Tíminn Sunnudagsblað - 10.03.1963, Blaðsíða 8

í Hrútaberjadölum
Ein i'rægasta hetja í sögum
l og skáldskap frá miðöldum er
Rollant, systursonur Kírls
) mikla, er féll með köppum sín-
; um öllum á þeim stað í Pýre-
neafjöllum, sem íslendingar
í hafa nefnt Rúnsival. Á róm-
í önskum tungum heitir staður-
inn Roncesvalles eða Roncev-
£ aux — það er að segja Hrúta-
> berjadaMr.
; Hinar fornu heljusagnir
herma, að RoMant hafi faMið
< fyrir Serkjum, en eina skráða
heimildin, sem til er frá þess-
; um tíma, segir, að Hroutland-
us, greifi á Bretaskaga, hafi fall
ið í árás, sem kristnir Baskar
gerðu á lið hans, er hann var
á heimleið úr herför um Spán.
Til er frægt kvæði frá lokum
•! eMeftu aldar um fall Rollants
;! í Hrútaberjadölum, og voru síð
an önnur kvæði ort eftir því
viða um lönd. Á sextándu öld
> orti Þórður Magnússon á
Strjúgi í Langadal RoMantsrím
/ ur, sem í er þetta alkunna
/ erindi;
Minnstu ekki, mær, á hal,
í mælti gramur um síðir:
„Rollant féll á Rúnsival
og riddarar margir fríðir“
) Páll Þorkelsson frá Staðar-
/ stað var þúsund þjalasmiður
> — gullsmiður, tannlæknir og
\ málamaður mikill. Hann samdi
( alþjóðamál, fuglaheitabók á
| mör.gum tungumálum og
< fransk-íslenzka orðabók.
\ Eitt sinn gerði PáM Þorkels-
\ son sér það til gamans að þýða
í þetta rímnaerindi Þórðar á
Strjúgi á frönsku. Var það á
/ þessa Íei?j í þýðingu hans:
Madame! ne parlez pas un mot
De l’homme, — le roi dit á
\ la fin:
> Roland tomba dans Roncevaux
í Et beaucotip de vaillants pala-
dins.
> Mönntim til hægðarauka Iét
> hann svo fylgja aðra útgáfu af
> þýðingunni, skrifaða sem næst
; hann fékk komizt framburðin-
i um:
! Ma-dam! nu par-le pa sönhg mo
! D’lomm, — lu ro-a di-ta la
! fenhg:
! Ro-lanhg tomhg-ba danhg
Ronhg-su-vo
! E bó-kú du væ-janh,g pa-la-
denhg.
Hvítur flibbi
Á VEGGNUM í herbergi Lár-
usar Salómonssonar lögreglu-
þjóns gefur að líta myndir af
þrekvöxnum vöðvaskrokkum. —
Þar eru þeir kapparnir Gunnar
Salómonsson bróðir Lárusar, og
Jóhannes Jósefsson á Borg. Þeir
kreppa og hnykla vöðva sína, svo
að manni finnst ósjálfrátt, að
myndirnar muni bresta þá og
þegar og kraftajötnarnir, sem
öfluðu sér frægðar og frama er-
lendis fyrir afl og leikni, stökkva
fram á gólfið. Meðal þeirra eru
einnig myndir af Lárusi, þegar
hann var ungur og glímdi hvað
fastast. Þar er og sonur hans fest-
ur upp á vegg, — Ármann Lárus-
son, sá frægi glímumaður. —
Silfurkaleikir, kassar með heið-
urspeningum, — allt vitnar þetta
um íþróttamennsku liðinna ára.
— Er það satt, að þú sért ægilega
sterkur, Lárus?
— Nei, það held ég sé ósatt, segir
Lárus og hlær við. En mcr hefur
alltaf þótt gaman að því að halda
til jafns við aðra og vera ekki sterk-
ari en þeir. Þegar ég glímdi hjá Jóni
Þorsteinssyni, sagði hann: Það er
alveg sama, við hvern þú glímir, •—
það má aldrei sjást, hver hefur betur.
Ég var svona skapi farinn, ekkert
veiðibráður og fíkinn í að skella
mönnum. í sannleika sagt eru kraft-
ar dálítið skrýtnir, og oft, þegar á
reynir, er skapið stór þáttur þeirra.
En þag eru margir afrendir krafta-
menn í lögreglunni, sem eru alveg
eins sterkir og ég og sterkari, enda
hef ég ekki hælt mér fyrir krafta.
— Reynduð þið Gunnar nokkurn
tíma með ykkur?
— Já, blessaður, oft. Annars ólumst
við ekki upp saman. Pabbi dó, þegar
ég var þriggja ára. Við vorum
átta systkini, það yngsta tveggja
mánaða. Mamma bjó í fátækt og
basli í tvö ár, eftir dauða hans.
en þá var heimilið leyst upp. Ég fór
til afasystur minnar, Ingveldar Fjeld-
steð í Hrisum í Helgafellssveit, og
var þar í þrjú ár. Þá dó hún, Og eft-
ir það flæktist ég víða um í sveit-
ina, þar til móðir mín tók .mig.til
sín 1917, en þá var hún flutt til ísa-
fjal’ðar.
— Já, en hvernig fór með ykkur
Gunnari?
áballi
li Hl ■■1111 PlWHTIBBPilWHWMg
— Viltu fá ag vita það?' segir Lár-
us og glottir. Ég segi þér ekkert úm
það.
— Gunnar hefur verið stérkur.
— Já, hann var sterkur og líka vel
þjálfaður.
— Stundaðirðu sjóinn á ísafirði?
— Já, svokaliaða árstíðabundna
sjómennsku. Mér féll vel við sjóinn.
Við vorum líka alltaf að damla á bát-
um, strSkarnir þarna. Og einu sinni
dró ég einn öfugan inn fyrir borð-
stokkinn. Hann var að gá að gráslepp-
unni, blessaður og stakkst niður til
hennar, en ég náði í löppina á hon-
um, dró hann inn og var lengi að
því, enda engin hetja, ekki nema á
níunda ári Semna kom dálítið svip-
að fyrir rnig úti á sjó í vonzkuveðri.
Þá var ég svo heppinn að ná í mann,
sem var að fara yfir lunninguna, og
ég hef alltaf verið þakklátur fyrir
það.
— Svo hættirðu vig sjóinn og fórst
ag fást við' sjómennina?
— Já, það fór svo Þeir kölluðu
mig meira að segja ituntíum land-
krabba, þegar ég varð að hafa af-
skipti af þeim. En ég hef aldrei borið
óvildarhug til manna, þótt é.g hafi
orðið að skipta mér af þeim sem
lögrcglumaður. Og yfirleitt eru sjó-
menn indælismenn, en vínið breytir
framkomu þeirra sumra um stundar-
sakir. Að vísu geta smáagnúar stund-
um leitt til annars meira með ófyrir-
sjáanlegum afleiðingum.
— Stórsiagsmál?
Já, til dæmis.
— Þú hefur verið mikið í sjávar-
plássunum úti á landi?
— Já, og ég var fyrsti lögreglu-
þjónninn í Keflavík 1935. Það var
mikill óróastaður á þeim líma, og
þar gerðust ævintýri og sum léið og
Ijót. Þgar ég kom þangað, var við-
horf manna til lögreglumála svo
þrjózkufullt, að jafnvel heiðvlrðir
menn, sem ekki máttu vamm sitt
vita, sýndu löggæzlustörfum andúð,
enda höfðu orðið þarna erfi'ðleikar
skömmu áður vegna verkalýðsmála.
Margir sjómenn og aðrir voru þá
svo hatrammir út í hina svokölluðu
fínu menn, að þeir máttu ekki sjá
hvítan flibba. Hvítur flibbi á baUi
koslaði einu sinni klukkutíma slags-
mál. Það var líka mikill krytur með
Keflvíkingum og nágrannaþorpunum
og yfirleitt má segja, að í átökum hafi
aðkomumenn alltaf verið annars veg-
ar.
—- Mættir þú mikilli andúð?
— Óreglugemsarnir sýndu mér and
224
TÍilINN - SIJNNUDAGSBLAÐ