann ætlar að
halda áfram ferðalögum í
mörg ár enn áður en hann
sest í helgan stein.
Ætlar þú að kaupa hluta-
bréf í fleiri fyrirtœkjum eða
ertu búinn að fá nóg?
„Nei nei, ég ætla að kaupa
fléiri bréf, til dæmis í PRESS-
UNNI. Það var gott að þú
minntir mig á það, hvar er
hann Friðrikl...
ÓTTAR
GUDMUNDSSON
Rannsóknarlögreglan
hafði eitt sinn verið lengi að
rannsaka innbrot. Miklu var
búið að kosta til rannsókn-
arinnar, án sýnilegs árang-
urs. Búið var að yfirheyra
marga síbrotamenn, en allt
kom fyrir ekki. Eitt þóttust
menn vissir um; að síbrota-
maður hefði framið inn-
brotiö.
Jæja, næst segir af
þessu máli þegar kunnur sí-
brotamaður hringir seint
um kvöld í rannsóknarlög-
regluna og játar á sig inn-
brotið. Hann segist jafn-
framt vera tilbúinn að gefa
skýrslu strax. Rannsóknar-
lögreglunni létti mikið.
Sent var eftir manninum og
hannfærðurtilskýrslutöku.
„Mér er ómögulegt að sœtt-
ast við þingmanninn fyrr en
ég fœ send hluthafaskrá og
lög Steinullarverksmiðjunn-
ar á Sauðárkróki. Þar á nafn-
ið mitt að vera ef pappírinn
sem ég fékk sendan að norð-
an er ekki marklaus," segir
Már Ásgeirsson.
Már er stór og þrekinn með
þykkar vinnulúnar hendur.
Þegar hann flutti til Reykja-
víkur frá Ási í Ásahreppi í
Rangárþingi árið 1947 byrj-
aði hann að selja dagblaðið
Vísi, síðan gerðist hann rukk-
ari og hefur eflaust orðið vel
ágengt ef dæma má af vaxt-
arlaginu. Hann er nú starfs-
maður Reykjavíkurborgar og
ólíkur flestum öðrum starfs-
systkinum sínum að því leyti
að hann safnar hlutabréfum í
íslenskum fyrirtækjum.
Þegar komið var með
manninn sást að hann var
ekki í ástandi til að gefa
skýrslu sakir ölvunar. Hann
var því fluttur í fanga-
geymslur og geymdur þar
til næsta dags.
Um hádegi daginn eftir
var hann færður fyrir lög-
reglumann sem byrjaði að
yfirheyra hann.
Strax kom í Ijós að hann
hafði allt annað að segja nú
en daginn áður; sem sagt
hann dró allar játningar til
baka. í fyrstu vildu lög-
reglumennirnir ekki trúa
þessum nýja framburði.
Maðurinn benti þeim á að
hann hefði verið á allt öðr-
um stað á landinu þegar
innbrotið var framið og því
með öllu ómögulegt að
hann bæri sök á innbrotinu.
Lögreglan athugaði þetta
og það reyndist rétt. Engir
möguleikar voru til þess að
maðurinn væri sá seki.
Már er hluthafi í að minnsta
kosti 20 fyrirtækjum, meðal
annars í hlutafélögunum
Eimskip, Flugleiðum, Skelj-
ungi, Olíuverslun íslands, 01-
íufélaginu, Útgerðarfélagi
Akureyringa, Skagstrend-
ingi, Síldarvinnslunni á Nes-
kaupstað og Granda.
Hann var þrítugur þegar
hann keypti fyrsta bréfið sitt,
sem var í Samvinnubankan-
um. Síðan hefur hann keypt
hvert bréfið á fætur öðru en
einungis til að vera með, segir
hann, takmarkið sé ekki að
kaupa mörg bréf í hverju fé-
lagi.
En Már Ásgeirsson vill hafa
allt sitt á hreinu. Þess vegna
er hann ekki alveg sáttur við
hana Láru þingmann.
„Hún lofaði mér á sínum
tíma þegar hún var í próf-