Pressan - 23.04.1992, Page 10

10
FIMMTUDAGUR PRESSAN 23. APRÍL 1992
UNDIR ÖXINNI
Malthías Halldórsson
AÐSTOÐARLANDLÆKNIR
Það er eðlilegt að
smitað fólk sé biturt
í PRESSUNNI í síðustu viku kom fram hörð
gagnrýni alnæmissjúklinga á heilbrigðisyfirvöld.
Þeir sögðu að slælega væri staðið að forvamarstarfi
og félagsleg aðstoð við alnæmissjúklinga væri í
molum. Þá var því einnig haldið fram að mun fleiri
væru smitaðir en menn héldu og margir þyrðu ekki í
alnæmispróf þar sem nafnleynd væri þverbrotin.
í viðtölum við PRESSUNA kom fram það viðhorf alnæm-
issjúklinga að forvarnarstarf sé í molum. Hvert er álit þitt?
„Það er þeirra álit og auðvitað er hverjum frjálst að hafa sína
skoðun. Ég tel ekki óeðlilegt að þetta fólk sé biturt þar sem það hef-
ur smitast. En almennt á fólk að vita hvemig alnæmi smitast og
hvemig á að koma í veg fyrir það.“
Er þá búið að fræða þjóðina nóg?
„Það er búið að fræða mikið. Það er fólksins að taka við þessari
fræðslu. Fólk verður að bera ábyrgð á sjálfu sér.“
En þarf ekki stöðugt að fræða unglinga um alnæmi?
„Þetta er ekki fyrst og fremst spuming um formlega fræðslu. Það
er líka hægt að þreyta fólk með of miklum áróðri. En varðandi þessa
gagnrýni þá tel ég að hún byggist aðallega á biturleika. Það er verið
að kanna núna þessa fræðslu sem fram fer í skólum og hún virðist
vera fyrir hendi víðast."
Því var haldið fram í viðtölum við PRESSUNA að sú
nafnleynd sem alnæmissjúklingar eiga að njóta væri brotin,
og það væri ein ástæða þess að margir þyrðu hreinlega ekki
í alnæmispróf?
„Ég hef ekki heyrt þetta. Þessar kvartanir hafa ekki komið inn á
borð til okkar. Ef formlegar kvartanir berast munum við að sjálf-
sögðu meðhöndla þær eins og önnur erindi sem okkur berast."
Margir óttast að mun fleiri séu smitaðir án þess að hafa
gengist undir próf en haldið var.
„Ég held nú að alnæmi sé ekki jafhalgengt og áður var álitið. Þró-
unin virðist líka vera hægari hér en í nágrannalöndunum.“
Er fólk almennt hvatt til þess að gangast undir alnæmis-
próf?
„Fólk er ekki beinlínis hvatt til þess. Menn eiga að vita að hægt er
að gangast undir þessi próf á heilsugæslustöðvunum."
Alnæmissjúklingar segja að félagsleg aðstoð sé léleg og
ómarkviss og fræðsla ónóg. Er fólki sem greinist með alnæmi
ekki boðið upp á neina fræðslu eða aðstoð?“
, J>að er nú ekkert prógramm í gangi en tiltölulega fáir læknar
vinna að þessum málum og þekkja því til. Einn þeirra, Haraldur
Briem, er sérstakur ráðgjafi landlæloiisembættisins. Ég hef ekki
heyrt annað en að vel sé af læknunum látið. Hinu er ekki að neita að
fólk verður ruglað og veit ekki hvað það á til bragðs að taka þegar
það greinist með alnæmi. Það má alltaf bæta við aðstoðina sem fólk
fær.“
Ertu í heild sáttur við hvað heilbrigðisyfirvöld gera í þess-
um málum?
„Maður er náttúrlega aldrei ánægður. Þetta er eitt af mörgum úr-
lausnareíhum embættisins."
Hver eru að þínu mati brýnustu verkefnin í baráttunni
gegn alnæmi?
„Það þarf fyrst og fremst að leggja áherslu á að fólk noti smokk-
inn.“
Eigendur 14 íbúða hjá Byggung í Kópavogi
FENGU 27 MILLJðNA
KRÍNA BAKREIKNINGA
íbúðareigendur í Trönuhjalla
1 og 3 í Kópavogi fengu nýlega
háa reikninga vegna byggingar
íbúðanna þar. Þær eru byggðar
af Byggung (byggingarsam-
vinnufélagi ungs fólks) í Kópa-
vogi og eru ellefti og síðasti
áfanginn.
Reikningar þeir sem íbúðar-
eigendumir fengu og eru af
sumum kallaðir bakreikningar
eru samtals upp á 27 milljónir
króna. Þessar 27 milljónir deil-
ast á eigendur fjórtán íbúða og
telja sumir eigendanna að þeir
séu þar með settir í þrot.
Bakreikningar og óánægja
með uppgjör em engin nýlunda
vegna Byggungar, bæði í Kópa-
vogi og Reykjavík. Þessi áfangi
er talinn marka endalok þessa
kerfis, en íbúamir leita nú leiða
til að fá einhverja leiðréttingu.
Hefur verið haft samband við
félagsmálaráðuneytið og Neyt-
endasamtökin út af þessu máli.
ÍBÚÐIRNAR KOMNAR
LANGT YFIR MARKAÐS-
VERÐ
Að sögn Daða Þorsteinsson-
ar, íbúa í Trönuhjalla, varð hans
reikningur töluvert hærri en
hann átti von á. Hann keypti
tveggja herbergja íbúð sem
Bragi Michaelsson, fram-
kvæmdastjóri Byggungar í
Kópavogi: Bakreikningar í
síðasta áfanganum valda
íbúðareigendunum nú mikl-
um vandkvæöum.
hann sagðist telja komna
700.000 krónum yfir markaðs-
verð. Edda Björk Jónsdóttir er
með þriggja herbergja íbúð.
Hún segist vera búin að fá
reikninga sem séu einni milljón
yfir því sem hún átti von á.
„Þetta em miklu hærri reikn-
ingar en ég átti von á,“ sagði
SigríÖur Jónsdóttir, sem á fjög-
urra herbergja íbúð og bílskúr.
Hún sagði að reikningar fyrir
íbúð sína væm komnir upp í um
fjórtán milljónir, sem væri tölu-
vert hærra en hana hefði órað
fyrir. Ibúðareigandi sem ekki
vildi láta nafns getið sagðist
ekki sjá fram á að geta klofið
þetta síðasta uppgjör, en hann
fékk reikning sem var um 1.400
þúsundum króna hærri en hann
átti von á.
Þá em íbúamir óánægðir með
hve litlar og óáreiðanlegar upp-
lýsingar þeir hafa fengið. Síðast
í desember var haldinn fundur
þar sem þeim var tjáð að allt
væri í góðu lagi og sagðist einn
fbúinn hafa skilið niðurstöðu
þessa fundar þannig að hann
ætti jafnvel innstæðu. En þetta
var ekki lokauppgjör og því eiga
íbúamir von á ffekari reikning-
um.
EFTIRLITSHLUTVERK
HÚSNÆÐISSTOFNUNAR
VANRÆKT
Húsnæðisstofnun ríkisins hef-
ur eftirlitshlutverki að gegna
gagnvart byggingarsamvinnufé-
lögum, en meðal íbúanna er
mikil óánægja með hve illa því
hlutverki hefur verið sinnt. Hús-
næðisstofnun á að fá ársreikn-
inga byggingarsamvinnufélaga
og geta kallað eftir bókhaidi
þeirra ef þörf er á. Ekkert slíkt
hefur verið gert vegna Trönu-
hjalla.
Eins og áður segir er þetta eii-
efti og síðasti áfanginn í þessu
kerfi. I mörgum fyrri áföngum
hafa komið upp miklat
óánægjuraddir og vom það sér-
staklega íbúar í níunda og ú-
unda áfanga sem urðu illa úti. 1
Tímanum í mars í fyrra kom
fram að helmingur fólks i
tveimur blokkum við Hlíðar-
hjalla var flúinn vegna hárra
bakreikninga.
Að sögn Braga Michaelsson-
ar, framkvæmdastjóra Bygg"
ungar, skýrast þessir reikningar
fyrst og fremst af fjármagns-
kostnaði. Hann sagði að bygg'
ingamar hefðu síður en svo farið
fram úr áætlun. Hins vegar vaeri
þetta byggingarform nokkuð
dýrt, enda að renna sitt skeið á
enda.
„Fjármagnskostnaðurinn hef-
ur hlaðist upp vegna óseldra
íbúða og lendir á öðrum íbúðar-
eigendum," sagði Bragi. Þrjár
íbúðir verða seldar á almennum
markaði — ein er þegar seld en
tvær í sölu. Þess má geta að fé-
lagar í Byggung hafa þurft að
horfa upp á þessar íbúðir fara á
mun lægra verði en þeir þurftu
sjálfir að gjalda fyrir sínar íbúð-
ir.
Þrotabú Ferðamiðstöðvarinnar Veraldar
Ekkert fæst upp í
250 milljóna kröfur
Kröfúlýsingaffestur í þrotabú
Ferðamiðstöðvarinnar Veraldar
er útmnninn og ljóst að ekkert
fæst upp í 250 milljóna króna
kröfur. Lýstar almennar kröfur
voru upp á 240,3 milljónir
króna og þar sem ljóst er að
ekkert kemur upp í þær hefur
bústjórinn, Brynjólfur Kjartans-
son hrl., ákveðið að taka ekki
afstöðu til þeirra. Forgangskröf-
ur voru upp á 22,8 milljónir
króna og samþykkti bústjóri
kröfur upp á 15,3 milljónir.
Bústjóri hefur ákveðið að
kanna hvort vísa beri málinu dl
saksóknaraembættisins í opin-
bera rannsókn. Ljóst er að ákaf-
lega margt í bókhaldi félagsins
orkar tvímælis, enda stórir
kröfuhafar að tapa miklu fé. At-
hygli vekur að í október síðast-
liðnum var fyrirtækið skráð
með eigið fé upp á 8 milljónir
króna í bókhaldi.
Bæði Landsbanki og Búnað-
arbanki lýsa háum kröfum.
Búnaðarbankinn er hæsti ein-
staki kröfuhafinn með kröfu
upp á 51,5 milljónir króna.
Krafa Landsbankans er litlu
lægri. Búnaðarbankinn mun þó
hafa baktryggingar fyrir sinni
kröfu í Hótel Höfða, sem einnig
var í eigu Svavars Egilssonar,
aðaleiganda Veraidar. Hótel
Höfði hefur nú verið selt á upp-
boði og eftir að hæstbjóðandi,
Bílaleigan Geysir, varð að falla
frá tilboði sínu fékk Ferðamála-
sjóður hótelið. Kom þá í ljós að
Svavar hafði gert leigusamning
á rekstrinum við bróður sinn,
Egil Egilsson, fyrrum veitinga-
mann. Sá samningur er dagsett-
ur til aldamóta en fullvíst má
telja að farið verði í riftunarmál
vegna hans.
Hótel Höföi er fært inn í bók-
hald Veraldar frá áramótum
1990 til 1991 að telja. Er þá hót-
elið skrað sem hlutafjárframlag
á verði sem telja verður allt of
hátt, eða um 150 milljónir
króna. Það þykir einnig ljóst að
Svavar hefur keypt Ferðamið-
stöðina Veröld á háu verði af
þeim Hagskiptamönnum. Sá
búnaður og viðskiptavelvild
sem þá voru færð til eignar virð-
ast ætla að fara fyrir lítið við
gjaldþrodð.
Svavar Egilsson í
Veröld: Keypti feröa-
skrifstofuna á tugi
milljóna af Hagskipta-
mönnum.
Embætti Ríkissaksóknara
Sérstakur fulltrúi í fjármunabrot
Hjá embættí ríkissaksóknara
hefúr tekið til starfa nýr fulltrúi
sem mun hafa það að meginvið-
fangsefni að annast meðhöndlun
svonefndra skatta- og efnahags-
brota. Starfið var auglýst um
mitt síðasta ár og um áramótin
tók við embættinu Sigríður Jós-
efsdóttir héraðsdómslögmaður.
Sigríður sagði í samtali við
PRESSUNA að mikið lægi fyrir
af málum sem tengdust fjár-
munabrotum, mörg væru í rann-
sókn hjá Rannsóknarlögreglunni
og að í tengslum við gjaldþrot
kæmu iðulega upp atriði sem
krefðust rannsóknar, svo sem
bókhaldsbrot og skilasvik. Þó
Sigríöur Jósefsdóttir annast
meöferö fjármunabrota hjá
Ríkissaksóknara.
hefði ekkert safnast upp hjá
embættinu og hún hefði notað
tímann fra áramótum til að setja
sig inn í nýtt starf.
Þessi skipulagsbreyting hjá
ríkissaksóknara er í samrærni
við þróun annars staðar. Hjá
Rannsóknarlögreglunni hefur
starfað frá 1985 sérstök deild
sem íjallar um skatta- og efna-
hagsbrot og í Sakadómi hefur
verið reynt að skipta verkum
þannig að meiri sérhæfing
myndaðist hjá dómara í slíkum
málum.
Sigríður starfaði áður sem
bankalögffæðingur hjá Verslun-
arbankanum og síðar íslands-
banka.