Pressan - 06.05.1993, Page 27

M Y N D L I S T
Fimmtudagurinn 6. maí 1993
PRESSAN 27
ROMAN SlGNER Tvær tunnur, viður, gúmmímottur, eldiviður, hvellhetta, tréstigi, uppákoma í Weissbad 1988. Langflest verka Svisslendingsins Signers krefjast náttúrulegs umhverfis.
LISTASAFN ÍSLANDS OG
UMHVERFI UNDIRLAGT
Ljóðlína Steins Steinarr „Kannske hefur þú aldrei
verið til“ öðlast nýtt lífá sýningu setn Listasafn ís-
lands og umhverfiþess er hluti afog.hefst 8. maí. Alls
taka þátt ísýningunni átta listamennfrá Norður-
löndunum, Ítalíu ogSviss. Þeir eru GiovanniAn-
seltno, Finn Naur Petersen, Finnbogi Pétursson, Ulf
Rollof, Roman Signer, Bente Stokkem, Steina Vas-
ulka ogMaariu Wirkkala. Sýningin nefnist Borealis
6þvíhún ersú sjötta í röðinni Borealis, sem þýðir
norðlœgur. Þar er ætlunin að sýnafjölbreytnina og
sköpunargleðina í norrœtmi umhverfislist sem og
höggmyndalist samtímans. Fyrsta Borealis-sýningin
var hefðbundin farandsýning, önnur fallaði um nor-
rœn eftii og var réttfyrir utan Osló. Sú þriðja var í
Málmey þar sem þemað var málverk og landslag.
Borealis 4fórfratn íLouisiana-safninu í Danmörku
og voru þar sýnd staðbundin umhverfisverk og sú
fimmta fallaði um efnið ogáhrifþess. Sýningþessi
tnun standayfir til 20. júní.
GlOVANNlANSELMO Eittþekkasta og
athyglisverðasta nafn sýningarinn-
ar er ítalinn Giovanni Anselmo, sem
er bæði elstur myndlistarmannanna
og hefur haldið flestar sýningarnar.
Hér sést afar athyglisvert verk eftir
hann: Nafnlaust verk sem snýr í
norður.
STEINA VASULKA Er fædd á íslandi en býr íSanta Fe íMexíkó.
Hún er myndbandagerðarmaður„á mörkum aflvæðingar
og rafvæðingar".
UM HVAÐTALA
LEIKARAR?...
Hrafn Gunnlaugssor
er ennþá á allra vörum
þó að raddirnar um af
rek hans um ævina, og ekki sís
vina hans, fari lækkandi. j
þessum árstíma ríkir jafnar
mikil spenna í röðum leikar;
vegna þess að nú fer fram verk
efnaval stóru leikhúsanna fýiT*
næsta leikár og hlutverkin ert
um það bil að raðast niður á þ;
sem leikstjórarnir hafa trú á
Mikið er um það skrafað oj
skeggrætt hverjir hljóta stærsti
bitana og hver leikari af öðrun
mátar hvert stóra hlutverkið a
öðru í huganum. Um það ei
einnig rætt hve vel tókst til hj;
báðum leikhúsunum á síðast;
leikári, en þó einkum og sér
lagi hjá Þjóðleikhúsinu. Þá eri
einnig á allra vörum leikaraefn
in átta sem síðasta laugardaj
voru valin úr sextán mann;
hópi sem gengið hafði í gegnu^
súrt og sætt saman. Leikarai
lýsa allflest-
ir ánægju
sinni með
ráðningu
V i ð a r s
Eggerts-
sonar sem
leikhús-
stjóra hjá
Leikfélagi
Akureyrar
og aðrir
samgleðjast Guðjóni Peder-
sen sem hefur fengið boð un
að fara til Finnlands að leikstýr;
Stræti. Þá er enn verið að vel^
fyrir sér bíómyndum sumars
ins. Mesta stemmningin er þó
kringum umræðuna urn kvik-
myndahátíðina í Cannes; er
þangað ætla fjölmargir leikarai
og aðrir aðstandendur Sódómr
Reykjavíkur að flykkjast. f hóp
inn sem ætlar utan hafa þeg%-
bæst Ingvar Þórðarson, sen
fór með framkvæmdamál Sód
ómu, og að öllum líkindun
Sóley ELíasdóttir leikkona. Of
fleiri eiga án efa eftir að bætast
hópinn. Kvikmyndahátíðin
Cannes ku vera einhver ævin-
týralegasta kvikmyndaháííi
sem haldin er um gervalla ver-
öld, segja leikarar.
ffv'&rg U'&ýna
ecs£a . . .
„Þvíþeir eru svo
skemmtilega eitr-
aðir. Það lýsir sér
íþví að á mín-
útufrestifœ ég
þriggja sekúndu-
brota einbeit-
ingu. “
SJÓN
MYNDLIST
Kjarvalsstaðasyrpa
KJARVALSSTAÐIR
DAÐI6UÐBJÖRNSSON
SVAVA BJÖRNSDÓTTIR
LINDA VILHJÁLMSDÓTTIR
SÆMUNDUR VALDIMARSSON
OUNNAR J.
ÁRNASON
Um þarsíðustu helgi var
margt um manninn á Kjarvals-
stöðum, enda voru fjórar sýn-
ingar opnaðar samtímis. Aliar
verðskulda þær athygli þannig
að ég sé mig knúinn til að
minnast á þær hverja fyrir sig.
Daði
Nú vill svo til að undirritaður
skrifar formála að sýningarskrá
fyrir sýningu Daða Guðbjörns-
sonar þannig að ég á í nokkrum
erfiðleikum með að bæta
nokkru við. Það er þó ljóst að
þetta er viðamesta sýning Daða
ffá upphafi. Hann sýnir í vest-
ursalnum þrjátíu og sjö mál-
verk.
Þetta er stór sýning en varla
tímamótasýning. Það má ffekar
líta á hana sem hápunkt á þró-
unarferli sem hefúr átt sér stað
á undanförnum árum. Kunn-
uglegum stefjum úr fyrri
myndum bregður fyrir. En
krafturinn er enn meiri en áð-
ur, margar myndanna gneista
og glæringar fijúga um mynd-
flötinn. Kímnigáfan og fjörið
hafa sannarlega ekki yfirgefið
Daða, en einnig má greina
þunga undiröldu í myndum
eins og „Krákur yfir akri“.
Það er svo margt að gerast í
myndunum að það getur verið
erfitt að einbeita sér að hverri
mynd fýrir sig á svo stórri sýn-
ingu. Hyggilegast er að velja sér
fáeinar myndir og gefa sér ú'ma
til að skoða þær vel. Takið effir
myndunum „Ný kvenímynd",
„Astsælir penslar“ og „Who’s
affaid of red, yellow and blue“.
Svava
Stílhreinasta sýningin, á því
er engin vafi. Sex einingum,
nokkurn veginn jafhstórum, er
raðað á vegginn gegnt dyrun-
um í austursalnum. Það er allt
og sumt, en þó er salurinn alls
ekki tómlegur. Hlutföllin milli
myndraðarinnar og salarins
ganga upp á áhrifaríkan hátt.
Svava Björnsdóttir hefur þá
sérstöðu meðal íslenskra
myndlistarmanna að nota
pappamassa í verk sín. Hún
formar litsterkan massann í
mót og í þessu tilfelli tvö stykki
sem eru lögð saman eins og
samloka. Formin eru byggð
upp á einföldum og reglulegum
einingum. Öll verkin eru sam-
hverf um tvo ása og hver mynd
um sig er einlit. Samkvæmt lýs-
ingunni mætti ætla að þau
væru ströng og hörð í forminu
en eru reyndar furðu frjálsleg,
enda mýkt í útfærslu formanna
og í hrjúfleika pappans. Mynd-
irnar koma fyrir sjónir eins og
stækkanir og tilbrigði við um-
búðaböggla sem maður gæti
rekist á í daglegu lífi. Það er
eins og þær séu til þess gerðar
að umlykja eða innihalda eitt-
hvað. Það er ekki aðeins að þær
pakki inn, heldur geyma,
vernda og þar af leiðandi búa
yfir einhverju. Myndirnar hafa
eitthvað að fela, en þannig að
allir sjái til.
Sæmundur
fslendingar hafa haff sérstakt
dálæti á listamönnum sem eru
náttúrubörn í listinni og hafa
„Hvar á sú meðhöndlun orða og tungumáls, sem
við köllum Ijóð, heima? Sú hugsun lœðist að manni
að Ijóðabókin sé ekki eins hlutlaus og eðlilegur vett-
vangur og ætla mœtti. “
því tekið Sæmundi Valdimars-
syni opnum örmum. Þegar Sæ-
mundur kom fyrst ffam taldist
hann til nævra listamanna, en
ég efast um að sú nafnbót sé
viðeigandi lengur.
Á ganginum milli salanna
standa þrjátíu og þrjár fígúrur,
tálgaðir rekaviðardrumbar sem
Sæmundur hefur farið næmum
höndum um og blásið lífi í.
Mannamyndirnar búa yfir sér-
stökum þokka sem er í senn
viðkvæmur og harðgerður.
Mörg bráðskemmtileg tilbrigði
við mannslíkamann koma fyrir
þar sem saman fer mikil ein-
földun í búk og útlimum en
áhersla á atriði eins og augu og
geirvörtur. Hárgreiðslan er í
sumum tilvikum stórbrotin.
Það er þröng á þingi á gang-
inum og fi'gúrurnar keppa um
athygli. Það hefði farið betur á
því annaðhvort að hafa færri
myndir eða gefa þeim meira
pláss og huga betur að fyrir-
komulagi þeirra.
Linda
Það hefúr ekki farið ffamhjá
neinum að Kjarvalsstaðir hafa
fengið ljóðskáld til samvinnu
við sig og verið með ljóðasýn-
ingar á göngunum. Stundum
hefur þetta tekist mætavel og
gefið ljóðunum nýja mynd-
ræna vídd, þar sem form og
hlutföll ljóðanna fá aukið vægi.
Linda Vilhjálmsdóttir fer
aðrar leiðir. Hún hefur tekið
ljóð úr ljóðabókum sínurn Blá-
þráður og Klakabörnin, svipt
þau sínu verndaða athvarfi í
ljóðabókunum og búið um þau
í umhverfi sem yfirleitt telst
fjandsamlegt afurðum ljóðlist-
arinnar, m.ö.o. umbúnaði sem
við þekkjum betur í heimi fjöl-
miðla, auglýsinga og verslunar.
Afleiðingin er sú að maður þarf
að einbeita sér sérstaklega að
ljóðunum, því truflunin er tölu-
verð.
Á fimm myndbandsskjám
skiptast glæsilegar þulur ríkis-
sjónvarpsins á að lesa upp ljóð
Lindu, einkar vel eins og búast
hefði mátt við. Uppi á vegg
renna nokkur ljóð í gegnum
ljósaskilti, af þeirri gerð sem
víða má sjá í búðargluggum. Á
sama vegg er sjálfsali, sem á
stendur; „Ljóð í lausasölu",
verð 2 x 50 kr.
Hugmyndin að nota
boðskiptatækni ýmiss konar í
listrænum tilgangi er ekk?*
óþekkt. En í þessu samhengi
gefur notkun þeirra tilefni til
umhugsunar. Hvar á sú með-
höndlun orða og tungumáls,
sem við köllum ljóð, heima? Sú
hugsun læðist að manni að
ljóðabókin sé ekki eins hlutlaus
og eðlilegur vettvangur og ætlT*
mætti. Ef við ályktum sem svo
að ljóðið eigi ekki, frekar en
annars staðar, heima sem
prentað mál í bók, hlýtur sú
spurning að vakna hvort form-
ið, ljóðabókin og nánar tiltekið
blaðsíðan, hafi ekki nokkur
áhrif á hvers konar ljóð eru bú^
in til í dag og hvernig við lesum
þau? En það má jafhffamt skilja
þetta sem áskorun og ákall:
Gefið ljóðinu líka pláss!