Vísir Sunnudagsblað - 05.04.1942, Side 10

10
VfolR SUNN UDAGSBLAÐ
er frá í ljótustu æfintýrunum
okkar. Því hefi eg komiS til þin,
konungur, að mig langar að
spyrja þig, hvort eg geti auð-
sýnt þér nokkura hjálp.
Konungurinn, sem hafði
hlýtt á með athygli, reyndi að
brosa, en hið fallega andlit hans
var svo alvarlegt og svo'soi’g-
bitið, að hann gat ekki brosað.
„Eg þakka þér fyrir,“ sagði
hann, „þú getur ekki veitt mér
neina hjálp. En þú minnir mig
á móður mína, og þess vegna
er eg þér þakklátur.
Unglingurinn varð hryggur
yfir þvi, að konungurinn gat
ekki brosað. „Þú ert svo lnygg-
ur,“ sagði hann, „er það vegna
þessa stríðs?“
„Já,“ sagði konungurinn.
Unglingurinn gat ekki stillt
sig um að leggja spurningu fyr-
ir þenna dapra, en að því er hon-
um fannst, göfuga mann, þó að
hún væri nokkuð særandi, um
leið og hann sagði: „Segðu mér
konungur, hvers vegna heyjið
þið þessi stríð á stjörnu ykkar?
Hver á sök á því? Áttu sjálfur
einhverja sök á því?“
Konungurinn horfði lengi á
sendiboðann. Hann virtist
móðgaður af þessum djörfu
spurningum. Og honum fannst
hann ekki geta horft í augu
þessa hreinskilna, saklausa ung-
lings.
„Þú ert barn,“ sagði konung-
urinn, „og þetta eru hlutir, sem
þú skilur ekki í. Það á enginn
sök á striðinu, það kemur af
sjálfu sér eins og stormar og
þrumuveður, og við allir, sem
heyjum stríð, við stofnum ekki
til þess, við erum aðeins fórn
þess.“
„Þá er dauðinn ykkur létt-
bær,“ sagði unglingurinn. Hjá
okknr, á minni stjörnu, eru
menn ekki hræddir við dauðann;
flestir ganga honum fúsir á
hönd, og margir ganga glaðir
móti ummyndun sinni; þó
niuhdi enginn maður leyfa sér
að drepa annan. Á ykkar stjörnu
hlýtur þetta að vera öðruvisi.“
Konungurinn lirissti höfuðið.
Hjá okkur eru ósjaldan drepnir
menn,“ sagði hann, „þó lítum
við á það, sem versta glæp. Að-
eins í stríði er það leyft, af því
að i striði drepur enginn annan
af hatri eða öfund, heldur gera
allir aðeins það, sem heildin
krefst af þeim. En það er fá-
vizka, ef þú heldur, að dauði
okkar sé léttbær. Þegar þú liorf-
ir framan i nái okkar, geturðu
séð það. Dauðinn er erfiður.
Menn deyja nauðugir og stríða
við dauðann.“
Unglingurinn hlustaði á orð
konungsins og furðaði sig á
sorgum og örðugleikum lífsins,
sem virtust stjórna mönnunum
á þessari stjörnu. Hann langaði
að spyrja margs um, en hann
fann það greinilega fyrirfram,
að hann gat ekki skilið sam-
hengi þessara myrku og hræði-
legu liluta; hann fann á sér, að
hann hafði engan vilja á að
skilja jiað. Annað hvort voru
I
þessar aumkunarverðu verur,
er byggðu ])essa stjörnu, lægri
ættar, voru enn án góðra guða
og var stjórnað af illum öndum,
eða ])á að á þessari stjörnu voru
mistök á öllu, og heimskan og
fávizkan á háu stigi. Og honum
fannst það ógöfugmannlegt og
illa gert að spyrja þenna kon-
ung nokkurs frekar og með því
knýja út úr honum svör og játn-
ingar, sem hver um sig hlaut að
vera sár og auðmýkjandi fyrir
hann. Þessir menn, sem lifðu í
óljósum ótta við dauðann og
samt sem áður myrtu hverir
aðra hópum saman, þessir
menn, sem báru í svip sínum svo
augljóst merki um ruddaskap,
eins og maðurinn, sem hann
fyrst mætti, og svo djúpa og
hræðilega sorg eins og konung-
urinn, hann kenndi í brjósti um
þá og honum virtust þeir ein-
kennilegir og næstum því hlægi-
legir, á sorglegan og svívirði-
legan liált i senn. broslegir og
bjánalegir.
En eina spurningu gat hann
samt sem áður ekki stillt sig
um að bera fram. Þegar þessar
vesalings verur liöfðu dregist
aftur úr, þessi síðþroska börn,
synir síðla friðaðrar stjörnu, og
jiegar lífið skildi við þessa menn
í örvæntingarfullum dauða-
teygjum, þegar hinir dauðu voru
lálnir liggja á orustuvellinum,
jafnvel voru étnir upp — því að
um þetta var einnig talað i hin-
um hræðilegu æfintýrum for-
tíðarinnar — þá hlaut þó ávallt
„HiXií’bKuKitcK iNA/ji8i'A“. — Það er eins og skorið hafi verið með stórum hníf framan af
húsi þessu, sem stendur i Moskva. Það sézt inn i hvert herbergi. Þýzk sprengja Jéll í grend við
húsið og lék það svona. Rússarnir halda því fram Þjóðverjarnir leitist ekki við að hæfa hernað-
arlega mikilvæga staði.
að búa í þeim eitthvert hugboð
um framtiðina, draumur um
einhvern guðdóm, einhver vísir
til andlegs lifs. Ef ekki var svo,
þá var allur þessi ógeðslegi
heimur aðeins tilgangslaus fá-
sinna.
„Fyrirgefið þér, konungur,
sagði unglingurinn, innilegum
róm, „fyrirgefið þér, en má eg
spyrja þig einnar spurningar
enn, áður en cg kveð þetta
furðulega land.“
„Spurðu bara,“ sagði konung-
urinn, sem fannst þessi ókunni
maður nokkuð kynlegur í liátt-
um, því að hann kom honum
fyrir sjónir að sumu leyti eins
og fagur, þroskaður og háfleyg-
ur andi, en að sumu leyti eins og
lítið barn, sem verður að hlífa
og ekki er hægt að taka alvar-
lega.
„Ókunni konungur," mælti
sendiboðinn, „það hefir valdið
mér hryggðar að lieimsækja
þig. Eg kom frá annari stjörnu,
og stóri fuglinn á musterisþak-
inu liefir haft rélt að mæla: lijá
ykkur er miklu meiri neyð en eg
hefði getað látið mér detta í hug.
Líf ykkar virðist einn angistar-
draumur, og eg veit ekki hvort
ykkur er heldur stjórnað af guð-
um eða illum öndum. Konung-
ur, meðal okkar hefir geymst
þjóðsaga, fram að þessu hef eg
talið hana marklaust hjal og
æfintýri eitt. Hún segir, að einu
sinni hafi þekkst hjá okkur aðr-
ar eins ógnir og stríð og morð.
Þessi hræðilegu orð, sem tunga
okkar liefir ekki þekkt lengi, er
að finna í gömlum æfintýrum.
Þau hafa hræðilegan hljóm og
það liggur við að þau séu hlægi-
leg. í dag hef eg séð að þetta er
])á veruleiki og eg sé að þú og
þínir menn drýgja það og láta
það viðgangast, sem eg hef að-
eins þekkt í hinuin hræðilegu
þjóðsögnum löngu liðinna tima.
En segðu mér eitt: Hefirðu ekki
eitthvert hugþoð um það, að þið
séuð ekki að gera rétt? Þráið
þið ekki að eiga góða guði, þrá-
ið þið ekki skilningsskarpa og
djarfa foringja og leiðtoga?
Dreymir ykkur aldrei um annað
og fegra líf, þar sem vilji ein-
staklings og heildar fellur sam-
an, þar sem skynsemi og sam-
ræmi ríkir, þar sem mennirnir
hittast ekki öðruvisi heldur en
með fögnuði og samúð? Hefir
sú hugsun aldrei flogið ykkur í
hug, að heimurinn sé ein heild
og hún eigi að stuðlá að aukinni
hamingju, og það hljóti að vera
til bleSsunar og heilla að veita
alheiminum lotningu og þjóna
honum í kærleika? Þekkið þið
ekkert til jæss, sem við köllum