Vísir Sunnudagsblað - 05.04.1942, Blaðsíða 7

VlSIH SUNNUDAGSBLAÐ
7
svo lieppinn, að fá inni i At-
vinndeild háskólans, þannig að
hann getur stundað list sina utan
við glaum og skarkala bæjarins.
Hann kýs að lifa í kyrrþei, hefir
Gamall
danskur
Græn-
lands-
fari
sig ekki í frammi, er ómann-
blendinn og allt að því feiminn,,
en ósvikinn listamaður í öllu
sínu eðli.
Mér er það ljóst, að eg er að
gera listamanninum bjarnar-
greiða með því, að gera hann að
umtalsefni í blöðum. Honum er
það þvert um geð og hann á
ekki á því sökina. Hér á dögun-
um rakst eg inn til lians, ásaint
vini mínum Eggert Stefánssyni,
sem allt fagurt kann að meta og
dásama. Við dvöldum þarna
góða stund og fengum að sjá
ýms þau verkj sem listamaður-
inn hafði þá með höndum. Sum-
um var að mestu lokið, önnur
komin miðja vega og önnur í
upphafi vega. En þetta var á-
nægjuleg stund og ógle}rmanleg.
Er við kvöddum og vorum
komnir út fyrir dyrnar, sagði
Eggerl Stefánsson: „Gunnlaug-
ur Blöndal er Jónas Hallgríms-
son íslenzkra málara.“ Fleiri orð
viðhafði hann ekki, en sagði
þessa setningu af mikilli tilfinn-
ingu. En er ekki einmitt mikið
til i þessu? Jónas Hallgrímsson
er ljúfasta skáld okkar íslend-
inga. Hann hafði næmt auga
fyrir litum, eins og sendiherra
Dana • rakti ekki alls fyrir
löngu i grein, er birtist í tímarit-
inu „Jörð“. Blái liturinn eink-
um, guli og græni liturinn einn-
ig, eiga rík ítök í ljóðum Jónas-
ar. Það eru þessir sömu litir,
sem Gunnlaugur Blöndal notar
mest, og söm er lians snilld í
línum og litameðferð á mynd-
listarsviðinu og Jónasar Hall-
grímssonar í ljóðagerðinni og
orðsins formi.
Það kæmi mér ekki á óvart,
þótt Gunnlaugur Blöndal yrði
íslenzku þjóðinni liugljúfastur
allra islenzlcra málara, er fram
líða stundir, á sinn máta og
Jónas Hallgrímsson er enn í dag
í skáldaliópnum. En margir eru
þeir, sem fullrar viðurkennirig-
ar njóta einnig, þótt eðlið sé ann-
að og annar blærinn yfir mynd-
um þeirra, og vil eg á engan hátt
á þá halla, né varpa rýrð á verk
þeirra.
Kristján Guðlaugsson.
FRÁ ANNARI STJÖRNV
Eftir Hermann Hesse.
I suðlægu héraði á stjörnu
einni, hafði hræðileg óhamingja
dunið yfir. í þrumuveðri og
stórflóði, samfara jarðskjálfta,
höfðu þrjú þorp fallið í rúst, og
garðar, akrar, skógar og allur
jarðargróði eyðilagsl. Fjöldi
manna og dýra hafði farist, en
það sem hryggilegast var, að nú
vantaði með öllu hlóm til þess
að leggja ó líkami hinna dánu
og skreyta með grafir þeirra.
Fyrir öllu öðru var séð þegai'
i stað. Sendiboðar höfðu farið
um nálæg héruð strax eftir að ó-
hamingjan hafði dunið yfir til
þess að hiðja um hjálp og frá
öllum turnum liéraðsins ómaði
hið grátbljúga, fornhelga ljóð
til gyðju miskunnseminnar, sem
lét enga sál ósnortna.
Úr öllum bæjum og sveitum
komu lieilir hópar af hjálpfús-
um og brjóstgóðum mönnum,
og fólkið, sem misst hafði þakið
ofan af höfðinu á sér, fékk ótal
tilboð frá æltingjum og vinum
eða þá ókunnugum um að búa
hjá þeim. Föt og fæði, vagnar
og hestar, verkfæri, steinar og
viður og margir aðrir hlutir
voru flutt að úr öllum átturn, og
meðan öldungar, konur og
börn voru flutt i hurtu með allri
þeirri umhyggjusemi, er bezta
getur, meðan sumir þvoðu sár
manna og bundið var um þau
og leitað var hinna dauðu undir
rústunum, þá voru aðrir önnum
kafnir við að rýma föllnum þök-
um úr vegi, selja stoðir undir
hálffallin hús og gera annan
nauðsynlegan undirbúning, svo
að hvggjá mætti á nýjan leik.
Og enda þótt ennþá lægi í loft-
inu einhver skelfing eftir þenna
hræðilega atburð og hryggð og
lotningarfull þögn gagntæki þá
sem eftir lifðu, er þeir minntust
hinna dánu, ])á mátti þó sjá og
lieyra í svip og máli fólksins
þægilega starfsgleði og Iotning-
arfullan hátiðabrag; því að ein-
ingin til dáðrakkrar athafnar og
örfandi vissa um að verið væri
að framkvæma knýjandi nauð-
syn, fagra og þakkarverða í
senn, fyllti hjörtu allra. Til að
hyrja með hafði ótti og þögn
hvill yfir öllu, en brátt tóku að
heyrast glaðlegar raddir hér og
hvar, og farið var að syngja lög
við vinnuna, og éins og ætla má,
var efst á hlaði þcss, er sungið
var, gamlir orðskviðir: „Sælt er
að hjálpa þeiin, sem ratað hefir
i neyð, drekkur ekki hjarta hans
góðverkið eins og þurr jorð
fyrstu regndropana og endur-
gjaklið er hlom og þakkar-
gjörð?“ Og: „Hreinleiki guðs
vakir yfir sameiginlegu starfi“.
En blómaskorturinn liann
var mjög tilfinnanlegur. Að visu
höfðu líkin, sem fyrsl fundust,
verið skreytt blómum og grein-
um, sem týnd höfðu verið í hin-
um sundurtættu görðum. Þá
höfðu öll fáanleg blóm verið
sótt i nágrennið. En það var al-
veg einstakt óhapp, að það voru
einmitt þorpin, er eyðilögðust,
sem höfðu átt stærstu og fall-
egustu blómgarðana á ]>essum
tíma ársins. Þangað höfðu menn
flykkst á hverju ári, til þess að
sjá narissur og krókusa, en
hvergi voru þau eins mörg eða
litfögur og þrdskuð; og nú var
þetta allt ýmist skemmt eða
eyðilagt. Og þvi stóðu menn nú
ráðþrota og vissu ekki hvernig
erfðavenjunum yrði fylgt með
öll ])essi lik, én þáer heimta þó,
að sérhver maður eða dýr, sem
deyr, skuli vera ríkulega skreytl
blómum sinnar árstíðar, og að
greftrunin vcrði þvi viðhafnar-
meiri því skyndilegra og hryggi-
legra sem skapadægrið verður.
Öldungur héraðsins var einn
af þeim allra fyrslu, er kom til
hjálpar. Hann ók i vagni. Spurn-
ingum, kveinstöfum og bænum
rigndi yfir Iiann, ef hann korn,
svo að hann átli erfitt með að
halda andlegu jafnvægi. En
hann áttaði sig hrátt, augu lians
ljómuðu af samúð, rómur. hans
var hreinn og þægilegur, og yfir
vörum haris undir hvitu skegg-
inu, hvíldi góðnrannlegt bros,
sem fór þessum vitringi og ráð-
gjafa svo undur vel.
„Vinir mínir“, sagði hann,
„óhamingja hefir dunið yfir
okkur, og vilja guðirnir reyna
okkur með því. Allt sem hér lief-
ir evðilagst byggjum við bráð-
lega upp á ný og gefum bræðr-
um okkar, og eg þakka guðun-
um fyrir það, að þetta kom fyrir
mig á gamalsaldri, og' eins fyrir
það, að þið eruð hingað komin
og hafið yfirgefið heimili ykkar
til þess að hjálpa bræðrum vkk-
ar. En hvar fáum við nú hlóm
til að leggja á líkami hinna dánu
eins og vera ber fyrir ummynd-
nnarhátíð þeirra? Því að það
hefir aldrei komið fyrir svo
langt eg man, að einn einasti af
þessum þreyttu pilagrímum
Iiafi verið grafinn án ríkulegrar
blómfórnar. Þetta vitið þið
líka.“
„Já,‘“ hrópuðu allir, „við vit-
um það, við vitum það.“
„Eg veit það,“ sagði öldung-
urinn í föðurlegum rómi. „Vinir
minir, eg vikli aðeins benda á
livað við eigum að gera. Við
verðum að flytja líkami hinna
framliðnu, sem við getum ekki
grafið í dag vegna hlómaskorts,
upp i háfjöllin, í mustérið
mikla, þar sem enn er snjór. Þar
geymast þeir órotnaðir þangað
til við höfum. aflað blómanna.
En það er ekki nema einum til