Tíminn Sunnudagsblað - 13.05.1962, Blaðsíða 18

fyrir Krist, hafa fundizt og bera vitni
um mikinn hagleik. Etrúskarnir voru
búsettir í Ítalíu, áður en Rómaveldi
kom til sögunnar. En eftir hrun Róma
veldis má segja, að gervitennur hverfi
úr sögunni um sinn, og virðist helzt
mega ætla, að þær hafi af einhverj-
um orsökum fallið í gleymsku.
Kínverjar voru ekki eftirbátar Ev-
rópubúa í læknisvísindum um þetta
leyti. Það er til mikið og merkilegt
rií frá því um 2700 f. Kr., sem fjallar
um ýmsar greinar læknisvísindanna,
og er þar að finna lýsingu á fjöida
tannsjúkdóma ásami ieiðbeiningum
um meðferð þeirra. Til gamans skal
hér tilfærð eiri af ráðleggingum þessa
læknisfræðirits varðandi tannpínu:
— Skerðu þunna lauksneið, settu
hana upp í þig, og tyggðu hana vand-
lega. Þegar hún er orðin vel tuggin,
skaltu blanda mulinni piparrót sam-
an við maukið og hræra því síðan út
í mjólk úr brjósti konu, þangað til
það er or.ðið þykkt. Þá skaltu gera úr
því pillur og stinga einni upp í þá
nös, sem er fjær tönninni, sem tann-
pínan er í. — Þannig hljóðar þessi
lyfseðill, og er sennilegt, að flestum
nútimamönnum væri um og ó að
fylgja ráðleggingum hans.
Hinar fornu menningarþjóðir Indí-
ána í Ameríku hafa verið vel að sér
á sviði tannlækninga ekki síður en
öðrum. Það hefur ekki verið óalgeng
sjón meðal þeirra að sjá tennur fyllt
ar með gulli, bergkrystai eða gim-
steinum. í kjálka eins af þegnum þess
ara menningarþjóða fannst meira að
segja gervitönn, sem höggvin var úr
steini og virtist vera gróin við kjálk-
ann.
Um aldamótin 1700 hefjast tann-
lækningar til vegs og virðingar í Ev-
rópu á ný. Franskir hagleiksmenn
gera tilraun til þess að skera út heila
röð af gervitönnum í fílabein, og sagt
er, að aðalsmaður nokkur hafi getað
notazt við slíka smíð í tuttugu og fjög
ur ár. Einnig eru tennur þeirra
manna, sem eru svo óhamingjusamir
að missa þær, teknar til handargagns
og þær notaðar í gervigóma. í þessu
skyni var safnað ógrynni af tönnum
bæði í kirkjugörðum og á vígvöllum,
því að menn sáu réttilega, að hinir
dauðu höfðu ekkert að gera við tenn-
ur sínar, og þá var eins gott, að hinir
lifandi fengju notið góðs af þeim
■dauðu, sem betur voru tenntir. Tenn-
urnar voru síðan flokkaðar niður eft-
ir stærð, lögun og lit, svo að þeir,
sem bættu sér tannleysið gengu oft
og tíðum með tennur 10—15 dauðra
manna í munninum. Svo mikil var eft
irspurnin eftir heilum og fallegum
framtönnum, að auglýst var eftir
þeim í blöðum og fátæku fólki heitið
ríkulegri greiðslu fyrir, ef það vildi
láta draga úr sér heilar framtennur
Og seíja þær. Er ekki að efa, að marg
ur fátæklingurinn hefur þekkzt þetta
tannlæknir i sjúkrávitjun á 17. öld. — Hann veður með töngina upp í sjúkling.
inn sem bersýnilega er sárþjáður. Blessuð eiginkonan styður dyggilega við bakið
á honum. en notar um leið tækifærið til þess að skoða pyngju hans.
kostaboð, því að fátæklingunum hefur
varla verið eins mikið í húfi og fyrir-
fólkinu að geta brosað með heiltennt
um munni.
Postulínstennur koma til sögunnar
og leysa tennur dauðra manna og fá-
tækra af hólmi að nokkru leyti. Sjó-
menn, sem siglt höfðu til Japanseyja,
höfðu þá sögu að segja, þegar þeir
sneru heim, að giftar konur í Japan
hefðu sem tákn viröingar sinnar nn-
aðhvort svartmálaðar tennur eða
gervitennur úr postulíni. Þessar frá-
sagnir urðu til þess, að evrópskir tann
smiðir byrjuðu að smíða postulíns-
tennur. En þeim tókst aldrei að gera
þær svo vel úr garði, að viðskiptavin-
irnir yrðu ánægðir. Eftir sem áður
ollu gervitennur óþægindum og voru
oftast til harla lítils gagns, þótt not-
ast mætti við þær, þegar hefðarfólk
þurfti að setja upp veizlubros. Til dæm
is er til gervitanngómur, sem dansk-
Framhald á 262. síðu.
258
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ