Pressan - 21.01.1993, Page 6

6
FIMMTUDAGUR PRESSAN 21. JANÚAR 1993
F Y R S T
&
F R E M S T
M E N N
o
o
z
o
2
Jóhann Bergþórsson, forstjóri Hagvirkis-Kletts
Kemst þótt haltur sé
Hver segir að haltur sé verri en
hver annar til að leiða blindan?
Þótt sá halti fari kannski ekki eins
hratt yfir og sá sem hefur báða
fætur jafhlanga þá sér hann engu
að síður. Og þar sem hann fer sér
hægt hefur hann þá þolinmæði
sem þarf til að leiða þann blinda,
sem er enginn spretthlaupari
heldur. Sjáið bara þá Jóa Begg og
Pétur Blöndal.
Jói rekur Hagvirki. Það þykir
ekki með stöndugri fyrirtækjum,
jafnvel þótt hann hafi losnað við
stærstu kaunin inn í gjaldþrot
Fórnarlambsins. Á síðasta ári
gekk hann með grasið í skónum
inn á skrifstofur fslenskra aðal-
verktaka. Honum fannst kjörið að
sameina þessi tvö fyrirtælu; Aðal-
verktaka og Hagvirki-Klett. Jói
ætti nóg af verkkunnáttu utan
vallarsvæðis. Aðalverktakar ættu
nóga peninga. Þeir hjá Aðalverk-
tökum höfðu ekki framsýni Jóa til
að bíta á agnið. Þess vegna harðn-
aði á dalnum hjá þeim á meðan
Jói drattaðist gegnum árið, þótt
haltur væri.
Pétur átti Kaupþing en seldi
það fyrir fúlgur fjár. Síðan hefur
hann vaðið um íslenskt viðskipta-
líf með söluverðið og veðjað á þá
hesta sem honum þóttu óvitlaus-
astir. Hann er almennt talinn hafa
allt það sem aðra íslenska bisness-
menn skortir: vit og peninga. Pét-
ur á glæstan feril. Hann er ekki
haltur. Hann er ekki einu sinni
með kartnögl.
En samt tókst Jóa en ekki Pétri
að leiða SH-verktaka út úr vand-
anum. Og Jóa tókst það ekki þrátt
fyrir að hann væri haltur heldur
einmitt vegna þess að hann var
haltur.
Pétur á nefnilega peninga en Jói
ekki. Þess vegna fór Pétur að rífa
kjaft við sparisjóðsmennina í
Hafnarfirði. Eins og aðrir sem eiga
aur taldi hann sig eiga eitthvað
undir sér. Jói á hins vegar lftið
nema skuldir í bönkum. Þess
vegna rífur hann ekki kjaft við
bankamenn — ekki einu sinni
sparisjóðsmenn. Hann lætur þá
vera og veit sem er að á meðan
hann minnir ekki á sig þá vilja
þeir sem minnst af honum vita.
Jói veit að það er miklu betra að
eiga skuldir í bönkum en innstæð-
ur. Sá sem á sparifé á bara sparifé
— jafnvel þótt hann eigi helling af
því. Sá sem skuldar mikið á hins
„Nú á Jói bœði skuldir Hagvirkis-Kletts
og SH-verktaka og er að hugsa um
að skjóta þeim saman ífyrirtæki til
hagrœðingar. Pétur á hins vegar ekkert
nema peningana sem hannfékkfyrir
Kaupþing, en getur ekkertgert við þá
annað en talið þá. “
vegar banka. Að minnsta kosti
dettur bankanum ekki í hug að
stugga við honum.
Og nú á Jói bæði skuldir Hag-
virkis-Kletts og SH-verktaka og er
að hugsa um að skjóta þeim sam-
an í fyrirtæki til hagræðingar. Pét-
ur á hins vegar ekkert nema pen-
ingana sem hann fékk fyrir Kaup-
þing, en getur ekkert gert við þá
annað en talið þá.
Þótt Pétur sé ef til vill sprækari
en Jói þá nýtist honum það ekki
vel. Þegar öllu er á botninn hvolft
skiptir ekki svo miklu máli hversu
sprettharðir menn eru þegar þeir
hlaupa ekkert nema erindisleysu.
Þá er betra að vera haltur eins og
Jói en komast samt þangað sem
að er stefnt.
As
Tuttugu ár liðin frá gosinu í Eyjum
Og aldrei sneru
þeir
Um helgina, nánar tiltekið 23.
janúar, eru liðin tuttugu ár frá því
jörðin opnaðist í Vestmannaeyj-
um og mikið eldgos hófst. 1 upp-
hafi goss voru íbúar eyjanna ná-
kvæmlega 5.303. Þó að hraunið sé
löngu kólnað og þegar farið að
nota sorpbrennslustöðina til að
hita upp heilu hverfin þar í bæ
hafa ekki nærri allir sem bjuggu í
Vestmannaeyjum fyrir hamfar-
irnar skilað sér til baka. Núver-
andi íbúafjöldi sýnir að enn vantar
436 manns, eða um 8%, til að
sama fjölda sé náð. Ibúar Vest-
mannaeyja eru nú 4.867.
Þeir sem ekki hafa skilað sér til
baka eru meðal annarra Vest-
mannaeyjagoðinn Ámi Johnsen
þingmaður, sem notar hvert tæki-
færi til að hampa uppruna sínum.
Hann hefur verið búsettur uppi á
landi nánast frá því gosið hófst og
að því er virðist ekkert á heimleið.
Þá gerðist Páll Magnússon sjón-
varpsstjóri einnig landgöngumað-
ur, en það mun hafa farið framhjá
fáum að hann er borinn og barn-
fæddur í Eyjum. Faðir hans,
Magnús H. Magnússon, fyrrum
krataráðherra, var bæjarstjóri
þegar upp úr gaus. Hann hefur
aðeins Iítillega dvalið í Vest-
mannaeyjum eftir hamfarirnar.
Helgi Ólafsson skákmeistari er
alltaf kenndur við Vestmannaeyj-
ar þrátt fyrir að hann hafi ekki
flutt þangað fyrr en á tólfta aldurs-
ári. Hann heftir enn ekki snúið til
baka, enda fékk faðir hans, Ólaf-
ur Helgason, sem var bankastjóri
Búnaðarbankans í Vestmannaeyj-
um fyrir gos, bankastjórastöðu í
bænum. Ásgeir Sigurvinsson
fór út í atvinnumennskuna sama
ár og gosið hófst.og átti ekki aftur-
kvæmt til Islands fyrr en á síðasta
ári. Það liggur nokkuð Ijóst fýrir
að hann fer ekki á næstunni aftur
til Vestmannaeyja. Bróðir hans,
Andrés Sigurvinsson leikstjóri,
lagði í Reykjavíkurleiðangur
nokkru fýrir gos og hefur verið
fastur á því svæði síðan. Bræðurn-
ir Arnþór og Gísli Helgasynir
hafa jafnan tjáð ást sína á Vest-
mannaeyjum í gegnum tónlistina,
en þrátt fýrir alla ástina hafa þeir
aldrei snúið til baka. Fjarlægðin
gerir fjöllin blá í huga bræðranna,
líkt og hjá Áma Sigfussyni, bæj-
arfulltrúa í Reykjavík, sem flutti
upp á land nokkru fýrir gos en var
með annan fótinn í Eyjum lengi á
eftir. Hann tók meðal annars við
Eyjapistlum Gísla Helgasonar í
útvarpinu. Páll Steingrímsson
kvikmyndagerðarmaður, sem
gerði myndina Eldar í Eyjum,
þykir tákngervingur alls þess sem
Eyjalegt er. Hann hefur þrátt fýrir
það verið búsettur í Reykjavík all-
ar götur frá því gosið hófst. Það
hefur einnig gert Sigurður Grét-
ar Benónýsson, sem flestir kann-
ast við undir Brósa-nafninu.
Hann er sem kunnugt er hár-
greiðslumeistari. Fróðir menn
telja fasta setu hans í Reykjavík
liggja í að hármarkaðurinn í Vest-
mannaeyjum sé ekki nægilega
stór til að svala metnaði hans.
Einn frægasti Vestmanneyingur-
inn er örugglega Bertha María
Waagfjörð, sem var ekki nema
tveggja ára þegar gosið hófst. For-
eldrar hennar fluttu reyndar aftur
til Eyja og bjuggu þar til ársins
1980 og þar með Bertha einnig.
En nú líður henni vel í hæðum Be-
verly Hills. Elva Ósk Ólafsdóttir,
leikkona og fýrrum ungfrú Vest-
mannaeyjar, fór einnig um tíma
aftur til Eyja en situr nú sem fast-
ast í leikhúslífinu í Reykjavík.
Skólastjórinn Ármann Eyjólfs-
son hefur heldur ekki snúið aftur
á heimaslóðir, en heldur nú um
stjóm Stýrimannaskólans. Dagur
Vilhjálmsson loftskeytamaður
hefur aðallega verið á Norður- og
Suðurpólnum eftir gos, en hann er
Vestmanneyingum að góðu
kunnur. Bogi Andrésson, skóla-
bróðir Helga Ólafssonar, fór
lengra en flestir hinir og gerðist
læknir í Bandaríkjunum. Einar
Gylfi Jónsson er í bænum og
nældi sér í stöðu forstjóra Ung-
lingaheimilis ríkisins, sem sjálf-
sagt verður ekki föl á næstunni. Þá
má ekki gleyma Helga Her-
mannssyni, forsprakka hljóm-
sveitarinnar Loganna, sem á nafn
sitt að rekja til gossins. Eftir gos
hefúr hann verið búsettur á Hvol-
svelli en spilar endrum og sinnum
með öðrum „Loga“ á Rauða Ijón-
inu.
Á L I T
Loftárásir fjölþjóðahers Sameinuðu þjóðanna á Irak
Páll Gíslason, framkvæmda-
stjóri Icecon:
„Ég held að allir geti verið sam-
mála um að fordæma stríðsað-
gerðir, þótt ekki saki að reyna að
skilja hvaða ástæður geti legið þar
að baki. Sú þekking sem ég hef
öðlast í gegnum viðskiptasam-
bönd við aðila í Miðausturlönd-
um segir mér að forráðamenn í
frak hafi einfaldlega verið að
kanna hvað þeir geti leyft sér og
niðurstaða mótaðilanna hafi ver-
ið sú að vopnaskak sé ef til vill
eina tungumálið sem þeir skilja.
Einnig má álykta að tímasetning
þessara atburða tengist forseta-
skiptum í Bandaríkjunum, þar
sem nýr forseti verður að taka
eindregna afstöðu í málinu, með
eða á móti afstöðu fyrirrennara
síns. Það eru hagsmunir fraka að
seinni kosturinn sé valinn og þeir
hljóta að undirbúa það. Að lok-
um vil ég vitna til orða írana sem
ég þekki vel, en hann sagði að SÞ
væru samtök án eigin karakters
og þau virtust hafa tilhneigingu til
að fýlgja stefnu áhrifamesta aðil-
ans innan samtakanna."
Björn Bjarnason, formaður
| utanríkismála-
nefndar:
hungurvofunni á brott.
Ég er þeirrar skoðunar, að það sé
nauðsynlegt að halda Saddam
Hussein og hervél hans í skefjum.
Hann lætur sér greinilega ekki
segjast nema hann sé beittur of-
beldi.“
Jón Ormur Halldórsson
I stjórnmála-
fræðingur:
„Saddam Hussein, einræðisherra
í írak, á ekki að komast upp með
að hafa ákvarðanir Sameinuðu
þjóðanna (SÞ) að engu. Loftárás-
irnar sem bandamenn hafa gert á
Bagdad og aðra staði í frak und-
anfarna sólarhringa miða að því
að knýja einræðisherrann til að
beygja sig undir þessar ákvarðan-
ir. Það er til marks um nýjar að-
stæður í heimsmálum, að sam-
staða skuli vera um svo harkaleg-
ar aðgerðir í öryggisráði SÞ. Þær
eru staðfesting á þeirri þróun, að
afstaðan til fullveldis sé að breyt-
ast. Annað dæmi um hið sama er
heraflinn, sem var sendur inn í
Sómalíu í nafni SÞ til að bægja
ffamfýlgja ályktunum gegn árás-
arstríði Serba. f þessari tvöfeldni í
stefnu Bandaríkjanna gagnvart
Miðausturlöndum er að finna
meginskýringar á vaxandi styrk
íslamskra öfgasamtaka í löndum
araba.“
Sveinn Rúnar Hauksson
læknir, for-
maður ísland-
Palestína:
„Loftárásimar eru ekki skiljanleg-
ar nema út frá innanlandsstjórn-
málum í Bandaríkjunum. Það
liggur fyrir að meginskotmark
Bandaríkjamanna við Bagdad
skipti engu fyrir vopnaframleið-
enáur íraka. f arabaheiminum er
heldur nánast enginn stuðningur
við árásimar. Saddam vildi þessar
árásir, enda hafa þær styrkt stöðu
hans og jafnffamt hafa þær und-
irstrikað tvöfeldni SÞ undir stjórn
Bandaríkjanna. Ekkert er aðhafst
í daglegum brotum fsraels á nýj-
um og gömlum ályktunum Or-
yggisráðsins og ekki er vilji til að
brjóta alþjóðalög og hunsa álykt-
anir öryggisráðs SÞ hvað varðar
ffamferði hennar gagnvart Palest-
ínumönnum á sama tíma og
ályktanir ráðsins eru notaðar til
að réttlæta loftárásimar á írak?
Þetta tvöfalda siðgæði grefur
undan virðingu og trausti á SÞ og
dregur þar með úr friðarlíkum.11
Jóhanna Kristjónsdóttir
i blaðamaður:
„Loftárásir Bandaríkjamanna á
írak eru viðurstyggilegar. Bush
Bandaríkjaforseti lét sprengja ír-
ak í tætlur fyrir tveimur árum í
stórfelldari loftárásum en saman-
lagt í allri heimsstyrjöldinni síð-
ari. Risaveldið leitar nú að og býr
sér til átyllu til nýrra ioftárása á
þetta þriðjaheimsríki sem Irak er.
Dettur einhverjum í hug, að um-
heiminum stafi slík hætta af rjúk-
andi rústum þessa fýrrum hern-
aðarríkis, að það réttíæti árásir af
þessu tagi? Hvernig má svo vera
að ísraelsstjórn líðist að þver-
„Brot íraka em ekki í neinu sam-
ræmi við þessar heiftarlegu árásir
og sýnilegt að fólk með skilning á
þessu máli telur þær forkastan-
legar. Hvort þar ræður marg-
feldni með hliðsjón af atburðum
annars staðar, ffæg einfeldni eða
skilningsskortur á alþjóðamálum
veit ég ekki en er jafnskelfilegt
fýrir það. Ég býst við að Bush sé
kátur, — hann hefur stillt Clinton
upp við vegg strax.“