Tíminn Sunnudagsblað - 05.04.1964, Blaðsíða 11

Hallgrímsdóttir Thorlacius var aó
dómi allra þeirra, er af henni höfðu
lcynni.
. Af þvi, sem að framan er sagt, fékk
ég upplýst um afdrif Elínar SesseljU
Pálsdóttur og hverra manna hún var.
Reyndust því megindrættirnir í þjóð
sögunni um hana sannir. En engan
dóm vil ég leggja á sanngildi frásagn
ar Stefáns í Árgerði um sönginn 1
Djúpadalsárgljúfrunum, því að hvort
tveggja er, að fyrir mér er það auka
atriði í sögu Elínar Sesselju, og svo
h.itt, að ég tel ekki hyggilegt að harð
neita dulrænum fyrirbærum, enda
þótt sýnilegar og áþreifanlegar sann
anir séu ekki fyrir hendi.
VI.
Ljóst er, að Páll Sigurðsson og
öll hjónabandsbörn hans, er á legg
komust, fluttust sunnan úr Borgar-
fjarðarsýslu norður í Eyjafjörð cg
Þingeyjarsýslu.
Karitas Pálsdóttir kocn að Austar'-
Krókum 8 ára og var alin þar upp.
Þegar hún var 20 ára, fór hún að Hofi
á Flateyjardal. Þar giftist hún Jóna-
tan Hallssyni. Sonur þeirra var Guö-
mundur bóndi á Brettingsstöðum. Eitt
af bömum hans var Lovísa, móðir
Gríms Sigurðssonar á Jökulsá, jiú á
Akureyri.
Páll Pálsson kom sunnan úr Borgar
firði 1819, 13 ára, að Ljósavatni til
Guðna bónda þar, Hallgrímssonar, en
ihann var sonur Valgerðar Sigurðar
dóttur, húsfreyju á Ljósavatni, systur
Páls Sigurðssonar. Páll Pálsson sigldi
til Kaupmannahafnar og lærði þar
gullsmíði. Þaðan kom hann aftur 1835,
og settist þá að í Mývatnssveit. Hann
kvæntist 1836 Guðnýju Sigurðardótt
ur, ekkju á Grænavatni. Hún lézt
eftir tveggja ára hjónaband, 1838. Eft
ir það var Páll Pálsson á reki hár
og þar, mest í Þingeyjarsýslu.
Um feril og afdrif Elínar Sesselju
Pálsdóttur er áður getið.
Soffía Pálsdóttir mun hafa komið
í Eyjafjörðinn um 1840. Hún giftist
Einari bónda í Miðhúsum í Grundar-
sókn, Magnússyni, bónda þar, Magn
ússonar, prests að Tjörn í Svarfaðar
dal, Einarssonar. Einar og Soffía eign
uðust einn son, Magnús Eyjólf
fæddan 30. október 1849. Hann var
aknennt nefndur Miðhúsa-Mangi.
Ilann fór til Ameríku.
Páll Sigurðsson fluttist suður á
Álftanes, eftir að hann sleit samvist
um við konu sína. Þar lenti hann f
imálavafstri út af barnsfaðerni. En
ekki verður nánar að þvi vikið að
sinni.
Það virðist hafa orðið hlutskipti
hans að hrekjast af einu landshorni
á annað og milli margra staða. Ekki
er vitað með vissu, hvenær hann kem
ui í Þingeyjarsýsluna. En kominn er
hann að Hofi 1844 til Karitasar dóttur
sínnar, þá talinn 75 ára. Virðist hann
þá vera orðinn lítt vinnufær, því aö
þess er getið í manntali 1845, að hann
sé „framfærður af ættmennum'1.
Hann dó á Ljósavatni 25. júlí 187S,
hjá Guðna Hallgrímssyni, systursyni
sínum.
Framhald af 294. síðu.
Þetta var hvergi nærri þægi-
legt. En ég lauk þó við að troða
í pokana, áður en ég gæfi þessu
frekar gaum. En þá sagaði ég skaft
ið af nálinni og fægði endann með
sandpappír, svo ryðsvarf færi ekki
í sárið. En þá var eftir að ná nál-
inni, og eftir að hafa glímt við
það skarrtma stund, fannst mér
skynsamlegast að láta lækni fást
við þetta og lét vitja Páls Kolka,
sem þá var héraðslæknir á Blöndu-
ósi. Þegar Páll kom, vildi hann
svæfa mig/en þa<3 aftók ég með
öllu — sagði honum, að hann
skyldi ekkert hlífast við að taka
til höndunum, enda þótt ég vekti
meðan á aðgerðinni stæði.
Páll maldaði í móinn, en ég kvaðst
þá mundu gera þetta sjálfur án
hans tilkomu. Þegar Páll fann, að
ég lét ekki af mínu, tók hann tii
við nálina. Hann skar dálítið fyrir
oddinum, og svo tókst þetta vel.
Ilann sagði mér að liggja í rúm-
inu að minnsta kosti viiku, en ég
var kominn á fætur eftir tvo daga
og farinn að vinna.
Einu sinni lét ég taka úr mér
tuttugu tennur í einu. Þá var
lælknirinn orðinn máttlaus og gat
ekki meira. Eg neitaði að láta
deyfa. Smíði binna nýju tanna,
sem ég fékk, tókst illa. Þær vildu
sporðreisast uppi í mér. Eg fór
með þær aftur til læknistns, og í
félagi gátum við lagfært þær, svo
að bót varð að.“
„Hefur þú aldrei lent í svaðil-
förurn?"
„Nei, ekki teljandi — get varla
sagt, að ég hafi fengið vont veð-
ur. Helzt mætti þá nefna göng-
urnar 1916. Við vorum á Réttar-
hól — urðum að vera þar úti næt-
urlangt, því að maðurinn, sem
flytja átti tjaldið, kom aldrei. Eg
sagði þeim að drekka kaffi og
Páll Sigurðsson niun hafa verið vel
gefinn og hinn þekkilegasti maður, en
aFmarglyndui’ á ýmsa lund. Allmjög
var hann við konur kenndur og átti
nokkur launbörn utan hjónabands Ofí
eftir slit þess, en þau koma ekki við
þennan þátt.
setja út í það steinolíu — það ylj-
ar.
Eg svaf vel alla nóttina — hinir
gengu um og börðu sér. Það var
í þessari hríð, sem gangnamenn-
irnir villtust í Þjófadölum. Þar
með voru tveir gangnaforingjar.
Sá eini, sem kom óvilltur til
byggða, var Sigurjón á Rútsstöð-
um. Hann var þá unglingur á
Grund. Hann fór aðra leið — setti
beint norður."
„Hefur þú ekki ferðazt um æv-
ina, Eysteinn?“
„Lítið mun það nú kallast. Eg
hef komið ti-1 Reykjavíkur og far-
ið með Birni Bergmann í Heklu-
för, árið sem hún síðast gaus —
hálfgert ævintýraferðalag og mjög
skemmtilegt. Þetta var óþurrka-
sumar, og fannst mér lágkúrulegt
á að líta heyskapinn sums staðar
sunnan lands undir upplituðum
strigahærum. Eldur var mikill í
Heklu, og rann glóandi hraun-
straumur niður fjallið. Þarna urðu
á vegi okkar tvær stúlkur, og kom
Björn mjög riddaralega fram við
þær sem og sjálfsagt var. Eg
reyndi að vera ekki eftirbátur
hans, að svo miklu leyti sem ég
gat því við komið — var fús að
fara á göngu, ef þess þótti með
þurfa og þá ekki síður að þrengja
ofurlítið að mér í bilnum, væri S
þess óskað. Öll þessi riddara- 1
mennska ýarð þess valdandi, að
við fengum heimboð, þegar til
Reykjavíkur kom. Eg gat ekki far-
ið — Björn fór auðvitað."
„Hvað svo að endingu, Ey-
steinn?“
„Eg hef allíaf haft nóg að gera
og alltaf verið ánægður. Mér er
vel við Strandamenn og hugsa gott
til þeirrar byggðar. Eg fékk þaðan
margan góðan raft — já, og svo
hana Guðríði. Eg hef ekki verið
svikinn á neinu því, sem frá
Ströndum hefur komið.“
_ — 1
Bóndinn á Beinnkeldu
er karl í krapinu —
T I M I N N — SUNNUDAGSBLAÐ
999