Tíminn Sunnudagsblað - 10.03.1963, Blaðsíða 10

hefði flengt rr.ig, en annað myndu
nú áhorfendur segja.
— Lentirðu i fleiii átökum þarna
suður frá?
— Já, það voru nokkur svolamenni
þarna, sem sýndu yfirgang og höfðu
sig í frammi, þar á meðal tveir vand-
ræðamenn, sem réðust nokkrum sinn
um á mig. Þeir ætluðu að' ná fé af
gamalli konu, sem leitaði hjálpar
minnar. Ég tók þá þar eftir nokkur
átök. En eina nóttina heyrði ég mik-
inn söng og gekk á hljóðið. Plássið
var illa lýst og því skuggsýnt. Og þeg-
ar ég kem að „söngvaranum", segir
hann: — Ég vissi, ag þú myndir
koma, helvítið þitt, — og svo sá ég
blika á hnífsblað, en ég vék mér und-
an og sló um leið til hans, svo að
hann féll í götuna. Rétt þegar ég var
búinn að járna hann, komu tveir
menn hlaupandi. Þeir voru honum
vandabundnir, og eftir nokkurt karp
leyfði ég þeim að fara með hann á
þeirra ábyrgð, en hafði áður fengið
upp úr árásarmanninum, að hann
hefði verið sendur á mig, og hann
sagði mér, hvar sendendurnir sætu
að sumbli. Ég fór þangað og var
víst ekkert sérlega frýnilegur. Þeir
gengust við þessari „stríðni" sinni,
ag hafa sent hann á mig, en sögðust
ekki hafa ætlazt til, að hann notaði
hnífinn. Einn þessara manna var sá
sami, sem staðið hafði að vald-
flutingi verkalýðsleiðtoga úr plássinu
af pólitískum ástæðum. Ég gaf
skýrslu um þennan atburð, en það
er ekki farið að taka hana fyrir enn
þann dag í dag, svo að ég viti til.
— Heldurðu, að það sé minna um
ribbaldahátt nú en áður?
— Hann kemur öðruvísi fram. Mér
finnst, að þe*r, -sem sýndu af sér
ribbaldahátt hér áður, hafi verið
meiri mannskapsmenn en óeirðar-
gemsar nú tii dags. Nú á lögreglan,
þegar til átaka kemur, einkum að etja
við spjátrunga, sem sýna ótuktar- og
prakkaraskap. En áður áttu oft full-
harðnaðir, sterkir menn í hlut, sem
sýndu ofríki við vín, en voru góðir
þess utan.
— Hvernig stóg á því, að þú gerð-
ist lögreglumaður?
— Upphaflega var það eiginlega
tilviljun. Við vorum á gangi í Póst-
hússtræti, ég og kunningi minn,
skömmu eftir að Hótel Borg opnaði
og komum þar að sem danskir sjó-
liðsí höfðu ráðizt á lögregluiþjó.n,
Guðbjörn Hansson. Þeir voru marg-
*r m hann og voru búnir að rifa
búninginn hans allan að framan. Við
skárumst í leikinn og járnuðum
hráustasta manninn, sem var mjög
glæsilegur og sagður bezti íþrótta-
maður flotans. Ég gleymi aldrei
þeirri sjón, þegar sjóliðarnir voru
sóttir og yfirmenn þeirra marseruðu
með þá til hafnarinnar. Guðbjörn var
mér þakklátur fyrir þessa hjálp, og
eftir það leitaði lögreglan stundum
til mín, og ég fór svo í Alþingishá-
tíðarlögregluna 1930.
— Hefurðu nokkurn tíma verið
sleginn í rot?
— Neí, ég hef verið svo heppinn
að sleppa við það. En eins og margir
aðrir lögreglumenn, hef ég hlotið
meiðsli og högg, sem allir mega bú-
ast vig að fá, sem fást við þetta
starf. Eg, fékk mikið spark í fótinn,
þegar ég kom Guðbirm ti] hjálpar,
og ber enn ör eftir það. t júlí 1933
kom ég að, þar sem ráðizt hafði verið
á tvo lögreglumenn í Hverfisgötu-
brekkunni. Ég hljóp þar undir mann,
sem ætlaði ag keyra eikarplanka í
höfuð annars lögreglumannsins, og
náði staurnum, en þá var ég sleginn
aftan frá. og hlaut ég tvo skurði á
höfuðið. í óeirðunum 30. marz 1949
fékk ég einn stéin á hjálminn, sem
dældaði hann og marði mig á höfði,
annan fékk ég á brjóstið og handlegg-
inn og einn á hnéð, og bjó ég lengi að
þeim meiðslum. í átökum við Þórs-
kaffi í vetur fékk ég líka mikið högg á
hnakkann, þegar ég var ag troða ó-
eirðarseggjum inn í lögreglubílinn
og kenndi lengi eymsla. — Ég segi
þetta aðeins til að sýna, að starf lög-
reglumannsins er hættustarf, enda
hafa aðrir lögregluþjónar reynt svip-
að og ég í þessum efnum. Annars eru
það ekki átök vig óróaseggi, sem
setja mest mörk á mann í þessu starfi.
Við verðum oft vitni að hörmulegum
slysum, sem líða manni seint úr
minni og sum aldrei. Við höfum
komið að litlum börnum í umferðar-
slysum með hálfbrostin augu og orð-
ið að horfa á manneskjur heyja sitt
dauðastríð, og aldrei gleymi ég þeim
ógnardegi, þegar bruninn mikli varð
í Keflavík. — Menn skyldu hafa það
í huga, þegar þeir ásaka lögregluna
um tilfinningaleysi, að við höfum
tilfinningar engu síður en aðrir, þótt
starf okkar krefjist þess oft, að við
leynum þeim.
— Var lögreglustarfið ekki hættu-
legra áður fyrr?
— Jú, að mörgu leyti. Það kom
oft fyrir, að lögreglumenn urðu að
fara einir í köll vegna mannfæðar og
urðu þá jafnvel að eiga viðskipti við
hálfbrjáluð heljarmenni einir síns
liðs, og þá gat farig ýmislega. En yf-
irleitt eru lögreglumenn færir menn,
kunna ýmis tök og læra að sýna
gætni og leita eftír því, sem færir
þeim yfirburði. Nú þurfa lögreglu-
menn ekki að hætta sjálfum sér eins
mikið, þótt oft reyni á snarræði og
karlmennsku.
— Hvernig voru viðskiptin við her-
inn á stríðsárunum?
— Það má líkja þeim við eld og
ís. Yfirleitt var íslenzka lögreglan
alls staðar velkomin, en við vorum
nokkrir lögreglumenn rægðir fyrir
Bretum og stimplaðir nazistar, og
hefði það getag haft alvarlegar af-
leiðingar fyrir samstarf okkar og
brezku herlögreglunnar. Þessi rógur
var í senn ógeðslegur og hlægilegur,
því aðJiann beindist gegn þeim, sem
voru hvað lengst frá því að vera naz-
istar. Yfirleitt var samstarf brezku
og íslenzku lögreglunnar gott, en þó
brá stundum út af því. Einhver' al-
varlegasti atburðurinn í því sam-
bandi varð, þegar brezkur herlög-
reglumaður æddi út á Lækjartorg
með brugðig sverð í æðiskasti. Þar
hafði orðið uppþot mílli Islendinga
og Breta og íslenzka lögreglan skor-
izt í leikinn. Varð hún að beita valdi
gegn brezku lögreglunni til þess að
verða ekki yfirbuguð. Fregnir um
uppþotið komu fljótt niður á stöð
til okkar, sem þar voru, og yfirmaður
brezku vaktarinnar hélt fvrir nrs-
skilning, að biezkur hermaður hefði
verið drepinn í upþotinu, — svo
var nú/ ekki, heldur hafði hermaður
hlotið mikil meiðsl og lá á torginu.
Yfirmaðurinn varð óður af bræði og
æddi út með brugðinn korða. Við
fórum á eftir, og mér tókst að hlaupa
undir hann, þegar hann reiddi sverð-
’ið til höggs, en hann renndi því með
hliðinni á mér, skar fötin mín, áður
en ég gat yfirbugag hann. — Þetta
var skemmtilegasti maður, en bræðin
hafði leikig hann svona grátt. Eftir
þennan atburð var hann sendur
burt.
Það mætti segja frá mörgum at-
burðum svipuðum þessum, sem hentu
lögreglumenn víðs vegar um bæinn.
Það kom fyrir, ag brezka lögreglan
ógnaði okkur með byssum og stund-
um höfðu brezku hermennirnir hníf-
ana á lofti. Ég mætti einu sinni ís-
lendingi með slagæðarsár á hálsi og
munaði engu, að honum blæddi út.
Vig lentum líka í hörðum átökum í
Gamla Bíói við brezku lögregluna,
sem hafði barið þar íslending til ó-
bóta. Einu sinni lenti ég í 5—6 sjó-
liðum, sem grýttu allt með snjó. Þeir
ætluðu að brjóta mig saman eins og
plastpoka, en þeir voru litlir vexti
og meðfærilegir og urðu að athlægi.
í öðrum sjóliðaslag lentum við
nokkrir lögregluþjónar fyrir utan
Hótel Borg. Þeir gerðu leifturárás á
okkur og ætluðu að brjóta okkur á
bak aftur í einni svipan. En það fór
öðruvísi. Sá seinasti komst svo ná-
lægt mér, að hann gat bitið sig fast
an í bringuna á mér, meðan ég var
ekki búinn að losa mig af öðrum, sem
ég var búinn að koma niður. Þessi
bringubítur var sterkur maður og
hafði náð undirtökunum, en þegar
ég komst frá honum, skellti ég hon-
um. Jóhannes á Borg horfði á þessa
viðureign og sagði: Þetta var fallega
gert hjá þér, Lárus, en af hverju stóð
226
T ! M 1 N N — SUNNUDAGSBLAÐ