Tíminn Sunnudagsblað - 25.08.1963, Blaðsíða 22

svo skemmlilegan dag. Veðrið hjá
okkur um kvöldið: Heiffskírt loít,
rjómalogn og hiti. Um morguninn
17. júní: Bjart veður en nokkurt
skýjafar, logn, hiti og mývargur. Lagt
var af staff kl. 9 um morguninn norff-
ur til Jökulsár. Viff fórum slóðir brú-
argerðarmannanna frá í fyrra. En
þegar norðar dó, vikum við af þeim.
til þess að finna styttri leið og reynd-
ust okkur allar götur greiðar. Við
komum að Jökulsá við Upplyppinga
um kl. 11 þ. 17. júní eftir nálega
tveggja sólarhringa dvöl í Kreppu-
tungu. Vegalengdin frá Hvannalind-
um að JökuTsárbrú mældist um 24,2
km (?), vegalengdin frá tjaldstað í
Kverkfjöllum í Hvannalindir að með-
töldum króknum um 41 km. En vega-
lengdin frá Kverkjökli að Jökulsár-
brú reiknast mér að vera sem næst
47,7 km.
Á miðri brúnni var krukka með
sendibréfi til okkar, og þykir mér
rétt að greina nánar frá því. Einn
bíllinn í þessari för lagði eklci af
stað frá Akureyri fyrr en laugar-
dagsmorguninn 15. júní. Hann kom
í tjaldstað i Kverkfjöllum seint um
kvöldið. En af ótta við að lenda e.t.v.
í villu og farast á mis við okkur, setti
ferðafólkið þau skilaboð á brúna, að
það væri nú statt austan árinnar. Ótti
þessi var ekki ástæðulaus, því að i
fyrrahaust var nærri farið illa. Með-
an brúarsmiðirnir skruppu í Hvanna-
lindir að lokinni brúargerð, kom bíll
aðvífandi að brúnni. Flanaði fólkið
fyrirhyggjulaust yfir hana og eitt-
hvað suður á bóginn. Það varð því
til láns, að bíllinn strandaði, og það
varð að snúa við og kom að brúnni
um það leyti sem brúarmennirnir
voru að (aka hana af. Annars er ekki
að vita hvernig farið hefði, því að
engir vissu um ferðir þessa bíls inn í
tungurnar, Þetta var seint í október
og Kverkfiallavættir gerast úfnar
Goðamyrsdgr og
Framhald af 683. síðu.
málsmyndir. Sumar þessara dvra hafa
indverskir tréskurðarmenn skorið út,
en aðrar eru án efa verk heimamanna
sjálfra. En í rauninni virðist ekki
skipta svo miklu máli, hvort heima-
menn eða aðkomumenn hafa haldið á
hnífnum, verk beggja er skreytilist í
sama stíl, ferningar skornir sundur
með skálínum, fléttur og rósaflúr. Og
þetta eru sömu einkennin og koma
fram í myndskurði Kafira.
Allt bendir til þess, a?j þessir ætt-
bálkar hafi ekki orðið fyrir neinum
áhrifum frá indverskri tízkumyndlist.
Það virðist vera gömul indversk sið-
venja að reisa minningarsúlur af
þessu tagi, og stíll skreytingarinnar
getur vel verið gamall. Verrier Elwin
og reiðar um þær mundir. Mættu
ýmsir af þessu læra.
Það tók réttar 30 mínútur að taka
brúna af og ganga frá henni. En vel
að merkja, þarna voru margar hend-
ur að verki og þær, sem kunnugastar
eru öllum hnútum.
Við Jökulsá var sólskin og steikj-
andi hiti, en svartur regnbakki í
norðri. Við fórum norður svokallaðan
Upptyppingadal. Hann liggur norður
með Jökulsá austan við Upptyppinga
en vegurinn liggur vestan þeirra. Jón
hafði einhvern tíma farið þessa leið
og hélt, að hún væri greiðfærari en
hraunið og reyndist það rétt. f Herðu
breiðarlindin komum við að aflíðandi
hádegi eða kL 1.30, og fannst þá sem
við værum komin í byggð. Við kom-
um inn í úrhellisrigningu þar í Lind-
unum, en eins og fyrri daginn gerðist
skínandi veður og glaða sólskin um
leið og við stigum út úr bílunum. Og
nú skinu Kverkfjöll við okkur alveg
skýlaus og glampaði á hvíta jökul-
kverkina og dimmbláa hamraveggina.
Þótti okkur þetta góð kveðja eftir
góða för. Við höfðum nokkra viðdvöl
í Herðubreiðarlindum og reit Guð-
mundur Gunnarsson stutt ferðar-
ágrip í gestabók Þorsteinsskála. Þar
gerðu menn síðustu tilraun til að
ljúka nesti sínu, en urðu flestir frá
að hverfa. Síðan var haldið sleitu
laust td Mývatnssveitar. Þar var nán-
ast beljandi vatnsveður, og nú brá
svo við, að ekki stytti upp, þó að við
færum út úr bílunum, heldur færðist
veðrið sífellt í aukana, svo að lækir
runnu eftir vegum og pollar stóðu í
hverri laut. En þessari ágætu ferð
var nú farsællega lokið. Ég kvaddi
ferðafélagana í Mývatnssveit með
þakklæti fyrir góð'a samfylgd. Og ég
veit, að ég má einnig fyrir þeirra
hönd þakka Jóni Sigurgeirssyni fyrir
sérlega trausta og skemmtilega farar-
stjórn og samfylgd bæði fyrr og nú
grafarlíkneski —
heldur því fram, að viss skreytiform
hafi lifað í landinu frá fyrstu tíð, og
bendir á, að þessar sömu myndir komi
fyrir á leirkerum frá dögum Indus-
menningarinnar, sem stóð í blóma
áður en Aríar komu til landsins.
Rósaskrautið er mjög athyglisvert
stíleinkenni. Það kemur mjög
snemma fyrir á súlu, sem stóð í höll-
inni í Pataliputra. Þá borg reisti
Lausn
70. krossgátu
Chandragupta, sem kom til ríkis á Ind
landi eftir fall Persaveldis 330 f. Kr.
Sonarsonur Chandraguptas var As-
óka, voldugasti konungur Indlands.
Hann setti ríkinu lög, sem voru rist
á fjölmargar súlur á fjölda tungu-
mála. Súlurnar voru ekki úr tré, held
ur úr slípuðum sandsteini, og gerðar
í persneskum stíl. Frægust þessara
súlna er sú, sem nú er opinbert
merki Indlands, súlan frá Samath.
Efst á henni eru fjögur ljón, sem
horfa í höfuðáttir, og við framþófa
þeirra allra eru dregnar stórar rósa-
myndir.
Vel má vera, að minningarsúlurnar
séu indverskar að uppruna, en ekki
komnar frá Persum, en súlur þeirra
Chandragupta og Asóka voru þó tví
mælalaust gerðar eftir persneskum
fyrirmyndum. Þær hafa öll sömu ein-
kenni og hinar miklu súlur í Perse-
polis, höfuðborg Persaríkis. Þess hef-
ur meira að segja verið getið til að
indversku súlurnar hafi verið gerðar
af persneskum mönnum.
Það er því greinilegt, að samband
er milli indverskrar og persneskr
ar listar. Og eru það ekki angar þess-
arar sömu listastefnu, sem hafa bor-
izt til fjalla Afghanistans og af-
skekktra byggða Mið-Indlands og varð
veitzt þar, þótt nýjum listformum og
nýjum herrum hafi skotið upp, þar
sem þéttbýlið var meira og sam-
göngur örari? Eru hof Kafíranna
ekki að talsverðu leyti endurspeglun
halla Persakonunga fyrir rúmum tvö
þúsund árum? Vissulega er sú end-
urspeglun daut. og sjálfir hafa Kafír-
arnir ekki hugmynd um, hvaðan þeir
hafa stílbrögð sín. Það er alls ekki
ótrúlegt, að úr stífleika grafmyndanna
í Chitral megi lesa eitthvað af um-
gengnisformum við hirð Daríusar kon-
ungs og hin mikla haka goðsins Imra
getur verið endurspeglun skeggs sól
konungsins og hattur hans ímynd
persnesku konungakórónunnar.
w JO B íT
i > K L E F a V
1 6 F o fl L r
s fl c G R ú ft
* sVí á N G G G N N
1 F H s K G U L C' G
1 fl "R U it R r E L L T 6 n
r N a u M u L L L <s G N
6 S u R L E 6 S M E 11 r N
s fl K L E y s I 1 E I N N ft
fl s I R 4- F y R I R
-> K ú L fí A l? fl' N r F
N i K ft' & (? fl 6 J
U H I 0 o
ss K fí N £ L L
S D fl U N D K
K u & G U R T S fl R p V
E F R fl 6 r N R R Æ
V I S I S N r fl’ M u ÍV S N
F fl H 6 fl K i 6 M 1 N N l
F A R D fl G fí fí * L y S r
694
í M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ