Tíminn Sunnudagsblað - 05.08.1962, Qupperneq 7

SéS úr lofti yfir Flatey á BrelSafirSi og eyjar og hólma í grennd viS hana. Þarna var íslenzka þilskipaútgerSin hafin til
vegs á öndverSri nítjándu öld, og nokkrum áratugum si'Sar varð Flatey öflugt vígi þjóSlegrar vakningar.
(Ljósmynd: Þorsteinn Jósepsson).
á þá norðangarð, sem stóð í fulla
viku, og þeir voru orðnir alveg ærð-
ir yfir að komast ekki heim, búnir að
slá túnin í Skáleyjum og sátu svo
iðjulausir. Að lokum fór faðir minn
með þá til lands á áttæringi, sem
hann átti. Þannig lauk nú þeirri ferð.
Sagt var, að einn þeirra hefði hrekkj-
azt svo' á þessu, að hann hefði aídrei
farið í eyjaferð eftir það. En ekki veit
ég, hvort það er nú alveg rétt.
— Það hafa auðvitað allar samgöng
ur verið á sjó?
— Eins og gefur að skilja kom bát-
urinn eyjabóndanum í stað hestsins
á landi. Bóndinn í eyjunum tók bát
sinn í nausti og ýtti á flot, ef eitt-
hvað þurfti að fara, og þessar sífelldu
sjóferðir sköpuðu góða sjómenn og
örugga. En svo gat þetta skyndilega
breytzt að vetrinum. Ef það komu
frost, lagði ís á milli svokallaðra Inn-
eyja, t. d. Skáleyja, Svefneyja og
Hvallátra, og þá var bara tekið til
postulanna og labbað á milli eyjanna
með broddstaf í hendi til að kanna
ísinn, og sérstaklega var þetta til-
hlökkunarefni hjá unga fólkinu. Þá
hljóp það á milli eyjanna og sló upp
böllum og veizlum án þess að þurfa
að fara á bát. Þá liðkaðist um það
allt saman.
— Og hvar kom það saman?
— í eyjunum á víxl. Það var stutt á
milli og þurfti ekki nema 8—12 stiga
frost í nokkra daga. Þá lagði og
ísinn vaið gengur. Stundum var nú
reyndar teflt á tæpasta vaðið til að
geta dansað, þegar ísinn var veikast-
ur.
— Hvernig var háttað félagslífi i
eyjunum?
— Það var talsvert félags- og menn-
ingarlíf. í Flatey starfaði ungmenna-
félag með miklum blóma, a. m. k.
á tímabili, en það náði eiginlega
aldrei lengra. Þar hefur líka lengi
verið ágætt bókasafn. Séra Ólafur
Sívertsen stofnaði bókasafnið á sínum
tima, og prestarnir í Flatey hafa löng-
um verið sjálfkjörnir forustumenn
þess og unnið því mikið og gott staif
margir hverjir. Að vetrinum var gott
næði í eyjunum og mikið lesið. Einu
sinni stofnuðum við nokkrir strákar
félag, sem náði yfir allar eyjarnar og
hét Árblik og hélt oftast fundi sína
í Flatey. Aðalhvatamaðurinn að stofn-
un þess var Andrés Straumland, mik-
ill efnispiltur, en missti snemma heils
una og var mörg ár berklaveikur á
Vífilsstöðum og dó fyrir aldur fram.
Hann var á sinum tíma hvatamaður
að stofnun SÍBS og fyrsti formaður
þess, að mig minnir. — Þarna voru
líka gefin út handskrifuð blöð. Áður
en ég man eftir, var gefið út blað,
sem hét Flateyingur, en seinna man
ég líka eftir Gesti og seinast blaði,
sem hét Eysteinn og var myndskreytt.
Við höfðum einn ágætan teiknara I
hópnum. Miðstöð félagslífsios var auð
vifað í Flatey: þat var kauptún og
fólkið flest, og þar starfaði m. a.
kvenfélag. Þar sátu presturinn, lækn-
irinn og ljósmóðirin, eins og gengur,
svo að þetta var eðlilegt.
— Voru ekki læknisferðir oft erf-
iðar í eyjunum?
— Jú, það var sótt djarft til þeirra
ferða. Og þær voru oft sullsamar. í
sambandi við allar þessar sjóferðir
má geta þess, að kvenfólk þótti oft
ekki síður liðtækt við sjómennsku en
karlmenn. Þær voru jafnvel fornienn
í Bjarneyjum og Oddbjarnarskeri, en
svo reru þær með karlmönnunum og
voru hásetar, bæði í heimaverstöðv-
unum og suður undir Jökli alla leið
suður í Dritvík
— Hefurðu trú á, að Breiðafjarð-
areyjar eigi fyrir sér nýtt blómaskeið?
— Eg er nú ekki spámaður, en það
væri vonandi, að þær ættu bjaitara
tímabil fyrir höndum en nú gengur
yfir þær, því að lífsskilyrðin eru þau
sömu þar nú og áður var, nema fisk-
ur mun vera minni á grunnmiðunum
kringum eyjarnar, en á þeim byggð-
ist að miklu leyti búseta í Bjarneyj-
um o. fl. eyjum. Og ég er viss um,
að allir gamlir eyjamenn óska þess,
að fólkinu eigi eftir ag fjölga þar og
reisa þessi gömlu höfuðból við á ný,
Framhald á 549. síðu.
T í M I N N
SUNNUDAGSBLAÐ
535