Vísir Sunnudagsblað - 05.04.1942, Blaðsíða 6

6
VÍSIR SUNNUDAGSBLAÐ
að hrífast svo með sti’aumnum,
að hann heyi’ði ekki raddii’ ís-
lenzkrar náttúru og íslenzks eðl-
is, sem, bjó i barmi haixs. Það
er einnig athyglisvert, að á
hverju sumri, þegar því á ann-
að borð varð við konxið, leitaði
Gunnlaugur upp til íslaixds, til
þess að xxjóta áhx’ifa islenzkrar
náttúru, teyga lindir liins svala
lofts og líta litfegurð liins
hrjóstruga föðurlands. Þeinx
mönnum, sem þekkja Gunnlaug
Blöndal, keniur þetta ekki und-
arlega fyrir sjónir. Hamx er
hold af lioldi Islands og blóð af
Jxess blóði, en auk þess lista-
mannsblóð, en þar eru þjóðar-
einkeixnin ávalt sterkari en hjá
öðrum dauðlegum mönnum, og
slíkir menn þvi ávalt sannara
sýnishoi’n af þjóðinni, en nokkr-
ir menn aðrii’, þótt ýkt kunni
að vera að nokkru.
Dvöl Gunnlaugs Blöndals i
Paris varð honum örlagarík.
Þar kornst liaixix i það andrúms-
Joft, sem listanxannssál lians
lxæfði, og þar fann hann sjálfan
sig, með öllunx kostum og göll-
um. Hann liefir frá upphafi hafl
hárnæma tilfinningu fyrir lit-
um, en í Paris sá liann hvernig
málararnir léku sér að litun-
-um, sumii' með öfgum, aðrir
djarflega en þó af fullri hóf-
senxd, og þótt liann stældi engan
af þessum málurum, liafði hann
öðlazt það, seni liann e. t. v.
vantaði áðux-, — áræði til að
leika spr að litunum, eins og
honuni var eðlilegt.
Clir.. Rinxestad dásamar injög
lilameðferð Gunnlaugs Blöndals
og líkir honum við inai’ga ágæt-
uslu málara Frakka að þessu
leyli, en viðurkennir að Gunn-
laugur líkist engunx þeirra á
þann veg, að um nokkra eftir-
öpun eða stælipgu geti verið að
ræða. Hann nefnir ýmsa mál-
ara, t. d. Renoii’, Matisse, Kisl-
ing, Krogh, Lhoté o. fl., senx á-
hrif kunni að hafa haft á Gunn-
laug Blöndal, en fullyrðir jafn-
franxt, að pei’sónuleg einkenni
hans séu svo sterk, að liann eigi
verk sín sjálfur að fullu og öllu,
og takist meistaralega, bæði um
byggingu mynda og meðferð
lita. Einkum telur Rimestad að
Gunnlaugur Blöndal kunni að
samrænxa litafleti með hinunx
blíðustu blæbrigðum, og konxi
l>essi gáfa málarans fram í
myndum lians af nöktuni kon-
um sérstaklega, en þær myndir
máli hann af slíki’i snilld óg
nái svo vel blæbrigðum hör-
undsins, beri svo mikla vii’ðingu
fyrir verkefninu og beiti slíkri
nákvæmni við stai’f sitt, að er
nienn beri þessi verk lians sam-
an við slík verk ýnisra danskra
lislmálara, standist þau engan
samanbui’ð í þessu efni. Rime-
stad nefnir margar konumyndir
i þessu sambandi, t. d. „Spönsk
slúlka“, sem liann telur að sé
svo meistaralega vel gerð, að
Kisling sjálfum sé Iiún samboð-
in, en þar gæti svo sterkra sér-
kenna listamannsins, . myndin
sé svo tígin í byggingu og litum,
sé svo innfjálg og innsæ, svip-
brigðin svo skír, einstaklings-
einkenni og þjóðar svo ljós, að
meistarar einir máli þannig.
Einnig nefnir Rimestad stórt
málvei’k, er Blöndal sýndi á
þriðju sýningu sinni í Kaup-
mannahöfn árið 1933, og nefndi
„Islenzk kona“, sem hann seg-
ir að sé jafn sérkennandi fyrir
Gunnlaug Blqndal og nxálverk
það, sem getið var hér að ofan.
Unx list Gunnlaugs Blöndals
segir Rimestad: „Myndir Blön-
dals eru allar örugglega byggðar
og fullt samræmi milli drátta
og lita í myndunum." Hann lel-
ur hinsvegar að Gunnlaugur fari
Stúlku-
mynd
djarflega með liti, en sé nxeistari
í að samræma þá.
Það er ekki Rimestad einn,
sem dáir Gunnlaug Blöndal fyr-
ir litameðfei’ð hans. Eg hefi átt
þess kost, að sjá allmarga dóma
um Iist hans, m. a. skrifaði
René-Jean um listasýningu, er
liann hélt í París 1931, og lýkur
hann þar sama lofsorði á Gunn-
laug Blöndal sem listamann. Er
það og alhyglisvert, að Frakkar
munu lelja liann „norrænan“ i
list sinni, en gagnrýnendur á
Norðurlöndum telja lisl hans
með „fransk-íslenzkum“ blæ.
Ætli raunin verði ekki sú, að
Gunnlaugur Blöndal sé sér-
kennilegur íslenzkur málari,
sem að*vísu hefir lært að beita
list sinni á Norðurlöndum og
í Frakklandi, en liefir svo mik-
ið sjálfstæði til að bera, að hann
kann að velja og liafna og varp-
ar öllu því fyrir róða, sem sanx-
ræmist ekki íslendingseðli lians
i listinni.
★ * *
Hér að framan hefir nokkuð
verið rætt unx álit gagnrýnenda
á list Gunnlaugs Blöndals, en
þess ber þá einnig að geta, að
hann nýtur óskerts álits, einnig
hjá félögum sínum í listinni,
bæði hér heima og erlendis. Er
hann dva'di hið fvrra sinnið í
París, tók lxann þátt nxeð frönsk-
um málurum í sýningu, sem
Iia’din var i Tokyo, en auk þess
sýndi hann í París, bæði sjáff-
stætt og nxeð öðrunx. Má geta
þess, að eina sýningu sína liélt
hann í Paris árið 1932. Var þess
þá getið í dönskum blöðum, hve
lofsamlega dónxa Gunnlaugur
hefði fengið, og þrátt fyrir
kreppu og mjög daufan mark-
að'hefði hann selt sex myndir
á sýningunni. Væri það metsala,
en auk þess hefði franska ríkið
heiðrað liann nxeð því að kaupa
af honum eina myndina, „Vetr-
armynd frá Rvík“. og nxyndi
lxún verða sett á Luxembourg-
safnið, þar sem myndir ýnxsra
hinna frægustu málara eru varð-
veittar.
Hér er alger óþarfi að rekja
afrek Gunnlaugs Blöndals er-
lendis. Hygg eg þó að óhætt
muni að fullyrða, að íair ís-
lenzkir málarar liafi hlotið betri
dóma en liann, né notið meiri
viðurkenningar einstaklinga og
opinberra safna-að þvi er snerlir
myndakaup, en að sjálfsögðu er
það hverjum nxálara fyrir miklu.
Hér heima sækjast allir eftir
myndum hans, með því að fólki
er Ijóst, að hér er um gersemar
að í-æða, sem hver maður má
miklast af að eiga, og Gunnlaugi
Blöndal helzt ekki á myndum
sínum hér. Ef liann metti ekki
listina nógu mikils, mvndi hann
eflaust freistast til að afkasla
nxiklum nxun meira en hann
gerir, en virðing lians og ást á
verkefnunum veldur því, að
hann lætur ekkert nema golt frá
sér fara. í myndum lians er
aldrei fálm, hann veit hvað liann
vill og livað liann er að fara.
Það er yfir þcim glæsileiki
skáldsins og listanxannsins, blær
draumsjóna og veruleika, og á-
valt sldnandi fegurð.
Gunnlaugur Blöndal var í
hópi þeirra manna, sem komu
hingað til lands nokkru eftir að
sti’íðið var skollið á, og fóru yfir
Petsamo. Hann bjóst þá ekki við
að dvelja hér nema skamnxa
hríð, en allt hefir tekið óðfluga
breytingum síðan, og listamað-
urinn á ekki „heimangengt“.
Gunnlaugur hefir lengst af dval-
ið hér í bænum, og hann var
Bátur í vör